ហូ បៀវ ចាន់ និងចំណង់ចំណូលចិត្តកន្លះសតវត្សរ៍ចំពោះប្រលោមលោក

"ប្រលោមលោករបស់ ហូ បៀវ ចាន់ គឺស្រដៀងគ្នាទៅនឹងប្រលោមលោករបស់ ហ័ង ង៉ុក ផាច។ អ្នកនិពន្ធទាំងពីរនាក់ ផ្អែកលើស្នាដៃរបស់ពួកគេលើសីលធម៌ ប្រើប្រាស់តម្លៃគ្រួសារប្រពៃណីជាគំរូ និងចាត់ទុកភាពស្មោះត្រង់ថាមានសារៈសំខាន់នៅក្នុងគ្រប់ទិដ្ឋភាពនៃជីវិត..."

«ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ ការសរសេររបស់លោក Hoang មានទំនោរទៅរកការពិពណ៌នាអំពីអារម្មណ៍ ហើយរចនាប័ទ្មរបស់គាត់ច្រើនតែមានលក្ខណៈរំជួលចិត្ត និងស្មុគស្មាញ។ ខណៈពេលដែលការសរសេររបស់លោក Ho មានទំនោរទៅរកការពិពណ៌នាអំពីព្រឹត្តិការណ៍ ហើយរចនាប័ទ្មរបស់គាត់គឺរឹងមាំ និងសាមញ្ញ...» (Vu Ngoc Phan, Modern Writers , 1959)។

មកពីផ្ទៃខាងក្រោយមិនល្អ

លោក ហូ បៀវ ចាន់ ដែលមានឈ្មោះពិតថា ហូ វ៉ាន់ ទ្រុង កើតនៅឆ្នាំ 1885 ក្នុងគ្រួសារកសិករក្រីក្រមួយក្នុងភូមិប៊ិញថាញ់ ដែលពីមុនជាខេត្តហ្គោកុង។ នៅអាយុប្រាំបួនឆ្នាំ លោកបានចាប់ផ្តើមសិក្សាភាសាចិនបុរាណនៅសាលាភូមិ។ នៅពេលដែលគ្រួសាររបស់លោកបានផ្លាស់ទៅផ្សារអុងហឿ លោកបានចាប់ផ្តើមរៀនអក្សរក្វឿកងữវៀតណាម។ ក្នុងឆ្នាំសិក្សា 1902-1903 លោកបានទទួលអាហារូបករណ៍ពីវិទ្យាល័យមីថូ ហើយបន្ទាប់មកពីសាលាឆាសសេឡូប-ឡូបាត ក្នុងទីក្រុងសាយហ្គន។ នៅឆ្នាំ 1905 លោកបានប្រឡងជាប់ថាញជុង ដោយទទួលបានចំណាត់ថ្នាក់លេខពីរ។

អ្នកនិពន្ធ ហូ បៀវ ចាន់ នៅលើក្របទស្សនាវដ្តី Van ឆ្នាំ១៩៦៧

រូបថត៖ ថតដោយ ហ័ង ភឿង

នៅក្នុងជីវប្រវត្តិរបស់គាត់អំពីជីវិតក្រីក្ររបស់គាត់ ហូ បៀវ ចាន់ បានសរសេរថា “ពីរថ្ងៃមុនពេលខ្ញុំត្រូវចាកចេញ ម្តាយរបស់ខ្ញុំបានត្អូញត្អែរថាគាត់អស់លុយ ដូច្នេះឪពុករបស់ខ្ញុំបានទៅរកនរណាម្នាក់ដើម្បីខ្ចីលុយពី… នៅថ្ងៃចុងក្រោយ សូម្បីតែពេលល្ងាចក៏ដោយ ឪពុករបស់ខ្ញុំមិនទាន់ត្រឡប់មកវិញ។ វាយឺតពេលណាស់ ដូច្នេះម្តាយរបស់ខ្ញុំបានវេចខ្ចប់សម្លៀកបំពាក់មួយគូ ដើរចុះទៅផ្សារដើម្បីបញ្ចាំវា ហើយបានប្រាក់ ៣ ដុង។ គាត់បានបត់ក្រដាសហើយដាក់វានៅក្នុងហោប៉ៅរបស់គាត់ ប៉ុន្តែបានឱ្យប្រាក់ទាំងអស់មកខ្ញុំ។ នៅពេលដែលកប៉ាល់ចាប់ផ្តើមធ្វើដំណើរ ខ្ញុំបានឈរមើលម្តាយរបស់ខ្ញុំនៅលើកំពង់ផែ ហើយទឹកភ្នែកហូរចុះមកលើមុខរបស់ខ្ញុំ…” (ង្វៀន ឃឿ, រូបគំនូររបស់ ហូ បៀវ ចាន់ , ១៩៧៤)។

