កាសែត​ភាសា​ខ្មែរ​នៅ​តំបន់​ដីសណ្ត​ទន្លេមេគង្គ​ ​បាន​រៀបរាប់​ពី​ជីវិត​របស់​ប្រជាជន​ខ្មែរ។

មេរៀនទី ១៖ ការនាំយកគោលនយោបាយ និងវប្បធម៌ជាតិឲ្យកាន់តែខិតជិតប្រជាជនខ្មែរ។

តំបន់ដីសណ្តរមេគង្គមានប្រជាជនខ្មែរជាង ១,៣ លាននាក់រស់នៅ។ នៅក្នុងដំណើរការនៃការធ្វើសមាហរណកម្ម និងការអភិវឌ្ឍនៃតំបន់នេះ សារព័ត៌មានភាសាខ្មែរដើរតួនាទីយ៉ាងសំខាន់ ដោយរួមចំណែកដល់ការផ្សព្វផ្សាយព័ត៌មាន លើកកម្ពស់ការយល់ដឹងរបស់សាធារណជន ថែរក្សាអត្តសញ្ញាណវប្បធម៌របស់ប្រជាជនខ្មែរ និងពង្រឹងឯកភាពជាតិ។

មេរៀនទី ១៖ ការនាំយកគោលនយោបាយ និងវប្បធម៌ជាតិឲ្យកាន់តែខិតជិតប្រជាជនខ្មែរ។

ក្នុងនាមជាផ្នែកមួយនៃសារព័ត៌មានបដិវត្តន៍របស់វៀតណាម កាសែតភាសាខ្មែរនៅភាគខាងត្បូងវៀតណាមបានលេចចេញឡើងក្នុងអំឡុងពេលនៃការតស៊ូប្រឆាំងនឹងការឈ្លានពានរបស់បរទេសនៅក្នុងតំបន់ពីរដែលមានប្រជាជនខ្មែរច្រើន។ ពួកគេបានបំពេញតម្រូវការឃោសនានៃស្ថានភាពសង្គ្រាម ដូចជាព្រឹត្តិបត្រឃោសនានៅខេត្តសុកត្រាំង និងកាសែត ត្រាវិញ ជាភាសាខ្មែរ។ បច្ចុប្បន្ននេះ តំបន់ភាគច្រើនដែលមានប្រជាជនខ្មែរច្រើននៅតំបន់ដីសណ្តទន្លេមេគង្គមានកាសែតជាភាសាខ្មែរដើម្បីបង្ហាញពីគោលនយោបាយ និងគោលការណ៍ណែនាំរបស់បក្ស និងរដ្ឋដល់ប្រជាជនខ្មែរ។ នេះបានរួមចំណែកយ៉ាងសំខាន់ក្នុងការអភិរក្ស និងលើកកម្ពស់ភាសា ប្រព័ន្ធសរសេរ និងអត្តសញ្ញាណវប្បធម៌ខ្មែរ។

ជាស្ពានមួយដើម្បីជួយអនុវត្តគោលនយោបាយជនជាតិភាគតិច។

ពេញមួយដំណើរការដឹកនាំបដិវត្តន៍ បក្ស និងរដ្ឋវៀតណាមតែងតែយកចិត្តទុកដាក់ចំពោះជនជាតិភាគតិច រួមទាំងប្រជាជនខ្មែរផងដែរ ដូចដែលបានបង្ហាញតាមរយៈគោលនយោបាយដ៏រឹងមាំ និងទូលំទូលាយ។ ខ្លឹមសារនៃគោលនយោបាយជនជាតិកាន់តែមានភាពចម្រុះ និងទូលំទូលាយ បំពេញតម្រូវការរបស់មន្ត្រីខ្មែរ ព្រះសង្ឃ និងប្រជាជន បង្កើតការផ្លាស់ប្តូរ សេដ្ឋកិច្ចសង្គម ជាវិជ្ជមាន និងធានាស្ថិរភាពសន្តិសុខ និងការពារជាតិនៅក្នុងតំបន់។ ប្រព័ន្ធសារព័ត៌មានជាភាសាខ្មែរបានគាំទ្រជាប់លាប់គ្រប់កម្រិត និងគ្រប់វិស័យក្នុងការផ្សព្វផ្សាយព័ត៌មាន លើកទឹកចិត្ត និងជំរុញទឹកចិត្តប្រជាជន និងព្រះសង្ឃខ្មែរឱ្យចូលរួមយ៉ាងសកម្មក្នុងការអនុវត្តគោលនយោបាយទាំងនេះប្រកបដោយជោគជ័យ។

