“ມໍລະດົກ” ຂອງຫວຽດນາມ ຢູ່ New Caledonia

ທ່ານ Dinh Ngoc Riem, ກົງສຸນກຽດຕິຍົດ ຫວຽດນາມ ປະຈຳ New Caledonia, ບໍ່ພຽງແຕ່ແມ່ນຜູ້ຮັກສາພາສາຫວຽດນາມ ຢູ່ບັນດາທ້ອງຖິ່ນຂອງຊາວ ຫວຽດນາມ ຢູ່ຕ່າງປະເທດເທົ່ານັ້ນ ຫາກຍັງແມ່ນສັນຍາລັກແຫ່ງຄວາມຮັກແພງວັດທະນະທຳ, ຮາກຖານຂອງປະເທດຊາດອີກດ້ວຍ.

Báo Tuổi Trẻ•07/02/2025

ກົງສຸນກຽດຕິຍົດຫວຽດນາມ ປະຈຳ New Caledonia, ທ່ານ Dinh Ngoc Riem ເຂົ້າຮ່ວມໂຄງການ Spring Homeland 2025 - ພາບ: NAM TRAN

ເກີດ ແລະ ເຕີບໃຫຍ່ຢູ່ເກາະ New Caledonia ຫ່າງໄກສອກຫຼີກ, ທ່ານ Dinh Ngoc Riem ຍາມໃດກໍ່ຮັກສາການເຊື່ອມໂຍງຢ່າງແໜ້ນແຟ້ນກັບບ້ານເກີດເມືອງນອນຂອງຕົນ ດ້ວຍ ພາສາຫວຽດນາມ “ມໍລະດົກ” ທີ່ພໍ່ແມ່ໄດ້ສືບທອດມາ. ໃນໄລຍະ 15 ປີແຫ່ງການອຸທິດຕົນ, ລາວບໍ່ພຽງແຕ່ໄດ້ຊ່ວຍເຫຼືອປະຊາຄົມຊາວຫວຽດນາມເທົ່ານັ້ນ, ຫາກຍັງໄດ້ເຜີຍແຜ່ບັນດາຄຸນຄ່າວັດທະນະທຳ ຫວຽດນາມ ໃຫ້ຄົນລຸ້ນຫຼັງອີກດ້ວຍ.

ຮັກສາພາສາແມ່

ພໍ່ແມ່ຂອງລາວໄດ້ອອກຈາກຫວຽດນາມໃນທ້າຍຊຸມປີ 1930, ໄປເຕົ້າໂຮມຄວາມຊົງຈຳກ່ຽວກັບບ້ານເກີດເມືອງນອນຂອງຕົນໄປຍັງເກາະ New Caledonia, ໝູ່ເກາະຝລັ່ງ ຢູ່ ມະຫາສະໝຸດ ປາຊີຟິກ . ຢູ່ເຮືອນ, ພໍ່ແມ່ຂອງລາວສະເຫມີເຕືອນລູກຂອງເຂົາເຈົ້າບໍ່ໃຫ້ລືມພາສາແມ່.

“ແມ່ຂອງຂ້າພະເຈົ້າເຄີຍບອກຂ້າພະເຈົ້າວ່າ: ລູກຂອງຂ້າພະເຈົ້າ, ບໍ່ລືມພາສາແມ່ຂອງທ່ານແລະຈື່ຈໍາທີ່ຈະສອນໃຫ້ລູກຂອງທ່ານພາສາຫວຽດໃນຕໍ່ມາ,” ທ່ານ Riem ໄດ້ແບ່ງປັນ. ພໍ່ຂອງລາວ, ເປັນຜູ້ຊາຍທີ່ເຄັ່ງຄັດ, ຮຽກຮ້ອງໃຫ້ລູກຂອງລາວຮັກສາຊາວຫວຽດນາມໃນທຸກກິດຈະກໍາຂອງຄອບຄົວ.

ລາວຍັງຈື່ຈໍາຄວາມຊົງຈໍາທີ່ມີຄວາມສຸກເມື່ອຮຽນພາສາຫວຽດນາມ. ເຄີຍມີບາງຄົນບອກລາວວ່າ "ໂທi cốm" ບໍ່ໄດ້ໃຊ້ແລ້ວ, ແຕ່ "nẩu cốm" ຖືກໃຊ້ແທນ.

