ສ້າງຄວາມເຂັ້ມແຂງໃຫ້ແກ່ການອະນຸລັກມໍລະດົກວັດທະນະທຳ

ໃນສະພາບທີ່ມໍລະດົກວັດທະນະທຳຫຼາຍແຫ່ງຢູ່ຫວຽດນາມ ພວມປະເຊີນໜ້າກັບຄວາມສ່ຽງຖືກຊຸດໂຊມຍ້ອນຜົນກະທົບຂອງທຳມະຊາດ, ເວລາ ແລະ ຂາດສະຕິປັນຍາຂອງມະນຸດ, ການອະນຸລັກມໍລະດົກໄດ້ກາຍເປັນວຽກງານຮີບດ່ວນ. ຖ້າຫາກພຽງແຕ່ອີງໃສ່ຊັບພະຍາກອນພາຍໃນປະເທດ, ການອະນຸລັກບໍ່ສາມາດມີປະສິດທິຜົນສູງ.

Báo Nhân dân•06/10/2025

ບັນດາຜະລິດຕະພັນທີ່ປະດິດສ້າງຈາກເຕັກນິກການຖັກແສ່ວ “ຕຳໝິກ” ຂອງຊາວໄທຢູ່ໝູ່ບ້ານຮ່ວາທຽນ (ເງ້ອານ), ໄດ້ຮັບການຜັນຂະຫຍາຍຢ່າງກວ້າງຂວາງ ຍ້ອນການໜູນຊ່ວຍຂອງສະພາອັງກິດ.

ບັນດາຜະລິດຕະພັນທີ່ປະດິດສ້າງຈາກເຕັກນິກຕຳ່ຫູກ “ຕຳຫູກ” ຂອງຊາວເຜົ່າ ໄທ ຢູ່ໝູ່ບ້ານຮ່ວາທຽນ ( ເງ້ອານ ), ເຊິ່ງໄດ້ຮັບຖືວ່າຈະສູນພັນ, ພວມໄດ້ຮັບການຜັນຂະຫຍາຍຢ່າງກວ້າງຂວາງ ຍ້ອນການໜູນຊ່ວຍຂອງສະພາອັງກິດ.

ສະນັ້ນ, ການລະດົມກຳລັງໜູນຈາກອົງການຈັດຕັ້ງສາກົນ ຖືວ່າເປັນທາງອອກທີ່ສຳຄັນ ທັງຊ່ວຍລະດົມທຶນຮອນ ແລະ ເປີດກວ້າງກາລະໂອກາດການຮຽນຮູ້ຈາກເພື່ອນມິດ ສາກົນ . ເປັນເວລາຫຼາຍປີ, ສະພາອັງກິດປະຈຳຫວຽດນາມ ໄດ້ເປັນອົງການໜູນຊ່ວຍມໍລະດົກຊຸມຊົນຫຼາຍແຫ່ງຜ່ານໂຄງການ “ເຊື່ອມຕໍ່ມໍລະດົກ”.

