ຮັກສາຈິດວິນຍານຂອງເຈ້ຍ Do ທີ່ເບິ່ງຄືວ່າ "ນອນຫລັບ"

ຢູ່ກາງຖະໜົນຫລວງຮ່າໂນ້ຍ, ມີຜູ້ຍິງຜູ້ໜຶ່ງເລືອກເຟັ້ນກັບຄືນໄປຫາເປືອກ, ນ້ຳ ແລະ ແມ່ພິມເຈ້ຍທີ່ເຮັດດ້ວຍມື. ເປັນເວລາຫຼາຍປີ, ທ່ານນາງ ເຈີ່ນຮົ່ງຢຸງ, ຜູ້ກໍ່ຕັ້ງໂຄງການ Zo, ໄດ້ຟື້ນຟູເຄື່ອງຫັດຖະກຳບູຮານຢ່າງງຽບໆທີ່ເບິ່ງຄືວ່າ “ນອນຫລັບ”.

Báo Quân đội Nhân dân•30/10/2025

ຍິ່ງເຈົ້າໄປຫຼາຍເທົ່າໃດ, ເຈົ້າຍິ່ງຮູ້ຈັກຄຸນຄ່າແບບດັ້ງເດີມຫຼາຍຂຶ້ນ.

ທ່ານນາງ ຫງວຽນຮົ່ງກ່າວວ່າ, “ຍິ່ງໄປກວ່ານັ້ນ, ຂ້າພະເຈົ້າຮູ້ສຶກໃກ້ຊິດກັບຄຸນຄ່າຂອງຫວຽດນາມຫລາຍຂຶ້ນ, ມືຂອງນາງຍັງເຄື່ອນໄຫວຢ່າງວ່ອງໄວຢູ່ໃນນ້ຳນົມແມ່. ມັນແມ່ນຄວາມຮູ້ສຶກທີ່ເຮັດໃຫ້ນາງອອກຈາກວຽກອື່ນແລະເລີ່ມຕົ້ນການເດີນທາງເພື່ອຄົ້ນພົບຫັດຖະກໍາການເຮັດເຈ້ຍຄືນໃຫມ່, ຈາກການຊອກຫາຕົ້ນໄມ້ໃນປ່າເລິກ, ການຮຽນຮູ້ແຕ່ລະຂັ້ນຕອນຂອງການເຮັດເຈ້ຍ, ສືບຕໍ່ເຜີຍແຜ່ພື້ນທີ່ສ້າງສັນ, ເພື່ອໃຫ້ມໍລະດົກນີ້ໄດ້ຮັບການຟື້ນຟູໃນຊີວິດຂອງມື້ນີ້.

ກ່ອນທີ່ຈະກ້າວເຂົ້າສູ່ອາຊີບ, ທ່ານນາງ ເຈີ່ນຮົ່ງຢຸງ ໄດ້ໃຊ້ເວລາ 10 ກວ່າປີເຮັດວຽກຢູ່ບັນດາອົງການບໍ່ຂຶ້ນ ກັບລັດຖະບານ ກ່ຽວກັບການພັດທະນາຊຸມຊົນ. ດ້ວຍຖານະເປັນຜູ້ມີຄວາມຮັກແພງເປັນພິເສດເຖິງວັດທະນະທຳ ແລະ ມໍລະດົກຫວຽດນາມ, ຍາມໃດກໍມີຄວາມມຸ່ງມາດປາດຖະໜາຢາກເຮັດບາງສິ່ງທີ່ມີຄຸນຄ່າທັງສັງຄົມ ແລະ ຮັກສາເອກະລັກຂອງຊາດ.

ທ່ານນາງ ເຈີ່ນຮົ່ງຢຸງ ຜູ້ກໍ່ຕັ້ງໂຄງການ Zo.

ໂອກາດທີ່ຈະມາຫາກະດາດ Do ໄດ້ເລີ່ມຕົ້ນໃນຊ່ວງເວລາທີ່ນາງຮຽນຢູ່ຕ່າງປະເທດໃນປະເທດຝຣັ່ງ. ຢູ່ໄກຈາກບ້ານ, ນາງຮັບຮູ້ຄວາມງາມ ແລະຄຸນຄ່າຂອງສິ່ງທີ່ເບິ່ງຄືວ່າງ່າຍດາຍຢູ່ໃນບ້ານເກີດເມືອງນອນຂອງລາວຫຼາຍຂຶ້ນ. ນາງເວົ້າວ່າ: “ບາງເທື່ອເມື່ອຢູ່ໃນປະເທດຂອງພວກເຮົາ, ພວກເຮົາບໍ່ສາມາດຮູ້ສຶກໄດ້, ແຕ່ເມື່ອໄປຕ່າງປະເທດ, ຂ້າພະເຈົ້າເຫັນຄວາມງາມອັນເປັນນິດຂອງເຄື່ອງໃຊ້ພື້ນເມືອງຂອງຫວຽດນາມ, ໃນນັ້ນມີເຈ້ຍດອນ”.