ព្រះសង្ឃតែងតែអានកាសែត កឹនថើ ជាភាសាខ្មែរ ដើម្បីតាមដានព័ត៌មាន និងផ្សព្វផ្សាយគោលនយោបាយ និងគោលការណ៍ណែនាំរបស់បក្ស និងរដ្ឋដល់សហគមន៍ជនជាតិខ្មែរ។ រូបថត៖ ម៉ា ឡៃ

ខេត្តសុកត្រាំងមានប្រជាជនជាង ៣០% ជាជនជាតិខ្មែរ។ ខេត្តនេះបានវិនិយោគលើគម្រោង "កែលម្អគុណភាពកម្មវិធីផ្សាយជាភាសាខ្មែរ"៖ ៣ ពាន់លានដុងក្នុងមួយឆ្នាំសម្រាប់រយៈពេល ២០១៨-២០២០; និង ៥ ពាន់លានដុងក្នុងមួយឆ្នាំសម្រាប់រយៈពេល ២០២១-២០២៥... កម្មវិធីភាសាខ្មែររបស់ស្ថានីយ៍វិទ្យុ និងទូរទស្សន៍សុកត្រាំងពីមុនត្រូវបានគេកោតសរសើរយ៉ាងខ្លាំងចំពោះខ្លឹមសារដ៏សម្បូរបែបរបស់វា។ យោងតាមលោក ង្វៀន វ៉ាន់ ទ្រៀវ និពន្ធនាយកនៃស្ថានីយ៍វិទ្យុ និងទូរទស្សន៍ខេត្តសុកត្រាំង កម្មវិធីផ្សាយជាភាសាខ្មែរផ្តោតលើការកែលម្អគុណភាពព័ត៌មានព្រឹត្តិការណ៍បច្ចុប្បន្ន។ ស្ថានីយ៍វិទ្យុ និងទូរទស្សន៍សុកត្រាំងក៏បានបន្ថែមប្រធានបទពិសេសជាច្រើនផងដែរ៖ ក្រុមជនជាតិភាគតិច និងការអភិវឌ្ឍ សមភាពយេនឌ័រ ការទប់ស្កាត់អាពាហ៍ពិពាហ៍កុមារ សុកត្រាំង - មាតុភូមិរបស់ខ្ញុំ គោលនយោបាយសម្រាប់ជនជាតិភាគតិច...

ខេត្តត្រាវិញក៏មានប្រជាជនជាង ៣០% ជាជនជាតិខ្មែរផងដែរ ដូច្នេះស្ថានីយ៍វិទ្យុ និងទូរទស្សន៍ខេត្តត្រាវិញបានឧទ្ទិសពេលវេលាយ៉ាងច្រើនដល់កម្មវិធីវិទ្យុជាភាសាខ្មែរ ដែលមានរយៈពេល ១៣៥ នាទីក្នុងមួយថ្ងៃ។ ជាពិសេស ការផ្សាយពេលព្រឹកគឺចាប់ពីម៉ោង ៦:៣០ ព្រឹក ដល់ ៧:១៥ ព្រឹក; ថ្ងៃត្រង់ចាប់ពីម៉ោង ១០:៣០ ព្រឹក ដល់ ១១:១៥ ព្រឹក; និងពេលល្ងាចចាប់ពីម៉ោង ៦:០០ ល្ងាច ដល់ ៦:៤៥ ល្ងាច។ លោក គី ច័ន្ទដូរ៉ា អនុប្រធានស្ថានីយ៍វិទ្យុ និងទូរទស្សន៍ខេត្តត្រាវិញ បានមានប្រសាសន៍ថា៖ តាមរយៈទូរទស្សន៍ វិទ្យុ និងវេទិកាប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយសង្គមរបស់ទូរទស្សន៍ត្រាវិញ (ហ្វេសប៊ុក យូធូប) ជាភាសាខ្មែរ ស្ថានីយ៍វិទ្យុ និងទូរទស្សន៍ខេត្តត្រាវិញ បានធ្វើការជាមួយគណៈកម្មាធិការបក្ស និងរដ្ឋាភិបាល ដើម្បីធ្វើឱ្យខ្លឹមសារមានលក្ខណៈជាក់លាក់ និងនាំមកនូវដំណោះស្រាយដល់ប្រជាជនខ្មែរ។ ជាពិសេស ប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយជាភាសាខ្មែរនៅខេត្តត្រាវិញតែងតែតាមដានយ៉ាងដិតដល់នូវសកម្មភាព និងព្រឹត្តិការណ៍ជាក់ស្តែងទាក់ទងនឹងការអភិវឌ្ឍសេដ្ឋកិច្ច សន្តិសុខ និងការពារជាតិ និងបញ្ហាសង្គម-វប្បធម៌ក្នុងចំណោមប្រជាជនខ្មែរ។ ដូច្នេះ វាបំពេញតម្រូវការរបស់អ្នកអាន អ្នកទស្សនា និងអ្នកស្តាប់ ដែលជាសមាជិកនៃក្រុមជនជាតិខ្មែរ។

