Với chiều dài đường bờ biển hơn 250km và hơn 2.000 hòn đảo, nhiều bãi biển đẹp, tỉnh Quảng Ninh có thế mạnh và tiềm năng to lớn để phát triển du lịch biển. Theo Quy hoạch tỉnh Quảng Ninh thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050, Quảng Ninh được định hướng trở thành một trung tâm du lịch quốc tế, cửa ngõ trung chuyển vận tải đa phương thức kết nối với Trung Quốc, Đông Bắc Á và Đông Nam Á. Để thực hiện mục tiêu đó, tỉnh Quảng Ninh đã ban hành nhiều chủ trương, chính sách để phát triển nguồn nhân lực, như chính sách thu hút nguồn nhân lực chất lượng cao, khuyến khích phát triển giáo dục, đào tạo chuẩn bị nguồn nhân lực cho những ngành nghề có thế mạnh như du lịch. Tuy nhiên, nguồn nhân lực phục vụ du lịch biển ở Quảng Ninh vẫn còn một số hạn chế, thiếu nguồn nhân lực chất lượng cao, trình độ chuyên môn, kỹ năng nghiệp vụ và ngoại ngữ của một bộ phận lao động chưa đáp ứng được yêu cầu. Một số cơ sở đào tạo nhân lực du lịch chưa đáp ứng được đòi hỏi của thị trường về cả số lượng và chất lượng. Các đơn vị, cơ sở kinh doanh du lịch chưa nhận thức đúng vai trò của nguồn nhân lực trong sự phát triển chung của doanh nghiệp, khiến chất lượng dịch vụ còn hạn chế.
Để giải quyết những thách thức trên, tỉnh Quảng Ninh cần thực hiện đồng bộ các giải pháp nhằm xây dựng và phát triển nguồn nhân lực du lịch chất lượng cao, đáp ứng yêu cầu phát triển của ngành du lịch trong giai đoạn mới.
Một là, nâng cao nhận thức của các chủ thể trong phát triển nguồn nhân lực phục vụ du lịch biển
Nghị quyết số 30-NQ/TW, ngày 23-11-2022, của Bộ Chính trị, về “Phát triển kinh tế - xã hội và bảo đảm quốc phòng, an ninh vùng đồng bằng sông Hồng đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045”, đặt ra mục tiêu: phát triển tỉnh Quảng Ninh trở thành trung tâm du lịch kết nối khu vực và thế giới; khu vực Hải Phòng - Quảng Ninh trở thành trung tâm kinh tế biển hiện đại, mang tầm quốc tế, hàng đầu ở Đông Nam Á, là cửa ngõ, động lực phát triển của vùng. Đây là mục tiêu lớn, đòi hỏi sự phối hợp chặt chẽ từ chủ trương đúng đắn của Đảng bộ tỉnh, sự quản lý của các cơ quan nhà nước tới các chương trình đào tạo chuyên sâu của các cơ sở đào tạo, gắn với nhu cầu thực tế của các doanh nghiệp và các tổ chức xã hội - nghề nghiệp khác.
Quảng Ninh quán triệt quan điểm phát triển nguồn nhân lực phục vụ du lịch biển là nhiệm vụ quan trọng, không chỉ đối với các cơ quan lãnh đạo, quản lý, mà là nhiệm vụ của cả hệ thống chính trị. Quan điểm này được các cấp uỷ đảng, chính quyền quán triệt đến mỗi cán bộ, đảng viên, tuyên truyền, phổ biến rộng rãi đến người dân, doanh nghiệp, góp phần nâng cao nhận thức về vai trò của nguồn nhân lực đối với phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh nói chung, ngành du lịch nói riêng. Vị trí, vai trò, nhiệm vụ của từng cơ quan, đơn vị đối với việc phát triển nguồn nhân lực cho du lịch được xác định rõ ràng, cụ thể để tránh chồng chéo về chức năng, nhiệm vụ.