ມີເທື່ອໜຶ່ງ, ນາງໄດ້ເຫັນຊ່າງຫັດຖະກຳທີ່ເຮັດຂະບວນການຖັກແສ່ວເຈ້ຍ, ແຕ່ລະຄູ່ມື, ການເຄື່ອນໄຫວທີ່ລະອຽດອ່ອນ ແລະ ອົດທົນເຮັດໃຫ້ນາງປະຫລາດໃຈ. "ຂ້ອຍບໍ່ເຄີຍເຫັນຂະບວນການທີ່ລະອຽດອ່ອນແລະລະອຽດ." ຈາກຄວາມປະທັບໃຈໃນເບື້ອງຕົ້ນ, ຄວາມຮູ້ສຶກຄ່ອຍໆກາຍເປັນການກະທໍາແລະຄວາມກັງວົນເປັນໂຄງການ. ໃນເດືອນ ມິຖຸນາ ປີ 2013, ໂຄງການ Zo ໄດ້ກຳເນີດຂຶ້ນ, ບໍ່ພຽງແຕ່ເພື່ອອະນຸລັກເຕັກນິກການເຮັດເຈ້ຍແບບດັ້ງເດີມເທົ່ານັ້ນ, ແຕ່ຍັງເປັນການເປີດວິຖີຊີວິດແບບຍືນຍົງໃຫ້ແກ່ປະຊາຊົນຢູ່ເຂດເນີນສູງ, ບ່ອນທີ່ຕົ້ນດອກຈຳປາຍັງເຕີບໃຫຍ່ຢ່າງງຽບໆ.

ການເດີນທາງເພື່ອຟື້ນຟູມໍລະດົກຂອງເຈ້ຍ

ການເດີນທາງຂອງທ່ານນາງ Nhung ເພື່ອຟື້ນຟູກະດາດໂດລາໄດ້ເລີ່ມຕົ້ນດ້ວຍຄວາມກັງວົນສ່ວນບຸກຄົນ. ນັບຕັ້ງແຕ່ປີ 2009, ນາງມີຄວາມສົນໃຈໃນເຈ້ຍdóໃນເວລາທີ່ຮຽນຮູ້ກ່ຽວກັບການຂຽນ calligraphy. ແຕ່ມັນເປັນພຽງແຕ່ໃນເວລາທີ່ນາງໄດ້ດໍາເນີນໂຄງການຂອງຕົນເອງ, ນາງຫມັ້ນສັນຍາຕົນເອງຢ່າງແທ້ຈິງແລະປະເຊີນກັບສິ່ງທ້າທາຍທີ່ໃຫຍ່ທີ່ສຸດຂອງການຊອກຫາວັດຖຸດິບຈາກຕົ້ນໄມ້dó. ເປັນເວລາ 5 ປີ, ນາງໄດ້ໄປຮຽນຢູ່ບັນດາໝູ່ບ້ານຜະລິດເຈ້ຍຢູ່ ບັກນິງ ແລະ ຮວ່າບິ່ງ (ເກົ່າ) ເພື່ອຮຽນຮູ້ ແລະ ຮູ້ວ່າ ວັດຖຸດິບເພື່ອຜະລິດເຈ້ຍແມ່ນຂາດແຄນ, ຂະບວນການຜະລິດດ້ວຍມືກໍ່ຍາກ, ລາຄາຜະລິດຕະພັນກໍ່ບໍ່ສູງ, ເຮັດໃຫ້ຊ່າງຫັດຖະກຳຂາດຄວາມສົນໃຈ. ບາງຄັ້ງ, ນາງຄິດວ່າມັນເປັນຄວາມສິ້ນຫວັງ, ແຕ່ໃນທີ່ສຸດນາງໄດ້ພົບເຫັນບ້ານຫ່າງໄກສອກຫຼີກບ່ອນທີ່ຕົ້ນໄມ້ດໍຍັງຢູ່.