កាសែត​កឹនថើ​ជាភាសាខ្មែរ ដែលមានខ្លឹមសារចំនួន ៨ ទំព័រ ត្រូវបានចេញផ្សាយជាផ្លូវការនៅថ្ងៃទី ១៦ ខែមេសា ឆ្នាំ ២០០៧ ហើយត្រូវបានចែកចាយទៅកាន់វត្តអារាមខ្មែរជាង ៦០០ ប៉ុស្តិ៍ការពារព្រំដែន សាលាបណ្ដុះបណ្ដាលជនជាតិភាគតិចជាដើម នៅតំបន់ដីសណ្ដទន្លេមេគង្គ ជាកន្លែងដែលប្រជាជនខ្មែររស់នៅយ៉ាងច្រើន។ នៅថ្ងៃទី ២២ ខែធ្នូ ឆ្នាំ ២០០៧ កាសែតកឹនថើជាភាសាខ្មែរតាមអ៊ីនធឺណិត ដែលបានបញ្ចូលទៅក្នុងកាសែតអនឡាញផ្លូវការរបស់កឹនថើ ត្រូវបានចេញផ្សាយទូទាំងពិភពលោក។

យោងតាមក្រុមប្រឹក្សាភិបាលវិចារណកថានៃកាសែត Can Tho ចាប់តាំងពីការចាប់ផ្តើមរបស់ខ្លួនមក កាសែត Can Tho ជាភាសាខ្មែរបានកែលម្អទម្រង់ និងខ្លឹមសាររបស់ខ្លួនជាបន្តបន្ទាប់ ដើម្បីឲ្យអ្នកអានងាយស្រួលយល់។ កាសែត Can Tho ជាភាសាខ្មែរតែងតែប្រកាន់ខ្ជាប់នូវគោលការណ៍ និងគោលបំណងរបស់កាសែតបក្ស ជាមួយនឹងទិសដៅឃោសនាជាក់ស្តែង និងពាក់ព័ន្ធ ដែលធ្វើឲ្យអ្នកអានភាគច្រើនពេញចិត្ត រួមទាំងព្រះសង្ឃ សិស្ស និស្សិត មន្ត្រី អ្នកប្រាជ្ញ និងឥស្សរជនដែលមានឥទ្ធិពលនៅក្នុងសហគមន៍ជនជាតិខ្មែរ។ ជាពិសេស កាសែត Can Tho ជាភាសាខ្មែររក្សាបាននូវចរិតលក្ខណៈជនជាតិដ៏ពិសេសរបស់ខ្លួន ដោយផ្តោតលើការផ្សព្វផ្សាយគោលនយោបាយ និងច្បាប់របស់បក្ស និងរដ្ឋដល់ប្រជាជន។ តាមរយៈនេះ វាឆ្លុះបញ្ចាំងពីជីវិតសម្ភារៈ និងស្មារតីរបស់ប្រជាជនខ្មែរនៅភាគខាងត្បូងវៀតណាម លើកទឹកចិត្តចលនាពលកម្ម និងផលិតកម្ម និងរួមចំណែកដល់ការពង្រឹងទំនុកចិត្តរបស់ពួកគេចំពោះបក្ស និងរដ្ឋ។ លោក ថាច់ រីច អនុប្រធានសាលាបន្ថែមវប្បធម៌បាលីកម្រិតមធ្យមភាគខាងត្បូង បានមានប្រសាសន៍ថា “ការអានកាសែតកឹនថូជាភាសាខ្មែរអនុញ្ញាតឱ្យយើងសិក្សាអំពីទិដ្ឋភាពសេដ្ឋកិច្ច សង្គម វប្បធម៌ ការអប់រំ និងសុខភាពនៃជីវិតនៅក្នុងតំបន់ជនជាតិភាគតិចខ្មែរនៅតំបន់ដីសណ្តទន្លេមេគង្គ ជាកន្លែងដែលប្រជាជនខ្មែរមួយចំនួនធំរស់នៅ។ កាសែតកឹនថូជាភាសាខ្មែរត្រូវបានអានយ៉ាងទូលំទូលាយដោយព្រះសង្ឃ អ្នកប្រាជ្ញ និងអ្នកប្រាជ្ញខ្មែរនៅតំបន់ដីសណ្តទន្លេមេគង្គ”។