បន្ទាប់ពីប្រឡងជាប់មធ្យមសិក្សាទុតិយភូមិ លោក ហូ បៀវ ចាន់ មានបំណងដាក់ពាក្យស្នើសុំតំណែងជាគ្រូបង្រៀន ប៉ុន្តែអតីតគ្រូបង្រៀនរបស់លោកបានណែនាំលោកឱ្យប្រឡងជាប់ជាស្មៀនជំនួសវិញ។ នៅឆ្នាំ 1906 លោកបានប្រឡងជាប់ជាស្មៀននៅការិយាល័យអភិបាលរដ្ឋវៀតណាមខាងត្បូង ហើយបានធ្វើការនៅគេហដ្ឋានរដ្ឋមន្ត្រីនៅទីក្រុងសៃហ្គន។ នៅឆ្នាំ 1911 ដោយសារតែមានការសង្ស័យថាលោកនៅជិតក្រុមរបស់លោក ត្រឹន ចាន់ ចៀវ លោកត្រូវបានផ្ទេរទៅ ខេត្តបាក់លៀវ ។ នៅពេលនោះ ការធ្វើជាស្មៀនគឺជាការងារដែលរកប្រាក់ចំណេញបានច្រើន «ពីព្រោះតុលាការខេត្តបាក់លៀវប្រៀបដូចជាផ្សារលក់តែ និងបបរ ដែលដូរយកលុយជាទំនិញ» ប៉ុន្តែលោកនៅតែរក្សាជីវិតសាមញ្ញ និងស្មោះត្រង់។

នៅឆ្នាំ១៩៣៦ លោកត្រូវបានតម្លើងឋានៈជាអភិបាលស្រុក ប៉ុន្តែបន្ទាប់មកបានស្នើសុំចូលនិវត្តន៍បន្ទាប់ពីបានបម្រើការជាមន្ត្រីរាជការអស់រយៈពេល ៣០ ឆ្នាំ។ ដោយលើកឡើងពីកង្វះអ្នកជំនួស រដ្ឋាភិបាលអាណានិគមបានរក្សាលោករហូតដល់ពាក់កណ្តាលឆ្នាំ១៩៤១។

មានមនុស្សតិចណាស់ដែលអាចធ្វើវាបាន។

លោក ហូ បៀវ ចាន់ មានកូនប្រាំបួននាក់។ កូនប្រុសច្បងរបស់លោក គឺលោក ហូ វ៉ាន់ គី ត្រឹន បានគ្រប់គ្រងទស្សនាវដ្តី Nam Ky Weekly និង ទស្សនាវដ្តី Dai Viet។ លោក ហូ វ៉ាន់ គី ថោយ គឺជាចៅប្រុសរបស់លោក។ នៅឆ្នាំ 1958 នៅពេលដែលលោកបានទទួលមរណភាព កវី ដុង ហូ និងអ្នកនិពន្ធស្រី ម៉ុង ទុយយ៉ែត បានមកគោរពវិញ្ញាណក្ខន្ធ និងសូត្រកំណាព្យមួយឃ្លាដែលមានចំណងជើងទាំងស្រុងនៃសៀវភៅរបស់លោកថា៖ « រសជាតិជូរចត់នៃជីវិត ប្រលោមលោកចំនួន 63 ត្រូវបានសរសេរ ដើម្បីសុចរិត ដើម្បីស្នេហា ការភ្ញាក់ពីសុបិន តើមានមនុស្សប៉ុន្មាននាក់អាចសម្រេចបានរឿងនេះ? បន្ទុកដ៏ធ្ងន់នៃគោលការណ៍សីលធម៌ ភាពស្មោះត្រង់បានស៊ូទ្រាំអស់រយៈពេលចិតសិបបួនឆ្នាំ សច្ចភាព និងការមិនពិត ការមិនពិត និងការមិនពិត ការកាត់ផ្តាច់ចំណង ប៉ុន្តែនៅតែស្របតាមសម័យកាល »។

