ຂົວ​ລາວ​ເຫ້ວ 'ຫາຍ​ສາບ​ສູນ' ຫຼື​ຍັງ?

ບາງທີພວກເຮົາຕ້ອງເບິ່ງຕົວຈິງວ່າ: ເຖິງວ່າຈະເປັນ “ທາງຕາຍ” ແຕ່ປະຊາຊົນຢູ່ຝັ່ງເໜືອຂອງ ຄອງເໝືອງ ຍັງຄົງຕ້ອງລົງໄປຝັ່ງໃຕ້ຂອງຄອງ ເພື່ອໄປເຖິງເສັ້ນທາງຫຼັກ (ຖະໜົນ ທຽນລີ - ກ່າມ່າງແທ່ງ) ເພື່ອດຳເນີນທຸລະກິດ, ການຄ້າ ແລະ ໄປໄຊງ່ອນ ຫຼື ກັບຄືນສູ່ ໂຮກມອນ, ໄຕນິງ.

ໃນເວລານີ້, ຖະໜົນ "ຫຍາບຄາຍ", ບາງຄັ້ງຖືກເຊື່ອງຊ້ອນ, ບາງຄັ້ງກໍ່ເຫັນໄດ້ວ່າມີຢູ່ ຫຼື ບໍ່ມີຕັ້ງແຕ່ຊຸມປີ 1860, ປະກົດຂຶ້ນຢ່າງກະທັນຫັນ, ເຫັນໄດ້ຊັດເຈນຂຶ້ນ, ກາຍເປັນຖະໜົນສາຍຫຼັກຈາກບໍລິເວນໃກ້ກັບ ລານຈ່າຄາ, ຂວາງລົງໄປບໍລິເວນໃກ້ກັບຂົວເກົ່າເຫວ້, ຂ້າມຄອງນ້ຳລົກ, ຂ້າມຜ່ານຖະໜົນນ້ອຍຫວ້າງ ຫງອກ (ອີກຟາກໜຶ່ງຂອງປະຈຸບັນ). ຖະໜົນ ທຽນລີ (ເວລານັ້ນມີຊື່ວ່າ ຖະໜົນ ຖາງກຽວ, ຖະໜົນ ເວີດດອນ, ປະຈຸບັນ ຖະໜົນ ກ່າມ່າງແທ່ງ).

ຢູ່​ທ້າຍ​ຖະໜົນ ດັ້ງ​ວັນ​ງູ, ມອງ​ເຫັນ​ຄອງ​ນ້ຳ​ເຫ້ວ, ເຄີຍ​ມີ​ຂົວ​ແຫ່ງ​ໜຶ່ງ, ນັ້ນ​ແມ່ນ​ຂົວ ລາວ​ເຫ້ວ.

ຮູບພາບ: CMC

ຖະໜົນສາຍນັ້ນ (ປະຈຸບັນແມ່ນຖະໜົນ ບຸ່ຍທິຊວນ) ຕ້ອງມີຂົວເພື່ອເຊື່ອມຕໍ່. ແລະແຜນທີ່ຕັ້ງແຕ່ຕົ້ນປີ 1910 ເປັນຕົ້ນມາມີຂົວແຫ່ງນີ້ແລ້ວ, ແຕ່ຊື່ບໍ່ໄດ້ສະແດງ. ຂົວແຫ່ງໃໝ່ ຫ່າງຈາກຂົວເກົ່າ ປະມານ 50 – 60 ແມັດ.