ក្រៅពីការផ្សព្វផ្សាយព័ត៌មានស្តីពីគោលនយោបាយ និងគោលការណ៍ណែនាំអំពីជនជាតិភាគតិច កាសែតជាភាសាខ្មែរក៏ចូលរួមក្នុងការឆ្លើយតបទៅនឹងមតិរបស់ថ្នាក់ដឹកនាំសាសនា ព្រះសង្ឃ ឥស្សរជនដែលមានឥទ្ធិពល និងផ្នែកផ្សេងៗនៃសហគមន៍ជនជាតិខ្មែរផងដែរ។ ព្រះតេជគុណ ទ្រឿងហឿង អនុប្រធានសមាគមព្រះសង្ឃ និងដូនជីស្នេហាជាតិខេត្តត្រាវិញ បានមានប្រសាសន៍ថា៖ ដោយសារព័ត៌មានដែលបានផ្សព្វផ្សាយដោយកាសែត និងវិទ្យុជាភាសាខ្មែរ សហគមន៍ជនជាតិខ្មែរកាន់តែមានស្មារតី និងការទទួលខុសត្រូវក្នុងការអនុវត្តច្បាប់ និងផ្លាស់ប្តូរការយល់ឃើញខាងមនោគមវិជ្ជារបស់ពួកគេ។ តាមរយៈកាសែត និងវិទ្យុ ប្រជាជនអាចបង្ហាញពីគំនិត និងសេចក្តីប្រាថ្នារបស់ពួកគេទៅកាន់អាជ្ញាធរ ដើម្បីឱ្យរដ្ឋ និងរដ្ឋាភិបាលមូលដ្ឋានអាចធ្វើការកែសម្រួលសមស្របទៅនឹងការអភិវឌ្ឍសេដ្ឋកិច្ចសង្គម។