ທ່ານ ຫງວຽນດຶກແທ່ງ, ຜູ້ອໍານວຍການສູນຄົ້ນຄວ້າ ແລະສົ່ງເສີມຄຸນຄ່າມໍລະດົກວັດທະນະທໍາ (ສະມາຄົມມໍລະດົກວັດທະນະທໍາຫວຽດນາມ), ໃຫ້ຮູ້ວ່າ: ສະພາອັງກິດ ໄດ້ສົມທົບກັບສູນໜູນຊ່ວຍດ້ານທຶນຮອນ, ດ້ານວິຊາການໃຫ້ແກ່ 9 ໂຄງການຢູ່ທ້ອງຖິ່ນຕ່າງໆ, ເຊັ່ນ: ໂຄງການ “ຍົກສູງຄວາມສາມາດຂອງແມ່ຍິງເຜົ່າ H’Mong ຢູ່ Pa Co (ເຕັກນິກຫັດຖະກໍາ) ຮວ່າ ບິ່ງ”. ຫັດຖະກຳຫົວຊາຍ “ຢູ່ໝູ່ບ້ານຮ່ວາທຽນ (ເງ້ອານ)”. ພວກເຮົາໄດ້ນໍາໃຊ້ຢ່າງດີຂອງຊັບພະຍາກອນນີ້ແລະໄດ້ຮັບຜົນສໍາເລັດໃນທາງບວກຫຼາຍ. ປະຈຸບັນ, ນະຄອນເຫ້ວ ພວມນຳໜ້າໃນຂົງເຂດອະນຸລັກຮັກສາ ຍ້ອນມີການສະໜັບສະໜູນຈາກຫຼາຍອົງການສາກົນ. ທ້ອງຖິ່ນໄດ້ປະສານສົມທົບກັບ 15 ລັດຖະບານ, 50 ອົງການບໍ່ຂຶ້ນກັບລັດຖະບານ, 10 ກວ່າອົງການທີ່ປຶກສາວິຊາຊີບສາກົນ, ໄດ້ປະຕິບັດໂຄງການຄົ້ນຄ້ວາ ແລະ ບູລະນະມໍລະດົກຫຼາຍສິບແຫ່ງ. ຕົວຢ່າງຄືໂຄງການ “ບູລະນະວັດໄຕຢູ່ນະຄອນເຫ້ວ”, ໄດ້ຮັບການສະໜັບສະໜູນຈາກກອງທຶນອະນຸລັກຮັກສາມໍລະດົກວັດທະນະທຳ (AFCP) ສະຖານທູດອາເມລິກາ ດ້ວຍຈຳນວນເງິນ 700.000 USD, ແມ່ນບັນດາກຸ່ມໜູນຊ່ວຍໃຫຍ່ກວ່າໝູ່ຂອງອົງການນີ້ຢູ່ ຫວຽດນາມ.

ທ່ານ ຟານແທງຫາຍ, ຫົວໜ້າພະແນກວັດທະນະທຳ ແລະ ກິລານະຄອນເຫ້ວ ໃຫ້ຄຳເຫັນວ່າ: ບັນດາໂຄງການຮ່ວມມືສາກົນບໍ່ພຽງແຕ່ໃຫ້ການສະໜັບສະໜູນດ້ານການເງິນເທົ່ານັ້ນ ຫາກຍັງຊ່ວຍໃຫ້ ຫວຽດນາມ ເຂົ້າເຖິງເຕັກໂນໂລຊີທີ່ກ້າວໜ້າ. ພະນັກງານ, ຊ່ຽວຊານ, ນັກສິລະປິນຂອງເມືອງເຫວ້ກໍ່ໄດ້ຮັບການຝຶກຝົນຫຼໍ່ຫຼອມ ແລະ ຍົກສູງຄວາມສາມາດດ້ານວິຊາຊີບຜ່ານບັນດາໂຄງການເຫຼົ່ານີ້.

ໃນໄລຍະ 20 ປີຜ່ານມາ, ກອງທຶນອະນຸລັກຮັກສາມໍລະດົກວັດທະນະທຳຂອງສະຖານທູດອາເມລິກາ ໄດ້ໜູນຊ່ວຍຫວຽດນາມ ດ້ວຍ 16 ໂຄງການ ດ້ວຍມູນຄ່າ 1,2 ລ້ານ USD, ໜູນຊ່ວຍຟື້ນຟູບັນດາມໍລະດົກວັດທະນະທໍາຫຼາຍຢ່າງ. ທ່ານນາງ Katte Bartlett, ທູດວັດທະນະທຳສະຖານທູດອາເມລິກາ ເນັ້ນໜັກວ່າ: ເປົ້າໝາຍຂອງກອງທຶນບໍ່ພຽງແຕ່ແມ່ນອະນຸລັກຮັກສາສະຖາປັດຕະຍະກຳເທົ່ານັ້ນ, ຫາກຍັງຮັກສາບັນດາບົດເພງ, ຮີດຄອງປະເພນີ, ຮີດຄອງປະເພນີ, ເນື້ອໃນທີ່ສ້າງເປັນເອກະລັກວັດທະນະທຳຂອງຫວຽດນາມ. ຫຼາຍປະເທດກໍພ້ອມກັບຫວຽດນາມໃນການປົກປັກຮັກສາມໍລະດົກ. ອິນເດຍໄດ້ໜູນຊ່ວຍກວ່າ 50 ຕື້ດົ່ງໃຫ້ແກ່ໂຄງການອະນຸລັກຮັກສາຫໍສະໝຸດ My Son (ກວາງນາມ), ມໍລະດົກທີ່ຕິດພັນກັບວັດທະນະທຳຈຳປາ. ຝະລັ່ງ ຮ່ວມມືກັບຮ່າໂນ້ຍ ຮັກສາເຮືອນວິນລາບູຮານ, ຮັກສາສະຖານທີ່ສະຖາປັດຕະຍະກຳຂອງຝະລັ່ງ ຢູ່ໃຈກາງເຂດຕົວເມືອງທີ່ທັນສະໄໝ.