ດັ່ງ​ທີ່​ໄດ້​ກ່າວ​ໄວ້​ໃນ​ບັນ​ຫາ​ທີ່​ຜ່ານ​ມາ, ມີ 4 ຂົວ​ຫຼັກ​ທີ່​ບັນ​ທຶກ​ໄວ້​ຕາມ​ຄອງ​ແມ່​ນ້ຳ​ເຫີ​ລົກ - ໄຕ​ງວຽນ ກ່ອນ​ແລະ​ຫຼັງ​ການ​ຕົກ​ເປັນ​ອາ​ນາ​ນິ​ຄົມ​ຂອງ​ຝະ​ລັ່ງ. ຕາມ​ນັກ​ຂຽນ​ປຶ້ມ​ຄົ້ນຄວ້າ ​ກ່ຽວ​ກັບ​ເຂດ​ຕົວ​ເມືອງ ​ໄຊ​ງ່ອນ - ​ໂຈ​ລອນ ກ່ອນ​ປີ 1945, ມີ​ພຽງ​ຂົວ Diem/Cho Moi/Kieu ທີ່​ຍັງ​ຄົງ​ຢູ່​ໃນ​ທ່າ​ເດີມ, ​ໃນ​ຂະນະ​ທີ່​ຂົວ Thi Nghe ​ແລະ Bong ​ໄດ້​ຍ້າຍ​ຕຳ​ແໜ່ງ.

ສະ​ເພາະ​ຂົວ Thi Nghe ​ໄດ້​ປ່ຽນ​ແປງ​ທີ່​ຕັ້ງ 2 ຄັ້ງ. ຂົວ​ແຫ່ງ​ນີ້​ແມ່ນ​ຫ່າງ​ຈາກ​ຂົວ​ແຫ່ງ​ທຳ​ອິດ 360 ກວ່າ​ແມັດ (​ໃນ​ເຂດ​ອາ​ພາດ​ເມັນ ຫງວຽນ​ງອກ​ເຟືອງ, ທ້າຍ​ຖະໜົນ ຮີ່ງ​ມານ​ດາດ, ຄຸ້ມ 19, ​ເມືອງ ບິ່ງ​ແທງ ​ໃນ​ປະຈຸ​ບັນ); ຂົວ​ກາວ​ເມີຍ​/ຂົວ​ບົງ​ໃນ​ປະຈຸ​ບັນ​ແມ່ນ​ແຕ່​ເດີມ​ຕັ້ງ​ຢູ່​ຂົວ​ເສົາ, ​ເຊິ່ງ​ແມ່ນ​ຂົວ​ບຸ່ຍ​ຮື​ງ​ເຮ່​ໃນ​ປະຈຸ​ບັນ (ຕໍ່​ຈາກ​ຂົວ​ນີ້​ຍັງ​ຄົງ​ແມ່ນ​ຄອງ​ໂກ​ບອງ), ​ຫ່າງ​ຈາກ​ເມືອງ​ໄຊ​ງ່ອນ - ​ໂຈ​ລອນ ກ່ອນ​ປີ 1945, ໜ້າ 235 - 240.

ເຖິງວ່າຈະມີການເຄື່ອນໄຫວ, ຂົວທັງສອງແຫ່ງນີ້ຍັງຖືຊື່ເກົ່າຂອງພວກເຂົາ. ເມື່ອປຽບທຽບກັບໄລຍະການຍົກຍ້າຍຂອງຂົວ Thi Nghe ແລະຂົວ Bong (360 m ແລະ 170 m), "ຂົວລາວເຫວ້ໃຫມ່" ມີການເຄື່ອນຍ້າຍຂະຫນາດນ້ອຍກວ່າຫຼາຍ. ແນວໃດກໍ່ຕາມ, ເວົ້າຕາມຄວາມຈິງ, ຂ້ອຍບໍ່ຮູ້ວ່າມັນຍັງເອີ້ນວ່າລາວເຫ້ວຢູ່ບໍ ເພາະບໍ່ມີແຜນທີ່ ຫຼື ຄົນທ້ອງຖິ່ນເອີ້ນຊື່ນີ້ອີກ. ອາດຈະເປັນເພາະວ່າມັນຢູ່ໃນເຂດຫ່າງໄກສອກຫຼີກ, "ຕົ້ນກໍາເນີດດຽວກັນ", ພຽງແຕ່ມີຄຸນຄ່າຂອງທ້ອງຖິ່ນ, ສະນັ້ນປະຊາຊົນລືມຫມົດກ່ຽວກັບມັນ.

