Một bộ sách giáo khoa thống nhất: Không có nghĩa loại bỏ sự đa dạng

(Dân trí) - Bên cạnh bộ sách giáo khoa thống nhất toàn quốc, chuyên gia cho rằng vẫn cần có những bộ sách đã được thẩm định và sử dụng hiệu quả suốt thời gian qua, tất cả đều có giá trị tham khảo.

Một bộ SGK thống nhất nhưng không loại bỏ sự đa dạng

Tại Hội thảo “Giáo dục trong kỷ nguyên vươn mình của dân tộc” do Viện Khoa học Giáo dục Việt Nam tổ chức hôm nay (5/12), nhiều chuyên gia đã thảo luận về các chủ trương lớn của ngành giáo dục trong thời gian tới.

GS.TS Lê Anh Vinh, Viện trưởng Viện Khoa học Giáo dục Việt Nam, cho hay, giai đoạn 2024-2025, ngành giáo dục triển khai hàng loạt công việc, trong đó có cải tổ rất lớn khi thực hiện chính quyền hai cấp, bỏ cấp phòng GD&ĐT.

Đặc biệt theo ông Vinh, sắp tới ngành sẽ triển khai chủ trương thống nhất một bộ sách giáo khoa (SGK) toàn quốc từ năm học 2026-2027, với mục tiêu đến năm 2030 sẽ cung cấp miễn phí SGK cho toàn bộ học sinh.

GS.TS Lê Anh Vinh, Viện trưởng Viện Khoa học Giáo dục Việt Nam, tổ chức ngày 5/12 (Ảnh: Mỹ Hà).

Trước đó, hồi trung tuần tháng 11, Quốc hội thông qua Nghị quyết về Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2026. Theo Nghị quyết, chương trình giáo dục phổ thông hiện hành sẽ được rà soát, hoàn thiện, đồng thời xây dựng bộ sách giáo khoa thống nhất toàn quốc, sử dụng từ năm học 2026-2027.

Chủ trương này nhận được nhiều phản hồi từ chuyên gia và dư luận xã hội, trong đó đồng tình với chủ trương sẽ có một bộ SGK thống nhất và sử dụng linh hoạt các bộ sách khác nhằm mở rộng, làm phong phú thêm tài liệu giảng dạy.

Trả lời câu hỏi của đại biểu sáng nay, Tiến sĩ khoa học (TSKH) Phạm Đỗ Nhật Tiến hoan nghênh chủ trương sử dụng một bộ SGK trong thời gian tới. Tuy nhiên, theo ông Tiến, thống nhất không có nghĩa là loại bỏ sự đa dạng.

Ông lý giải một chương trình, một bộ SGK sẽ khắc phục được những vấn đề tồn tại do sự thiếu thốn về nguồn lực và sự chênh lệch lớn giữa các vùng miền. Dù vậy, ông nhấn mạnh: "Bên cạnh một bộ SGK thống nhất, chúng ta vẫn rất cần nhiều bộ sách khác”.

TSKH Phạm Đỗ Nhật Tiến (Ảnh: Mỹ Hà).

Theo lý giải của chuyên gia này, bên cạnh bộ SGK thống nhất toàn quốc, vẫn có những bộ sách khác đã được thẩm định và sử dụng hiệu quả suốt thời gian qua. Tất cả đều có giá trị tham khảo để nhà giáo phát huy quyền tự chủ chuyên môn và sáng tạo trong dạy học.

Sắp thí điểm đưa AI vào giảng dạy trong chương trình phổ thông

Ngoài việc sử dụng một bộ SGK thời gian tới, tại hội thảo sáng nay, GS Lê Anh Vinh cho hay, trong số những nhiệm vụ lớn phải thực hiện của ngành giáo dục thời gian tới còn có xây dựng chương trình giáo dục mầm non mới.

Hiện chương trình giáo dục mầm non mới đã được thẩm định 2 vòng, dự kiến sẽ được ban hành thí điểm trong năm 2026. Theo đó, chúng ta sẽ có chương trình giáo dục mầm non đáp ứng bối cảnh mới.

Đặc biệt, việc xây dựng chương trình trí tuệ nhân tạo (AI) đưa vào giảng dạy trong trường phổ thông là nhiệm vụ quan trọng mà Bộ GD&ĐT giao cho Viện thời gian qua.

“Khung nội dung này đã được hoàn thiện và chờ đợi để được ban hành chính thức, đồng thời sẽ triển khai thí điểm đầu năm 2026”, ông Lê Anh Vinh cho biết.

Theo dự kiến trước đó của Bộ GD&ĐT, nội dung giáo dục AI đưa vào chương trình giáo dục phổ thông được thiết kế theo 4 mạch kiến thức chính, tương ứng với 4 miền năng lực bao gồm: Tư duy lấy con người làm trung tâm, đạo đức AI, các kĩ thuật và ứng dụng AI, thiết kế hệ thống AI.

Khung nội dung cũng được thiết kế theo cấp học, tương ứng với 2 giai đoạn giáo dục cơ bản (gồm cấp tiểu học, THCS) và giáo dục định hướng nghề nghiệp (gồm cấp THPT). 

Ở cấp tiểu học, chương trình giúp học sinh làm quen với AI như nhận biết AI qua các ứng dụng trực quan, hiểu rằng AI do con người tạo ra và bước đầu hình thành ý thức bảo vệ dữ liệu cá nhân.

Ở cấp THCS, chương trình cung cấp hiểu biết cơ bản, như hiểu nguyên lý hoạt động (dữ liệu, thuật toán), thực hành sử dụng công cụ AI để giải quyết vấn đề học tập và nhận diện các rủi ro, thiên kiến của AI.

Mục đích kiến tạo và định hướng nghề nghiệp sẽ triển khai ở cấp THPT. Học sinh học thiết kế các hệ thống AI đơn giản, phát triển tư duy giải quyết vấn đề phức tạp và định hướng nghề nghiệp trong lĩnh vực công nghệ.

Nguồn: https://dantri.com.vn/giao-duc/mot-bo-sach-giao-khoa-thong-nhat-khong-co-nghia-loai-bo-su-da-dang-20251205152040308.htm