ຈາກນັ້ນ, ນາງໄດ້ເລີ່ມສ້າງຮູບແບບການດຳລົງຊີວິດຄື: ເຊື່ອມຕໍ່ປະຊາຊົນ, ຊີ້ນຳປູກຕົ້ນໄມ້, ສອນວິຊາຫັດຖະກຳ. ສຳລັບນາງແລ້ວ, ບໍ່ພຽງແຕ່ແມ່ນວິທີເຮັດເທົ່ານັ້ນ, ຫາກຍັງມີຄວາມເຊື່ອຖືຢ່າງເລິກເຊິ່ງວ່າ: “ຄົນທັງຫຼາຍສາມາດຮັກສາອາຊີບໄດ້ ຖ້າຫາກອາຊີບສາມາດໜູນຊ່ວຍ”. ໃນຂະນະທີ່ນາງພວມພະຍາຍາມຟື້ນຟູວິຊາຊີບ, ຢູ່ໝູ່ບ້ານ Buoi - ປູຢາງເກົ່າແກ່ຂອງ Do, ປະກອບອາຊີບນີ້ເກືອບຈະສູນຫາຍໄປ. ເຂດໄຕໂຮ່ໄດ້ມີໂຄງການຟື້ນຟູໝູ່ບ້ານຫັດຖະກຳ, ແຕ່ຍັງຂາດເຂີນຄົນເພື່ອ “ຫາຍໃຈ”. ໃນເວລານັ້ນ, ຮູ້ກ່ຽວກັບນາງ, ທ້ອງຖິ່ນໄດ້ຕິດຕໍ່ພົວພັນຢ່າງຕັ້ງໜ້າ ແລະ ປະສານງານເພື່ອຂໍໃຫ້ນາງຮັບເອົາເຂດປະຕິສັງຂອນ. ຄໍາຕອບຂອງນາງແມ່ນການຢືນຢັນທີ່ເຂັ້ມແຂງກ່ຽວກັບພາລະກິດຂອງນາງ: "ຂ້ອຍໄດ້ລໍຖ້າໂທລະສັບນີ້ມາຫຼາຍປີແລ້ວ".

ຮ້ານວາງສະແດງຜະລິດຕະພັນຂອງໂຄງການ Zo ຢູ່ເຂດບູລະນະປະຕິສັງຂອນອຸປະຖຳ.

ປະຈຸບັນ, ຢູ່ເຂດປະຕິສັງຂອນເຈ້ຍ 189 ໄຕງວຽນ, ເຂດໄຕໂຮ່, ຮ່າໂນ້ຍ , ແຂກທ່ອງທ່ຽວສາມາດເຫັນບ່ອນມີຊີວິດຊີວາຄື: ມີກອງປະຊຸມເຈ້ຍຈຳລອງຂະບວນການຜະລິດເຈ້ຍ Do, ຫໍພິພິທະພັນສະແດງບັນດາເອກະສານປະຫວັດສາດ, ເຂດປະສົບການ ແລະ ບັນດາກອງປະຊຸມສ້າງສັນ. ມໍລະດົກບໍ່ແມ່ນຄວາມຊົງຈໍາອີກຕໍ່ໄປ, ມັນກັບຄືນມາມີຊີວິດໃນທຸກໆກິດຈະກໍາປະຈໍາວັນ, ແຜ່ລາມຜ່ານຜະລິດຕະພັນທີ່ທັນສະໄຫມເຊັ່ນ: ປື້ມ, ການເຊື້ອເຊີນ, ເຄື່ອງປະດັບແລະກອງປະຊຸມການພິມຕົວອັກສອນ.

ຢືນຢັນຄວາມພາກພູມໃຈຂອງຊາດ

ບໍ່ຢຸດຢູ່ທີ່ການອະນຸລັກ, ໂຄງການ Zo ກໍາລັງຂະຫຍາຍຂະຫນາດຂອງຕົນແລະພັດທະນາໃນທິດທາງສ້າງສັນ. ເຈ້ຍ Do ບໍ່ພຽງແຕ່ຖືກນໍາໃຊ້ເພື່ອເຮັດປື້ມບັນທຶກ, ຮູບແຕ້ມທີ່ເຮັດດ້ວຍມືຫຼື calligraphy, ແຕ່ຍັງກາຍເປັນວັດສະດຸສໍາລັບຜະລິດຕະພັນການອອກແບບ, ເຄື່ອງທີ່ລະນຶກ, ແລະງານວາງສະແດງສິລະປະທີ່ທັນສະໄຫມ. “ພວກເຮົາໄດ້ສົ່ງອອກຜະລິດຕະພັນໄປຍັງອາເມລິກາ ແລະ ຍີ່ປຸ່ນ, ຂ້າພະເຈົ້າໄດ້ຫັນພື້ນທີ່ປະສົບການນີ້ໃຫ້ກາຍເປັນບ່ອນເປີດໃຫ້ຊາວໜຸ່ມ ແລະ ນັກອອກແບບມາສ້າງ ແລະ ຈັດຕັ້ງງານວາງສະແດງ”.