​ແລະ ​ເປັນ​ເຫດຜົນ​ອັນ​ກົງ​ໄປ​ກົງ​ມາ​ທີ່​ຕັດສິນ​ຊະຕາກຳ​ທີ່​ໂສກ​ເສົ້າ​ຂອງ​ຂົວ San (ຈົນ​ຮອດ​ປະຈຸ​ບັນ, ​ເຖິງ​ວ່າ​ຈະ​ສູນ​ຫາຍ​ໄປ​ເປັນ​ເວລາ 20 ກວ່າ​ປີ​ແລ້ວ, ​ແຕ່​ຈົນ​ຮອດ​ປະຈຸ​ບັນ​ຍັງ​ບໍ່​ມີ​ໃຜ​ມີ​ຮູບ​ຂົວ​ແຫ່ງ​ນີ້): ຖະໜົນ​ຮ່ວາ​ໂລ 16 (ນັບ​ແຕ່​ກາງ​ຊຸມ​ປີ 1960 ​ໄດ້​ກາຍ​ເປັນ​ຖະໜົນ​ເທົ້າ​ງອກ​ຮວາ, ປະຈຸ​ບັນ ຟ້າ​ມວັນ​ຮ່ວາ) ກວ້າງ​ກວ່າ​ເກົ່າ. ປະຊາຊົນປູກຜັກໃນສວນຜັກຂອງໝູ່ບ້ານ ວູນລໍ ລຽບຕາມສອງຟາກທາງທີ່ບໍ່ມີຊື່, ຕໍ່ມາຊື່ວ່າ ເຈືອງມິງກີ (ປະຈຸບັນ ແມ່ນ ເລວັນຊີ) , ຈາກ ລານຈ່າກາ, ຜ່ານປະຕູລົດໄຟເລກ 6 ປະມານ 250 ມ ໄປທາງເມືອງ 3.

Ty Co Xa ກ່ອນປີ 1975 (ສູນສ້ອມແປງ ແລະສາງສິນຄ້າຫົວຈັກ Hoa Hung, ປະຈຸບັນແມ່ນສະຖານີລົດໄຟ Saigon) ຕັດຜ່ານເສັ້ນທາງເຊື່ອມຕໍ່ Bui Thi Xuan ຫາ Cach Mang Thang Tam ໃນປະຈຸບັນ.

ພາບ: ເອກະສານ

ພາຍຫຼັງປີ 1954, ປະຊາຊົນບັນດາເຂດປູກຜັກທີ່ຢາກຂົນສົ່ງຜັກດ້ວຍລົດມ້າ ຫຼື ລົດລຳຕ້ອງໄປຕາມຖະໜົນ ໂຫ້ຍງອກຮວາ (ປະຈຸບັນແມ່ນ ຟາມວັນຫາຍ), ຜ່ານຕະຫຼາດ ອໍ໋ ກ່າວເກົ່າ ຫາ ແຍກ ອອງທາ, ຮອດຖະໜົນ ເລວັນເຢັ໋ດ-ຟາມຮົ່ງໄທ ເພື່ອໄປຮ່ວາຮຸ່ງ, ໄຊງ່ອນ ຫຼື ລົງໄປບາກວ໋າ, ຮອກມອນ.

ຄວາມ​ກວ້າງ​ຂອງ​ຂົວ San ໃນ​ເວ​ລາ​ນັ້ນ​ໄດ້​ຖືກ​ຫຼຸດ​ລົງ​ຂະ​ຫນາດ​ທີ່​ຫນ້າ​ສົງ​ສານ​, ພຽງ​ແຕ່​ບໍ່​ເທົ່າ​ໃດ​ແມັດ​, ເກືອບ​ເຄິ່ງ​ຫນຶ່ງ ​ຂອງ​ຂົວ Ong Ta ​. ຂົວຍັງຕໍ່າ. ໃນ​ທ້າຍ​ຊຸມ​ປີ 1960, ທຸກ​ຄັ້ງ​ທີ່​ມີ​ຝົນ​ຕົກ​ຫນັກ, ນ​້​ໍ​າ​ພຽງ​ແຕ່​ໄປ​ເຖິງ​ແຂບ​ຂອງ​ຂົວ Ong Ta, ແຕ່​ນ​້​ໍ​າ​ທັງ​ຫມົດ​ດ້ານ​ຂອງ​ຂົວ San. ຄວາມຊົງຈຳໃນໄວເດັກຂອງຂ້ອຍ, ໃນທ້າຍຊຸມປີ 1960, ຂອງໝູ່ເພື່ອນບ້ານໃກ້ເຮືອນຄຽງ, ແມ່ນຝົນຕົກໜັກ, ທັງໝົດໄດ້ຍຶດເອົາເຫຼັກກ້າສອງຂ້າງຂອງຂົວແຊນ ເພື່ອເອົານ້ຳໃສ່ຂົວເພື່ອໄປຫຼິ້ນນຳກັນ.