ແຕ່ເມື່ອເດີນທາງກັບເມືອບ້ານເກີດເມືອງນອນ, ເມື່ອເຫັນຍາດຕິພີ່ນ້ອງເຮັດເຂົ້າໜົມເຟືອງ, ຈຶ່ງເຂົ້າໃຈວ່າເປັນຫຍັງຄຳວ່າ “ເຂົ້າປຸ້ນ” ຈຶ່ງຕິດພັນກັບຊີວິດຊາວຫວຽດນາມ.

ເຖິງວ່າລາວເວົ້າພາສາຫວຽດນາມໄດ້ຢ່າງຄ່ອງແຄ້ວກໍ່ຕາມ, ແຕ່ລາວຍອມຮັບວ່າລາວຍັງ "ບໍ່ດີ" ໃນພາສາຫວຽດນາມ ເພາະວ່າຄວາມສາມາດດ້ານການອ່ານ ແລະ ການຂຽນຂອງລາວມີຈຳກັດ.

“ຂ້ອຍຮູ້ສຶກເສຍໃຈສະເໝີທີ່ບໍ່ໄດ້ຮຽນພາສາຫວຽດນາມຢ່າງຖືກຕ້ອງຕອນຍັງນ້ອຍ,” ລາວໝັ້ນໃຈ. ບໍ່ພຽງແຕ່ເທົ່ານັ້ນ, ທ່ານ Riem “ເວົ້າພາສາຫວຽດນາມຢ່າງຕັ້ງໜ້າໃນທຸກບ່ອນທີ່ທ່ານໄປ” ບໍ່ວ່າເວລາກັບຄືນເມືອບ້ານເກີດເມືອງນອນຫຼືເມື່ອໄດ້ພົບປະກັບຊາວຫວຽດນາມຢູ່ຕ່າງປະເທດ.

15 ປີຂອງການເປັນເພື່ອນທີ່ເມື່ອຍລ້າ

ປີ 2016, ທ່ານ Riem ໄດ້ຮັບການແຕ່ງຕັ້ງເປັນກົງສຸນກຽດຕິຍົດຂອງຫວຽດນາມ ປະຈຳ New Caledonia ທີ່ຕັ້ງຢູ່ Noumea. ເຖິງຢ່າງໃດກໍ່ຕາມ, ຄວາມຮັກແພງ ແລະ ຄວາມອຸທິດສ່ວນຂອງຕົນຕໍ່ປະຊາຄົມຊາວ ຫວຽດນາມ ໄດ້ເລີ່ມຕົ້ນເມື່ອ 15 ປີກ່ອນ, ເມື່ອບໍ່ລັ່ງເລທີ່ຈະໜູນຊ່ວຍບັນດາປະເທດຊາດຢ່າງເສລີ.

"ຂ້ອຍພຽງແຕ່ຊ່ວຍ, ບໍ່ເຄີຍເອົາເງິນ. ບໍ່ວ່າພວກເຂົາຈະຮັ່ງມີຫຼືທຸກຍາກ, ຂ້ອຍຊ່ວຍທຸກຄົນ. ບາງຄັ້ງຂ້ອຍກໍ່ສູນເສຍເງິນໃນເວລາທີ່ຂ້ອຍເຮັດເອກະສານໃຫ້ພວກເຂົາເພາະວ່າຂ້ອຍຕ້ອງພິມເອກະສານເພີ່ມເຕີມ," ລາວແບ່ງປັນ.

ຄວາມຮັກແລະຊື່ສຽງຂອງລາວໄດ້ຮັບການເຄົາລົບນັບຖືຈາກອໍານາດການປົກຄອງທ້ອງຖິ່ນ. ມີເທື່ອໜຶ່ງ, ໃນກາງກາງຄືນ, ຕຳຫຼວດໄດ້ໂທຫາລາວ ເມື່ອພວກເຂົາພົບເຫັນຄົນຫວຽດນາມຄົນໜຶ່ງຂາດເອກະສານ.

ລາວໄດ້ຊ່ວຍເຂົາເຈົ້າຊອກຫາບ່ອນພັກເຊົາ ແລະເຮັດວຽກງານເອກະສານໃຫ້ສຳເລັດໃນຕອນເຊົ້າມື້ຕໍ່ມາ. ລາວຍັງຊ່ວຍປຸງແຕ່ງອາຫານໃຫ້ຊາວປະມົງຫວຽດນາມ ທີ່ຖືກຈັບໃນການຈັບແຕງທະເລ.

