Tán thành cao có Thẩm phán Tòa án chuyên biệt là người nước ngoài

Chánh án Tòa án nhân dân tối cao Nguyễn Văn Quảng phát biểu giải trình, làm rõ một số vấn đề đại biểu Quốc hội nêu, chiều 5-12. Ảnh: QUANG PHÚC

Các ĐB đều đồng quan điểm: dự thảo Luật Tòa án chuyên biệt tại Trung tâm Tài chính quốc tế là một bước mở thể chế mang tính đột phá. Lần đầu tiên chúng ta xây dựng một thiết chế tư pháp chuyên biệt, quốc tế hóa ngay trên lãnh thổ Việt Nam, nhằm xử lý tranh chấp thương mại có tính toàn cầu và nâng cao năng lực cạnh tranh pháp lý của Việt Nam trong khu vực.

Về thẩm phán Tòa án chuyên biệt, dự thảo luật quy định bao gồm công dân Việt Nam, người nước ngoài đảm bảo quy định. Các ý kiến đều cho rằng, trong bối cảnh hiện nay, khi thẩm phán của Việt Nam chưa đủ về số lượng cũng như chưa đảm bảo về chất lượng, đặc biệt là năng lực ngoại ngữ, có thể khó thực hiện nhiệm vụ xét xử dẫn đến hiệu quả hạn chế. Đặc biệt, thẩm phán thiếu kinh nghiệm thì khó có thể cạnh tranh với các Tòa án chuyên biệt của các nước trên thế giới.

Do đó, các ý kiến đều thống nhất mở rộng nguồn bổ nhiệm là người nước ngoài phù hợp, đáp ứng các yêu cầu trong giai đoạn hiện nay. Điều này sẽ góp phần thu hút nguồn nhân lực chất lượng cao, có kinh nghiệm, đồng thời môi trường tốt để các thẩm phán và thư ký là người Việt Nam có cơ hội học hỏi kinh nghiệm, nâng cao năng lực và trình độ chuyên môn.

Đại biểu Thạch Phước Bình (Vĩnh Long). Ảnh: QUANG PHÚC

Phân tích sâu vấn đề này, ĐB Thạch Phước Bình (Vĩnh Long) cho biết, kinh nghiệm quốc tế cho thấy, đội ngũ thẩm phán là yếu tố quyết định năng lực cạnh tranh và uy tín của tòa án. Các mô hình thành công như Tòa án thương mại quốc tế Singapore, Tòa án Dubai, Tòa án Abu Dhabi, Tòa án quốc tế Qatar đều xây dựng đội ngũ thẩm phán kết hợp giữa trong nước và quốc tế, bảo đảm trình độ chuyên môn, tính độc lập, hiệu quả và minh bạch theo chuẩn mực quốc tế.

Các tòa án này đều lựa chọn mô hình đội ngũ thẩm phán hỗn hợp, kết hợp thẩm phán trong nước với thẩm phán quốc tế, sự đa dạng này giúp tăng cường tính tin cậy của tòa án trong mắt nhà đầu tư và các tổ chức tài chính quốc tế, đồng thời tạo sự cân bằng giữa hiểu biết hệ thống pháp luật trong nước với kinh nghiệm quốc tế.

Do đó, ĐB đề xuất cần phân loại thẩm phán không chỉ theo quốc tịch mà theo chức năng bao gồm thẩm phán chuyên trách, thẩm phán quốc tế và thẩm phán kiêm nhiệm là các chuyên gia cao cấp.

Đại biểu Nguyễn Thị Thủy (Thái Nguyên).jpg — Đại biểu Nguyễn Thị Thủy (Thái Nguyên). Ảnh: QUANG PHÚC

ĐB Nguyễn Thị Thủy (Thái Nguyên) kỳ vọng các nhà đầu tư quốc tế khi có tranh chấp sẽ gửi hồ sơ đến Tòa án chuyên biệt của Việt Nam thay vì gửi đi các nước khác. Theo ĐB, muốn hấp dẫn các nhà đầu tư thì thủ tục phải nhanh gọn, xét xử chuyên nghiệp, muốn vậy khâu nhân lực phải được chú trọng. Nhiều nhà đầu tư cho biết, chỉ cần nhìn vào danh sách thẩm phán thì họ đã biết niềm tin được bảo đảm tới đâu. Do đó, cần mở rộng nguồn nhân sự thẩm phán là người nước ngoài.

“Về lâu dài, chúng ta cần phát triển nhân lực trong nước, nhưng giai đoạn đầu cần sử dụng nhân lực quốc tế có uy tín. Đề nghị ưu tiên các cựu thẩm phán của Anh, Australia đã nghỉ hưu, cũng như chọn thẩm phán ở các nước có đầu tư nhiều vào Việt Nam để tạo sự tin cậy”, ĐB Nguyễn Thị Thủy nêu.

Giải trình trước Quốc hội, Chánh án Tòa án nhân dân tối cao Nguyễn Văn Quảng nhấn mạnh, để đảm bảo cho trung tâm tài chính đi vào hoạt động hiệu quả, hiệu lực thì một trong những yêu cầu phải có là thu hút được các nhà đầu tư. Và để đảm bảo được niềm tin của nhà đầu tư thì một trong những yêu cầu cần là có cơ chế đảm bảo giải quyết các tranh chấp xảy ra trong trung tâm tài chính.

“Một trong những cơ chế quan trọng là phải có tòa án ở trong Trung tâm Tài chính quốc tế. Đây là vấn đề rất mới, Việt Nam chưa có kinh nghiệm, yêu cầu đặt ra là cơ chế của tòa án chuyên biệt phải đảm bảo sự vượt trội và ít nhất là phải bằng với các tòa án hiện hành ở các trung tâm tài chính quốc tế khác”, Chánh án Tòa án nhân dân tối cao phát biểu.

Cũng theo Chánh án Tòa án nhân dân tối cao, chúng ta phải áp dụng hệ thống thông luật trong việc giải quyết, bởi đây là một trong những yêu cầu để đảm bảo 1 tòa án giải quyết tranh chấp trong Trung tâm Tài chính quốc tế. Chúng ta vừa làm vừa rút kinh nghiệm, nhưng tinh thần là chúng ta phải tiếp cận hệ thống luật thông luật, bảo đảm tính cạnh tranh, để làm sao khi có tranh chấp thì nhà đầu tư sẽ lựa chọn tòa án tại Việt Nam thay vì chọn lựa các quốc gia khác.

Về tiêu chí của thẩm phán là người nước ngoài, Chánh án Tòa án nhân dân tối cao đề nghị Quốc hội cho phép Chánh án chịu trách nhiệm xây dựng bộ tiêu chí để lựa chọn khi trình Chủ tịch nước bổ nhiệm.

LÂM NGUYÊN

Nguồn: https://www.sggp.org.vn/tan-thanh-cao-co-tham-phan-toa-an-chuyen-biet-la-nguoi-nuoc-ngoai-post827131.html