Để nâng cao nhận thức của người dân, doanh nghiệp, tỉnh Quảng Ninh tăng cường công tác tuyên truyền, thông qua các phương tiện truyền thông, hội thảo, diễn đàn, các buổi sinh hoạt cộng đồng, qua đó giúp người dân, doanh nghiệp hiểu rõ về vai trò của nguồn nhân lực đối với sự phát triển của doanh nghiệp, cũng như các lợi ích kinh tế, cơ hội việc làm trong ngành du lịch. Nhân lực phục vụ du lịch có trình độ chuyên môn, có đầy đủ các kỹ năng, như tin học, ngoại ngữ, giao tiếp, ứng xử... sẽ góp phần nâng cao chất lượng dịch vụ, tăng khả năng cạnh tranh của doanh nghiệp. Nhất là trong bối cảnh công nghệ du lịch và chuyển đổi số mạnh mẽ hiện nay, nguồn nhân lực có trình độ, kỹ năng sẽ là lợi thế cạnh tranh, thu hút khách du lịch trong nước và quốc tế. Từ việc nhận thức rõ yêu cầu của thực tiễn, người dân có định hướng rõ ràng trong học tập, lao động, kinh doanh, tạo nguồn nhân lực phong phú, lâu dài phục vụ cho du lịch biển.
Hai là, phát triển số lượng, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực cho du lịch biển
Với những tiềm năng, lợi thế sẵn có, tỉnh Quảng Ninh quyết tâm chuyển đổi phương thức phát triển từ nền kinh tế “nâu” sang nền kinh tế “xanh”, lấy du lịch, dịch vụ là ngành kinh tế mũi nhọn. Bởi vậy, nguồn nhân lực chất lượng cao cho ngành du lịch là yêu cầu cấp thiết trong giai đoạn hiện nay.
Trong chiến lược phát triển của tỉnh, đến năm 2030, Quảng Ninh phấn đấu đón tối thiểu 28,5 triệu lượt khách du lịch, trong đó khoảng 8 triệu lượt khách quốc tế; tổng thu từ du lịch dự kiến đạt trên 82.000 tỷ đồng, tạo việc làm cho 255.000 lao động, trong đó có 110.000 lao động trực tiếp. Mục tiêu này đòi hỏi Quảng Ninh phải có chính sách tạo nguồn về nhân lực cho ngành du lịch, thu hút nguồn nhân lực từ các ngành khác và lực lượng trẻ mới bước vào độ tuổi lao động. Tăng số lượng và quy mô các trường, cơ sở đào tạo về du lịch, gắn với đầu tư xây dựng cơ sở vật chất hiện đại, trang thiết bị tiên tiến và nâng cao chất lượng công tác tư vấn, hướng nghiệp, tuyển sinh... Bên cạnh đó, cần đa dạng các loại hình, chuyên ngành đào tạo phù hợp với nhu cầu của người học. Bên cạnh các chuyên ngành về nghiệp vụ truyền thống (lễ tân, buồng phòng, nhà hàng, hướng dẫn viên), phát triển thêm các chuyên ngành mới, như quản lý sự kiện, marketing du lịch, du lịch cộng đồng, du lịch sinh thái, quản lý điểm đến thông minh... Tăng cường liên kết, hợp tác với các trường đại học, cao đẳng có uy tín trong và ngoài nước để trao đổi sinh viên, giảng viên, tiếp cận những kiến thức tiên tiến nhất về ngành du lịch.
Để thu hút lao động cho ngành du lịch, cần đổi mới cách thức quảng bá, xây dựng hình ảnh hấp dẫn về nghề nghiệp trong ngành du lịch trên các phương tiện truyền thông đại chúng. Hợp tác với người nổi tiếng, người có ảnh hưởng để họ trải nghiệm thực tế các dịch vụ du lịch, chia sẻ những câu chuyện, hình ảnh đẹp về ngành du lịch, nhất là trên các phương tiện truyền thông xã hội có sức lan toả lớn. Tổ chức các ngày hội hướng nghiệp du lịch, workshop trải nghiệm dịch vụ du lịch, các giải thưởng, cuộc thi để vinh danh những người làm nghề giỏi, sáng tạo…, nhằm tăng sức hấp dẫn của ngành nghề du lịch với lực lượng lao động, nhất là lao động trẻ.