ស្នាដៃមួយចំនួនរបស់ ហូ ប៊ីវ ចាន់

រូបថត៖ ហ័ង ភឿង

នៅឆ្នាំ 1909 ស្នាដៃដំបូងរបស់គាត់គឺប្រលោមលោក *U Tình Lục * ដែលសរសេរជាទម្រង់កំណាព្យ lục bát (ប្រាំមួយ-ប្រាំបី)។ នៅពេលដែលគាត់បានផ្លាស់ទៅ Cà Mau ក្នុងឆ្នាំ 1912 ទេសភាពសាមញ្ញ និងស្ងប់ស្ងាត់នៅទីនោះ ជាមួយនឹងព្រៃកោងកាង និងព្រៃមេឡាលូកា ទឹកប្រៃ និងមូសជាច្រើន បានចិញ្ចឹមបីបាច់ព្រលឹងអក្សរសាស្ត្ររបស់គាត់ ហើយគាត់បានសរសេរប្រលោមលោកសំណេរដំបូងរបស់គាត់គឺ * Ai Làm Được* (អ្នកណាអាចធ្វើវាបាន ?) ដែលរៀបរាប់ពីរឿងរ៉ាវរបស់ Cà Mau និងចាត់ទុក Cà Mau ជាស្រុកកំណើតរបស់គាត់។

យោងតាមអ្នកនិពន្ធ ង្វៀន ឃឿ (Nguyen Khue) ចាប់ពី អ៊ូ ទិញ លុក (U Tinh Luc ) (១៩០៩) ដល់ ហ៊ី ស៊ីញ (Hy Sinh) (១៩៥៨) ហូ បៀវ ចាន់ (Ho Bieu Chanh) បានលះបង់យ៉ាងខ្លាំងចំពោះការសរសេរអស់រយៈពេលកន្លះសតវត្សរ៍។ ស្នាដៃរបស់គាត់រួមមានប្រភេទជាច្រើន៖ ប្រលោមលោក រឿងខ្លី កំណាព្យ រឿងកំប្លែង ល្ខោនអូប៉េរ៉ាប្រពៃណី ល្ខោនអូប៉េរ៉ាកំណែទម្រង់ ការស្រាវជ្រាវ កំណាព្យ អត្ថបទ ការបកប្រែ និងអនុស្សាវរីយ៍អំពីជីវិតរបស់គាត់។ ប្រលោមលោករបស់គាត់តែមួយក្បាលមានចំនួន ៦៤ ក្បាល។

ក្នុងអំឡុងពេលធ្វើការនៅ Long Xuyen លោក Ho Bieu Chanh បានសហការជាមួយ Le Quang Liem, Dang Thuc Lieng និងអ្នកដទៃទៀត ដើម្បីបោះពុម្ពផ្សាយទស្សនាវដ្តី Dai Viet Tap Chi (Great Viet Magazine) ជាមួយនឹងការបោះពុម្ពលើកដំបូងនៅក្នុងខែមករា ឆ្នាំ១៩១៨។ នេះត្រូវបានចាត់ទុកថាជាជំហានដំបូងរបស់លោកក្នុងវិស័យសារព័ត៌មាន។ យោងតាមអ្នកនិពន្ធ Huynh Van Tong ( History of Vietnamese Journalism , 1973) ទស្សនាវដ្តី Dai Viet Tap Chi បានបញ្ឈប់ការបោះពុម្ពផ្សាយនៅក្នុងខែកក្កដា ឆ្នាំ១៩១៨ មានន័យថាមានតែ ៧ ច្បាប់ប៉ុណ្ណោះដែលត្រូវបានបោះពុម្ពផ្សាយ ទោះបីជាកាន់តំណែងសំខាន់ក្នុងការផ្សព្វផ្សាយអក្សរ Quốc ngữ របស់វៀតណាមនៅភាគខាងត្បូងក្នុងអំឡុងពេលនេះក៏ដោយ។