UNESCO ໄດ້ໜູນຊ່ວຍການຄົ້ນຄ້ວາ, ເອກະສານ ແລະ ໃຫ້ຄຳປຶກສາດ້ານວິຊາການເປັນເວລາຫຼາຍປີ, ໄດ້ຊ່ວຍໃຫ້ບັນດາດົນຕີລາຊະວົງ Hue, ກາຈູ ແລະ ບູຊາເທວະດາແມ່ ໄດ້ຮັບການຮັບຮອງເປັນມໍລະດົກວັດທະນະທຳບໍ່ມີຮູບຮ່າງຂອງມວນມະນຸດ. ເຢຍລະມັນໄດ້ລົງທຶນປົກປັກຮັກສາສະຖາປັດຕະຍະກຳດິນຈີ່ບູຮານ, ຍີ່ປຸ່ນໄດ້ປະກອບສ່ວນເຂົ້າໃນໂຄງການບຳລຸງສ້າງຊັບພະຍາກອນມະນຸດ. ສ.ເກົາຫຼີ, ອີຕາລີ ແລະ ສະຫະພາບເອີລົບ (ອີຢູ) ກໍ່ໄດ້ໜູນຊ່ວຍຫຼາຍໂຄງການທີ່ຍາວນານແຕ່ເໜືອຮອດໃຕ້. ການເຂົ້າຮ່ວມຂອງບັນດາຄູ່ຮ່ວມມືຕ່າງປະເທດໄດ້ປ່ຽນໃໝ່ວິທີການເປັນມໍລະດົກ, ຈາກການຟື້ນຟູບໍລິສຸດສູ່ການຄຸ້ມຄອງແບບຍືນຍົງ, ເຊື່ອມໂຍງຜົນປະໂຫຍດຂອງຊຸມຊົນກັບການພັດທະນາເສດຖະກິດທ້ອງຖິ່ນ.

ບັນດາໂຄງການຂອງຊຸມຊົນສະແດງໃຫ້ເຫັນວ່າເມື່ອປະຊາຊົນໄດ້ຮັບການເສີມສ້າງ, ການສຶກສາ, ເຂົາເຈົ້າສາມາດຮັກສາຄຸນຄ່າວັດທະນະທໍາ, ຄຽງຄູ່ກັບການສ້າງລາຍໄດ້ຢ່າງຕໍ່ເນື່ອງຈາກການທ່ອງທ່ຽວແລະຫັດຖະກໍາ. ການແລກປ່ຽນປະສົບການລະຫວ່າງຜູ້ຊ່ຽວຊານສາກົນແລະນັກອະນຸລັກທ້ອງຖິ່ນຊ່ວຍຫຼຸດຜ່ອນເວລາການຟື້ນຟູແລະນໍາໃຊ້ວິທີການວິທະຍາສາດເພື່ອປະຕິບັດຢ່າງໄວວາ.