ថែរក្សាវប្បធម៌ ភាសា និងជំនឿរបស់សហគមន៍។

លក្ខណៈពិសេសដ៏លេចធ្លោមួយនៃវប្បធម៌ខ្មែរគឺថា ក្នុងចំណោមជនជាតិភាគតិចវៀតណាម ពួកគេមានភាសាផ្ទាល់ខ្លួន និងពេញលេញ (និយាយ និងសរសេរ)។ លើសពីនេះ ពេញមួយអត្ថិភាព និងការអភិវឌ្ឍរបស់ពួកគេ ប្រជាជនខ្មែរនៅភាគខាងត្បូងវៀតណាមបានបង្កើតជាបន្តបន្ទាប់នូវតម្លៃវប្បធម៌ និងពិធីបុណ្យប្រពៃណីដែលទាក់ទងនឹងក្រុមជនជាតិ និងសាសនារបស់ពួកគេ។ ដូច្នេះ បន្ថែមពីលើតួនាទីរបស់ខ្លួនក្នុងការទំនាក់ទំនងគោលនយោបាយ កាសែតភាសាខ្មែរក៏រួមចំណែកដល់ការអភិរក្សវប្បធម៌ និងភាសាផងដែរ ដោយហេតុនេះកសាងទំនុកចិត្តនៅក្នុងសហគមន៍ខ្មែរ។ លោក ង្វៀន វ៉ាន់ ទ្រៀវ និពន្ធនាយកនៃកាសែត និងស្ថានីយ៍វិទ្យុសុកត្រាំង បានថ្លែងថា៖ «កម្មវិធីកម្សាន្តភាគច្រើននៅក្នុងកាសែតភាសាខ្មែរមានការសម្តែងល្ខោនឌូខេ ល្ខោនរាំ និងតន្ត្រី និងរបាំខ្មែរ... ក្នុងប៉ុន្មានឆ្នាំថ្មីៗនេះ ស្ថានីយ៍វិទ្យុសុកត្រាំងបានរៀបចំពិធីបុណ្យចម្រៀងប្រជាប្រិយខ្មែរនៃតំបន់ដីសណ្តទន្លេមេគង្គដោយជោគជ័យ។ និងពិធីបុណ្យតន្ត្រី និងរបាំខ្មែរនៃភាគខាងត្បូងវៀតណាម»។ ពិធីបុណ្យ​ដកស្រង់​ស្នាដៃ​ល្ខោន​ឌូខេ និង​របាំ ...

លោក ចូវ គីមសឺន មន្ត្រីចូលនិវត្តន៍ម្នាក់នៅឃុំអូឡាំ ស្រុកទ្រីតូន ខេត្តអានយ៉ាង បាននិយាយថា “ខ្ញុំធ្លាប់បារម្ភថាសិល្បៈឌីកែរបស់ជនជាតិខ្មែរនៅអូឡាំនឹងរសាត់បាត់ទៅ។ ប៉ុន្តែថ្មីៗនេះ ស្ថានីយ៍ទូរទស្សន៍មួយបានមកថតវា ហើយចាក់ផ្សាយតាមទូរទស្សន៍ និងយូធូប... បន្ទាប់មកទម្រង់សិល្បៈនេះត្រូវបានទទួលស្គាល់ជាបេតិកភណ្ឌវប្បធម៌អរូបីជាតិ។ អរគុណចំពោះរឿងនេះ កូនចៅរបស់យើងដឹងពីរបៀបថែរក្សាវា រៀនច្រៀង និងរាំឡើងវិញ... មិនត្រឹមតែប៉ុណ្ណោះ ក្នុងអំឡុងពេលពិធីបុណ្យធំៗរបស់ជនជាតិខ្មែរ ដូចជាការប្រណាំងគោនៅតំបន់បៃនុយ ខេត្តអានយ៉ាង ក្នុងពិធីបុណ្យសេណេ-ដូលតា ការប្រណាំងទូកង៉ោ នៅសុកត្រាំង ត្រាវិញ បាកលីវ... ក្នុងអំឡុងពេលអូកអូមបុក... កាសែតវៀតណាម និងខ្មែរទាំងអស់សុទ្ធតែរាយការណ៍យ៉ាងទូលំទូលាយ សូម្បីតែផ្សាយផ្ទាល់ជាមួយអត្ថាធិប្បាយជាភាសាខ្មែរសម្រាប់ប្រជាជនតាមដាន។ កាសែតខ្មែរបានរួមចំណែកក្នុងការណែនាំ ថែរក្សា និងផ្សព្វផ្សាយវប្បធម៌ដ៏ស្រស់ស្អាតរបស់ជនជាតិភាគតិចជាទូទៅ និងប្រជាជនខ្មែរជាពិសេស។ វាមានតម្លៃ និងសក្តិសមនឹងការគោរព!”