ស្នាដៃមួយចំនួនរបស់ ហូ ប៊ីវ ចាន់

រូបថត៖ ហ័ង ភឿង

បន្ទាប់ពីចូលនិវត្តន៍ លោក ហូ បៀវ ចាន់ បានបន្តការបោះពុម្ពផ្សាយកាសែត Nam Ky Weekly និង ទស្សនាវដ្តី Dai Viet។ កាសែត Nam Ky Weekly ត្រូវបានបោះពុម្ពផ្សាយរៀងរាល់ថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ ដោយលេខដំបូងត្រូវបានចេញផ្សាយនៅថ្ងៃទី 3 ខែកញ្ញា ឆ្នាំ 1942 ដែលមានផ្នែកផ្សេងៗគ្នា៖ អត្ថាធិប្បាយ ការស្រាវជ្រាវ ការរិះគន់ ការបកប្រែ ប្រលោមលោក និងព័ត៌មានក្នុងស្រុក និង អន្តរជាតិ ។ ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ កាសែតនេះបានបញ្ឈប់ការបោះពុម្ពផ្សាយនៅខែមិថុនា ឆ្នាំ 1944 បន្ទាប់ពីលេខចំនួន 85 ដែលត្រូវបានគេរាយការណ៍ថាដោយសារតែកង្វះខាតក្រដាសបោះពុម្ពក្នុងអំឡុងសង្គ្រាមលោកលើកទី 2។

នៅក្នុងទស្សនាវដ្តី Văn (ថ្ងៃទី 15 ខែមេសា ឆ្នាំ 1967) អ្នកនិពន្ធ Bình Nguyên Lộc បានសរសេរថា “រឿង Hồ Biểu Chánh គឺជាព្រឹត្តិការណ៍ដ៏សំខាន់មួយនៅក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្រអក្សរសាស្ត្រវៀតណាម ជាពិសេសនៅភាគខាងត្បូង ទាក់ទងនឹងទម្រង់ និងរចនាប័ទ្មនៃការសរសេរ។ ប្រលោមលោកដែលយើងបានអានមុនពេលរឿង Hồ Biểu Chánh ត្រូវបានសរសេរក្នុងរចនាប័ទ្មដែលទាក់ទាញ ប៉ុន្តែទទេ។ ឧទាហរណ៍៖ “រៀងរាល់ល្ងាច សត្វស្លាបច្រៀងនៅលើមេឃ ត្រីហែលដោយគ្មានគោលដៅនៅក្នុងទន្លេ Lâm Trí Viễn កាន់កាសែតនៅដៃម្ខាង និងឈើច្រត់នៅដៃម្ខាងទៀត ដើរលេងតាមដងផ្លូវ Vet Don ដើម្បីជួបជាមួយគូស្នេហ៍របស់គាត់ និងផ្លាស់ប្តូរពាក្យសម្ដីស្និទ្ធស្នាល”។ ប្រលោមលោករបស់ Lê Hoằng Mưu កាន់តែមានអារម្មណ៍រំជួលចិត្តថែមទៀត ដោយសរសេរទាំងស្រុងជាសំណេរចង្វាក់ពីទំព័រទីមួយដល់ទំព័រចុងក្រោយ ដោយប្រយោគនីមួយៗផ្ទុយស្រឡះពីប្រយោគមុន…”

ការសរសេររបស់លោក Ho Bieu Chanh គឺគួរឱ្យកត់សម្គាល់ណាស់ ពីព្រោះគាត់គ្រាន់តែសរសេរចេញពីទស្សនៈរបស់មនុស្សសាមញ្ញម្នាក់។ ជាលើកដំបូង អ្នកអានបានឃើញរូបភាពឆ្កែរោមក្រាស់មួយក្បាលដេកលើរានហាលផ្ទះដំបូល ហើយឮសំឡេងកង្កែបលេងក្នុងវាលស្រែជ្រៅនៅពេលរសៀល - រូបភាពទាំងអស់សុទ្ធតែធ្លាប់ស្គាល់ ប៉ុន្តែពិតជាប្រលោមលោក។ ទាក់ទងនឹងខ្លឹមសារ ប្រលោមលោកភាគច្រើនរបស់គាត់មានលក្ខណៈពេញលេញ៖ មនុស្សសុចរិតត្រូវបានផ្តល់រង្វាន់ អ្នកលើកតម្កើងត្រូវបានដាក់ទណ្ឌកម្ម ការសងសឹកត្រូវបានទទួល និងការដឹងគុណត្រូវបានសងសឹក... (នឹងបន្ត)

ប្រភព៖ https://thanhnien.vn/ho-bieu-chanh-and-half-the-century-of-being-passionate-about-novels-185250630234321164.htm