Cùng với việc phát triển về số lượng, cần nâng cao chất lượng nguồn nhân lực du lịch. Đổi mới chương trình giáo dục, đào tạo sát với thực tiễn hoạt động du lịch theo hướng phát huy tư duy sáng tạo, tăng thời gian thực hành, đào tạo tập trung vào những nội dung, kỹ năng mà doanh nghiệp và xã hội cần có ở người lao động. Chú trọng liên kết “3 nhà”: Nhà nước, nhà trường và doanh nghiệp, vừa tạo điều kiện cho học sinh, sinh viên được thực hành, bồi dưỡng nghiệp vụ trực tiếp, thường xuyên, vừa là dịp tuyển chọn nguồn nhân lực có chất lượng. Các tổ chức, cá nhân kinh doanh du lịch thường xuyên có kế hoạch bồi dưỡng, đào tạo nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ, kỹ năng mềm, tinh thần, thái độ làm việc và khả năng ngoại ngữ cho người lao động.
Xây dựng và phát triển hệ thống tiêu chuẩn nghề du lịch hướng đến các tiêu chí của khu vực và thế giới là một trong những giải pháp quan trọng để chuẩn hoá lực lượng lao động trong ngành. Các cơ sở giáo dục, đào tạo nghề du lịch của tỉnh cần đầu tư, nâng cấp, đồng bộ và hiện đại hoá hệ thống cơ sở vật chất, trang thiết bị phục vụ giảng dạy và thực hành. Chương trình đào tạo cần chú trọng tăng cường các học phần thực tập nghề nghiệp. Tăng cường sự phối hợp giữa nhà trường và doanh nghiệp, khuyến khích cơ chế doanh nghiệp đặt hàng cơ sở đào tạo về nguồn nhân lực. Nâng cao trình độ, chuẩn hoá đội ngũ giảng viên trong các cơ sở đào tạo du lịch, kết hợp mời các chuyên gia, nhà quản lý doanh nghiệp tham gia giảng dạy, chia sẻ kinh nghiệm thực tế cho học viên. Đẩy mạnh ứng dụng khoa học - công nghệ và chuyển đổi số trong giảng dạy; trang bị kiến thức, kỹ năng về ứng dụng công nghệ cho nhân lực ngành du lịch, nhất là kỹ năng sử dụng các phần mềm quản lý du lịch, hệ thống đặt phòng trực tuyến, công cụ Digital marketing và các nền tảng phương tiện truyền thông xã hội mới. Đây là những xu hướng của du lịch hiện nay, người lao động nếu không có kiến thức, kỹ năng sẽ bị tụt hậu, làm giảm năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp.
Ba là, xây dựng chính sách thu hút đầu tư, phát triển nhân lực du lịch biển
Để tạo nguồn nhân lực lâu dài cho du lịch biển, tỉnh Quảng Ninh cần đề ra quy hoạch chi tiết về nhu cầu nhân lực cho từng loại hình (nghỉ dưỡng, thể thao biển, tham quan vịnh, du lịch cộng đồng ven biển...) theo từng giai đoạn. Xác định rõ các vị trí, ngành nghề ưu tiên cần đào tạo chuyên sâu. Ban hành chính sách hỗ trợ đào tạo nghề đặc thù, như hỗ trợ tài chính (học bổng, vay vốn ưu đãi) cho người học hướng dẫn viên du lịch biển, thuyền viên du lịch chất lượng cao, chuyên viên quản lý hoạt động trên biển, kỹ thuật viên các môn thể thao biển, nhân viên cứu hộ... Có chính sách (như ưu đãi thuế, hỗ trợ tài chính) khuyến khích doanh nghiệp đào tạo tại chỗ, bồi dưỡng nâng cao nghiệp vụ, kỹ năng mềm, ngoại ngữ và kiến thức về an toàn, môi trường biển cho người lao động trong doanh nghiệp. Tuyển chọn và đào tạo những người trẻ ở địa phương có tố chất, đam mê với du lịch biển trở thành những người giới thiệu, quảng bá và là lực lượng nòng cốt cho ngành du lịch. Hỗ trợ, đào tạo kỹ năng làm du lịch cho cộng đồng dân cư tại các vùng ven biển, hải đảo để họ tham gia vào chuỗi cung ứng dịch vụ du lịch, tạo thêm nguồn nhân lực tại chỗ.