ລາວຈື່ວ່າ "ພວກເຂົາບໍ່ຄຸ້ນເຄີຍກັບການກິນອາຫານຝຣັ່ງ, ສະນັ້ນຂ້ອຍຈຶ່ງແຕ່ງກິນສໍາລັບພວກເຂົາເອງ," ລາວຈື່.

ປະຈຸບັນ, ລາວພວມສົມທົບກັບສະຖານທູດຝະລັ່ງ ເພື່ອແກ້ໄຂບັນຫາວີຊາໃຫ້ຄົນງານຫວຽດນາມ ຢູ່ New Caledonia. ທ່ານກ່າວວ່າ, ເຖິງແມ່ນວ່າເຂົາເຈົ້າຈະໄດ້ຮັບການອະນຸມັດໃຫ້ເຮັດວຽກ, ແຕ່ປະຊາຊົນຈໍານວນຫຼາຍຍັງປະເຊີນກັບອຸປະສັກໃນເວລາທີ່ການຮ້ອງຂໍວີຊາ.

ປະຈຸບັນ, ມີຊາວ ຫວຽດນາມ ປະມານ 3.000 ຄົນດຳລົງຊີວິດຢູ່ New Caledonia.

ຕາມທ່ານ Riem ແລ້ວ, ບໍ່ມີໃຜຢູ່ທີ່ນີ້ທຸກຍາກ. ເຄິ່ງໜຶ່ງບໍ່ມີສັນຊາດຝຣັ່ງ, ສ່ວນອີກເຄິ່ງໜຶ່ງມີສັນຊາດ ແຕ່ຢາກເປັນເຈົ້າຂອງໜັງສືຜ່ານແດນຫວຽດນາມ.

ພິເສດແມ່ນຜູ້ທີ່ມີສັນຊາດຝຣັ່ງແລ້ວຢາກມີໜັງສືຜ່ານແດນຫວຽດນາມ ເພື່ອລົງທຶນດ້ານອະສັງຫາລິມະຊັບ ແລະ ກັບເມືອບ້ານເມື່ອອອກກິນເບ້ຍບຳນານ.

ດ້ວຍຄວາມຮັກແພງກັບພາສາແມ່ຂອງຕົນ, ທ່ານ ເລິມ ພວມກະກຽມເປີດຫ້ອງຮຽນພາສາຫວຽດນາມ ໂດຍບໍ່ເສຍຄ່າຢູ່ສະຖານກົງສຸນໃຫ້ແກ່ລູກຫຼານຊາວ ຫວຽດນາມ ຢູ່ຕ່າງປະເທດ. ລາວໄດ້ຮັບການໜູນຊ່ວຍຈາກກະຊວງ ການຕ່າງປະເທດ ດ້ວຍປຶ້ມຫວຽດນາມ 200 ຫົວ.

“ຂ້ອຍກໍ່ຢາກຮຽນພາສາຫວຽດນາມຕື່ມ, ແລະຫວັງວ່າລູກຫຼານຂອງຂ້ອຍຈະສືບຕໍ່ເວົ້າພາສາຫວຽດນາມ. ເດືອນໜ້າຈະຕັ້ງຫ້ອງຮຽນພາສາຫວຽດນາມໃຫ້ເດັກນ້ອຍຢູ່ສະຖານກົງສຸນ, ຂ້ອຍໄດ້ພົບຄູສອນ, ເດັກນ້ອຍຈະມາຮຽນຟຣີຢູ່ທີ່ນີ້”.

ເມື່ອກັບຄືນເມືອຫວຽດນາມ ເພື່ອເຂົ້າຮ່ວມໂຄງການບ້ານເກີດເມືອງນອນລະດູໃບໄມ້ປົ່ງປີ 2025, ທ່ານ Riem ຮູ້ສຶກຕື່ນເຕັ້ນເມື່ອໄດ້ພົບປະກັບຊາວຫວຽດນາມ ອາໄສຢູ່ຕ່າງປະເທດຈາກທົ່ວ ໂລກ . ເຊື່ອໝັ້ນວ່າ ການເຊື່ອມຕໍ່ປະຊາຄົມຊາວຫວຽດນາມ ຢູ່ຕ່າງປະເທດ ຈະສ້າງກຳລັງແຮງເພື່ອສ້າງບ້ານເກີດເມືອງນອນນັບມື້ນັບເຂັ້ມແຂງ.