ທ່ານນາງ ຫງວຽນຮົ່ງຊີ້ນຳຊາວໜຸ່ມຊາວຝະລັ່ງຜ່ານຂະບວນການທໍເຈ້ຍ.

ມື້ທີ່ຂ້າພະເຈົ້າໄປຢ້ຽມຢາມເຂດປະຕິສັງຂອນເຂດໄຕໂຮ່, ຂ້າພະເຈົ້າ (ຜູ້ຂຽນບົດ) ໄດ້ພົບປະນັກທ່ອງທ່ຽວຊາວຝະລັ່ງ. ລາວເວົ້າວ່າໃນຂະນະທີ່ຢູ່ໃນສື່ສັງຄົມ, ລາວໄດ້ເຫັນຮູບເຈ້ຍ Do ໂດຍບັງເອີນແລະໄດ້ຮັບການດຶງດູດດ້ວຍຮູບລັກສະນະທີ່ບໍລິສຸດຂອງມັນ. ທ່ານໄດ້ຕິດຕໍ່ຫາທ່ານນາງ ຫງວຽນຮົ່ງ ເພື່ອປະສົບການໂດຍກົງກ່ຽວກັບຂັ້ນຕອນຂອງການເຮັດເຈ້ຍ Do, ແລະເພື່ອເຮັດປຶ້ມທີ່ເປັນເອກະລັກສະເພາະຂອງຕົນ. ທີ່ໂຄງການ Zo ມື້ນີ້, ມີໄວໜຸ່ມທີ່ເປັນນັກຮຽນມັດທະຍົມປາຍ ໄດ້ຮັບການສອນວິຊາອາຊີບໂດຍນາງ ໜິງ. ມີຄົນທີ່ຫາກໍ່ເລີ່ມປະກອບອາຊີບໄດ້ຮັບການຊຸກຍູ້ ແລະ ລະດົມກຳລັງໃຈຈາກນາງໃນຫຼາຍດ້ານເພື່ອໃຫ້ມີແຮງຈູງໃຈທີ່ຈະຢູ່ກັບອາຊີບຫຼາຍຂຶ້ນ.

ສຳລັບທ່ານນາງ ຫງວຽນຮົ່ງ, ເຈ້ຍ Do ແມ່ນຕະຫຼາດທີ່ມີຄວາມສາມາດບົ່ມຊ້ອນອັນໃຫຍ່ຫຼວງ ຖ້າຫາກພວກເຮົາຮູ້ຈັກນຳໃຊ້ມັນຢ່າງມີຫົວຄິດປະດິດສ້າງ ແລະ ເພີ່ມຄຸນຄ່າ. “ໃນເມື່ອກ່ອນ, ເຈ້ຍ Do ແມ່ນໃຊ້ໃນການຂຽນປຶ້ມ, ພິມຈຳໜ່າຍຮູບແຕ້ມ ດົ່ງໂຮ່, ປະຈຸບັນຕ້ອງຄິດຕື່ມອີກ, ເຊັ່ນ: ຜະລິດຕະພັນອອກແບບ, ເຄື່ອງຕົກແຕ່ງພາຍໃນ, ຂອງຂວັນສິລະປະອັນດີງາມ…”.

ທ່ານນາງຫວັງວ່າເຈ້ຍໂດ່ຈະກາຍເປັນສ່ວນໜຶ່ງຂອງຊີວິດຊາວຫວຽດນາມ, ເຊັ່ນດຽວກັບເຈ້ຍຊັກຊິຢູ່ຍີ່ປຸ່ນໄດ້ແຜ່ລາມໄປທົ່ວທຸກມຸມວັດທະນະທຳ, ນັບແຕ່ການຫຸ້ມຫໍ່, ໃບເຊີນ, ເຄື່ອງບູຊາ, ເຖິງຂອງຂວັນທີ່ສົ່ງຄຳຂອບໃຈ. ສໍາລັບນາງ, ເຈ້ຍບໍ່ແມ່ນພຽງແຕ່ເຈ້ຍ. ນີ້ແມ່ນປະຫວັດສາດ, ວັດທະນະທຳ, ຊີວິດທາງດ້ານຈິດວິນຍານ, ຄວາມພາກພູມໃຈຂອງຊາວຫວຽດນາມ.”

ທີ່ມາ: https://www.qdnd.vn/van-hoa/doi-song/giu-hon-giay-do-tuong-chung-da-ngu-quen-959588