ທ່ານ Do Van Tru, ປະທານສະມາຄົມມໍລະດົກວັດທະນະທຳຫວຽດນາມ ຢືນຢັນວ່າ: “ການປົກປັກຮັກສາ ແລະ ໂຄສະນາມໍລະດົກບໍ່ພຽງແຕ່ແມ່ນໜ້າທີ່ຂອງຫວຽດນາມເທົ່ານັ້ນ, ຫາກຍັງຮຽກຮ້ອງການຮ່ວມມືຂອງປະຊາຄົມໂລກອີກດ້ວຍ, ປະສົບກັບຄວາມສາມາດບົ່ມຊ້ອນຂອງບັນດາປະເທດຈະຊ່ວຍໃຫ້ການປົກປັກຮັກສາຢ່າງມີປະສິດທິຜົນກວ່າ, ພ້ອມທັງສ້າງເງື່ອນໄຂເພື່ອແນໃສ່ຊຸກຍູ້ບັນດາມໍລະດົກຂອງຫວຽດນາມ ໃຫ້ແກ່ໂລກ”. ເຖິງວ່າຈະສ້າງຄວາມໄດ້ປຽບຫຼາຍຢ່າງກໍ່ຕາມ, ແຕ່ການຮ່ວມມືສາກົນໃນການອະນຸລັກມໍລະດົກຍັງປະສົບກັບສິ່ງທ້າທາຍຫຼາຍຢ່າງຄື: ຄວາມແຕກຕ່າງດ້ານແນວຄິດອະນຸລັກມໍລະດົກລະຫວ່າງປະເທດ, ການປະສານງານພາຍໃນປະເທດຍັງບໍ່ສອດຄ່ອງກັນຢ່າງແທ້ຈິງ. ບາງໂຄງການຍັງຕິດຢູ່ໃນກົນໄກ ແລະ ນະໂຍບາຍ, ໃນຂະນະທີ່ຍັງຂາດຊັບພະຍາກອນມະນຸດພິເສດເພື່ອຮັບ ແລະ ນຳໃຊ້ເຕັກນິກທີ່ທັນສະໄໝ.

ເພື່ອໃຫ້ການສະໜັບສະໜູນຈາກພາຍນອກມີປະສິດທິຜົນ, ຫວຽດນາມ ຕ້ອງສືບຕໍ່ເປີດກວ້າງເຄືອຂ່າຍຄູ່ຮ່ວມມື, ສຸມໃສ່ບຳລຸງສ້າງແຫຼ່ງຊັບພະຍາກອນມະນຸດ, ສົມທົບກັບແຫຼ່ງຊັບພະຍາກອນສາກົນຕາມຂໍ້ລິເລີ່ມຂອງປະຊາຄົມພາຍໃນ. ໃນໄລຍະຍາວ, ການກໍ່ສ້າງບັນດານະໂຍບາຍໂປ່ງໃສ ແລະ ຂອບເຂດນິຕິກຳທີ່ເໝາະສົມຈະສ້າງສະພາບແວດລ້ອມທີ່ສະດວກໃຫ້ບັນດາໂຄງການ, ຫຼີກເວັ້ນການຊ້ອນແຝງ ແລະ ເສຍແຫຼ່ງຊັບພະຍາກອນ. ການຮ່ວມມືກັບບັນດາອົງການຈັດຕັ້ງສາກົນພວມກາຍເປັນຂົວທີ່ຂາດບໍ່ໄດ້ໃນພາລະກິດປົກປັກຮັກສາ ແລະ ໂຄສະນາມໍລະດົກວັດທະນະທຳຫວຽດນາມ. ຈາກ ເຫວ້ ຫາ ເຊີນ (ດ່າໜັງ), ຈາກ ຮ່າໂນ້ຍ ໄປເຖິງບັນດາໝູ່ບ້ານພູດອຍ, ການໜູນຊ່ວຍດັ່ງກ່າວ ບໍ່ພຽງແຕ່ຊ່ວຍຟື້ນຟູບັນດາມໍລະດົກເທົ່ານັ້ນ, ຫາກຍັງແຜ່ຂະຫຍາຍມູນເຊື້ອວັດທະນະທຳຫວຽດນາມ ໄປທົ່ວໂລກອີກດ້ວຍ.

King's BenEATHLETE

ທີ່ມາ: https://nhandan.vn/tang-cuong-nguon-luc-cho-bao-ton-di-san-van-hoa-post913168.html