ແລະ ເຫດຜົນສຳຄັນຄື: ພາຍຫຼັງມາໄດ້ປະມານ 20 ປີ, ໃນຕົ້ນຊຸມປີ 1930, ໂຮງງານບຳລຸງຮັກສາ ແລະ ສ້ອມແປງຫົວຈັກ ແລະ ສາງເກັບສິນຄ້າ (ກ່ອນປີ 1975 ແມ່ນບໍລິສັດລົດໄຟໄຊງ່ອນ, ປະຈຸບັນແມ່ນວິສາຫະກິດລົດຈັກ ໄຊງ່ອນ) ໄດ້ກໍ່ສ້າງ, ກີດຂວາງເສັ້ນທາງເຊື່ອມຕໍ່ຂົວແຫ່ງນີ້ໄປຫາຖະໜົນເວີດຶນ (ປ່ຽນຊື່ເປັນຖະໜົນ 19 ໝື່ນ 5 ໝື່ນ 5 ໜ່ວຍ, ປະຈຸບັນແມ່ນຖະໜົນ 19 ໝື່ນ 5 ໝື່ນ 4 ພັນປາຍປີ. ທ່າແຕມ).

ອາດ​ເວົ້າ​ໄດ້​ວ່າ, ນັບ​ແຕ່​ນີ້​ເປັນ​ຕົ້ນ​ໄປ, “ຂົວ​ລາວ​ເຫ້ວ” ​ໃໝ່​ຈະ​ບໍ່​ມີ​ທ່າ​ທີ​ທີ່​ຈະ “ໄປ​ຊື່​ກົງ” ຈາກ​ເມືອງ​ລານ​ຊາ​ໄປ​ເຖິງ​ຖະໜົນ​ທຽນ​ລີ/​ຕວນ​ກຽວ/​ເວີ​ດ​ດອນ. ຖະໜົນຫົນທາງທີ່ຍັງເຫຼືອຢູ່ສອງຟາກທາງຂອງໂຮງງານແຫ່ງນີ້ນັບມື້ນັບ “ຫົດຕົວລົງ”, ປະຈຸບັນມັນເປັນພຽງຮ່ອມນ້ອຍໆ, ໂຄ້ງເລັກນ້ອຍ, ກວ້າງໜຶ່ງ ຫຼື ສອງແມັດ.

ຂ້າພະ​ເຈົ້າຂໍ​ຕື່ມ​ວ່າ: ຖ້າ​ຂົວ​ລາວ​ເຫ້ວ​ເກົ່າ​ຍັງ​ມີ​ຢູ່​ໃນ​ທຸກ​ວັນ​ນີ້, ກໍ​ຄົງ​ຈະ​ປະສົບ​ກັບ​ໂຊກ​ຊະ​ຕາ​ຄື​ກັນ​ເມື່ອ​ໂຮງ​ງານ​ສ້ອມ​ແປງ​ຫົວ​ຈັກ ​ແລະ​ສາງ​ສິນຄ້າ​ຂອງ​ຮວ່າງ​ຮຸ່ງ - ປະຈຸ​ບັນ​ແມ່ນ​ສະຖານີ​ລົດ​ໄຟ​ໄຊ​ງ່ອນ - ກໍ່​ໄດ້​ຂ້າມ​ຜ່ານ​ໃນ​ຊຸມ​ປີ 1930. (ຈະ​ສືບ​ຕໍ່​)

ທີ່ມາ: https://thanhnien.vn/cau-lao-hue-bien-mat-hay-van-con-185250223213917263.htm