នៅក្នុងកាសែត Can Tho ជាភាសាខ្មែរ ផ្នែក "ការផ្លាស់ប្តូរការបកប្រែ" គ្របដណ្តប់មួយភាគបួននៃទំព័រទី 7 ហើយត្រូវបានរក្សាទុកចាប់ពីលេខដំបូងរហូតដល់បច្ចុប្បន្ន។ លោក Thach Rich អនុប្រធានសាលាបន្ថែមវប្បធម៌បាលីកម្រិតមធ្យមភាគខាងត្បូង បានមានប្រសាសន៍ថា "ផ្នែក 'ការផ្លាស់ប្តូរការបកប្រែ' តែងតែធ្វើបច្ចុប្បន្នភាពពាក្យថ្មីៗ និងពិបាកៗ ព្រមទាំងដកស្រង់ការបកប្រែសមស្របទៅតាមបរិបទ - មានប្រយោជន៍ខ្លាំងណាស់សម្រាប់សិស្សានុសិស្ស និងគ្រូបង្រៀននៃសាលាក្នុងការសិក្សា ការស្រាវជ្រាវ និងការបង្រៀនភាសាខ្មែរ..."។ លោក To Do មកពីឃុំ Thanh Phu ស្រុក My Xuyen ខេត្ត Soc Trang បានចែករំលែកថា៖ "ខ្ញុំតែងតែតាមដានទាំងស្ថានីយ៍វិទ្យុ និងទូរទស្សន៍ Soc Trang ចាស់ និងកាសែត Can Tho ជាភាសាខ្មែរ។ ខ្ញុំមានមោទនភាពយ៉ាងខ្លាំងដែលបក្ស និងរដ្ឋមិនត្រឹមតែយកចិត្តទុកដាក់ចំពោះការវិនិយោគលើការអភិវឌ្ឍជីវិតរបស់ប្រជាជនខ្មែរប៉ុណ្ណោះទេ ប៉ុន្តែថែមទាំងយកចិត្តទុកដាក់ចំពោះលក្ខណៈពិសេសរបស់ក្រុមជនជាតិខ្មែរផងដែរ។ កាសែតជាភាសាខ្មែរមិនត្រឹមតែជួយប្រជាជនឱ្យតាមទាន់ព្រឹត្តិការណ៍ និងការផ្លាស់ប្តូរបច្ចុប្បន្ននៅក្នុងភូមិប៉ុណ្ណោះទេ ថែមទាំងដើរតួនាទីយ៉ាងសំខាន់ក្នុងការអភិរក្សភាសានិយាយ និងសរសេររបស់ប្រជាជនខ្មែរទៀតផង"។ ចាប់ពីពេលនោះមក ប្រជាជនខ្មែរកាន់តែមានមោទនភាពចំពោះក្រុមជនជាតិរបស់ពួកគេ ហើយបានធ្វើការរួមគ្នាដើម្បីកសាងភូមិកាន់តែរីកចម្រើន និងស្រស់ស្អាត។

***

ក្នុងរយៈពេលប៉ុន្មានឆ្នាំមកនេះ សារព័ត៌មានភាសាខ្មែរនៅភាគខាងត្បូងវៀតណាមបានអភិវឌ្ឍជាបន្តបន្ទាប់ទាំងទម្រង់ និងខ្លឹមសារ។ ចំនួនកាសែត និងស្ថានីយ៍ផ្សាយដែលប្រើប្រាស់ភាសាខ្មែរបានពង្រីក។ ហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ និងបច្ចេកវិទ្យាត្រូវបានធ្វើទំនើបកម្មបន្តិចម្តងៗ។ ចំនួនអ្នកសារព័ត៌មានភាសាខ្មែរជាទូទៅបានកើនឡើង ហើយភាពរីករាយ និងជំនាញវិជ្ជាជីវៈរបស់ពួកគេបានប្រសើរឡើងជាលំដាប់។ ប្រភេទសារព័ត៌មានកាន់តែមានភាពចម្រុះ៖ កាសែតបោះពុម្ព កាសែតអនឡាញ វិទ្យុ ទូរទស្សន៍។ល។ ការអភិវឌ្ឍសារព័ត៌មានភាសាខ្មែរបដិវត្តន៍រហូតមកដល់សព្វថ្ងៃនេះ គឺដោយសារការលះបង់ និងចំណង់ចំណូលចិត្តរបស់អ្នកសារព័ត៌មានជនជាតិខ្មែរ។

ក្រុមអ្នករាយការណ៍ភាសាខ្មែរនៃកាសែត Can Tho

(នៅមានបន្ត)

មាត្រា ២៖ អ្នកសារព័ត៌មានខ្មែរដែលមានការប្ដេជ្ញាចិត្ត

ប្រភព៖ https://baocantho.com.vn/bao-chi-tieng-khmer-o-dbscl-dong-hanh-with-doi-song-dong-bao-khmer-a187571.html