Nghiên cứu các chính sách ưu đãi về thuế, thủ tục hành chính, kết cấu hạ tầng… cho các nhà đầu tư, nhất là đầu tư vào đào tạo nhân lực cho du lịch. Kêu gọi đầu tư xây dựng, nâng cấp cơ sở vật chất, trang thiết bị hiện đại cho các trường đại học, cao đẳng, trung cấp, trung tâm dạy nghề du lịch trên địa bàn tỉnh, đặc biệt là các mô hình đào tạo gắn liền với thực tiễn (phòng thực hành khách sạn, nhà hàng, mô hình tàu du lịch, bể bơi huấn luyện cứu hộ...), góp phần nâng cao năng lực đào tạo nhân lực cho du lịch biển của tỉnh Quảng Ninh. Thu hút các nhà đầu tư chiến lược phát triển các khu nghỉ dưỡng, bến du thuyền, các dự án du lịch biển cao cấp đòi hỏi nguồn nhân lực có chuyên môn cao, từ đó tạo ra nhu cầu và động lực để nâng cao chất lượng lao động địa phương. Khuyến khích doanh nghiệp đầu tư xây dựng trung tâm đào tạo nghề biển chuyên biệt (lặn biển, thể thao nước, vận hành tàu du lịch...) tại các khu du lịch, như Bãi Cháy, Vân Đồn, Cô Tô. Đầu tư vào hạ tầng số và công nghệ trong du lịch, khuyến khích đầu tư vào các nền tảng công nghệ quản lý du lịch, ứng dụng di động, hệ thống thông tin hỗ trợ du khách...
Ngoài những chính sách về tài chính, cần chú trọng cả về môi trường làm việc, cơ hội thăng tiến, môi trường sống để thu hút và giữ chân các chuyên gia giỏi, nhà quản lý giàu kinh nghiệm, nhân lực chất lượng cao từ các địa phương hoặc các quốc gia khác làm việc tại Quảng Ninh. Nghiên cứu các chế độ đãi ngộ đối với người lao động trong ngành, như: Xây dựng khung lương, thưởng cạnh tranh, bảo đảm đầy đủ các chế độ phúc lợi, tuân thủ và thực hiện tốt các quy định về bảo hiểm, các chế độ khác như hỗ trợ ăn ở, đi lại, khám sức khỏe định kỳ, nghỉ phép hợp lý. Công khai, minh bạch các cơ hội phát triển, thăng tiến trong công việc để người lao động có động lực phấn đấu, gắn bó lâu dài với ngành.
Bốn là, liên kết, hợp tác vùng và quốc tế trong phát triển nguồn nhân lực du lịch biển
Liên kết với các địa phương trong nước, các quốc gia trên thế giới để xây dựng và phát triển nguồn nhân lực cho du lịch biển là giải pháp vừa cấp bách vừa lâu dài giúp Quảng Ninh đáp ứng nhu cầu nguồn nhân lực chất lượng cao cho du lịch biển. Đây vừa là cơ hội để tiếp cận tri thức mới, công nghệ tiên tiến, chuẩn mực quốc tế về du lịch, vừa mở rộng cơ hội cho người lao động.
Quảng Ninh tiếp giáp với thành phố Hải Phòng, là địa phương có nền kinh tế phát triển với tốc độ cao, ngành du lịch biển phát triển và hệ thống cơ sở giáo dục, đào tạo chất lượng cho ngành du lịch. Quảng Ninh cách Thủ đô Hà Nội khoảng 125km, là trung tâm chính trị - kinh tế - văn hóa - xã hội và giáo dục - đào tạo của cả nước. Do đó, tỉnh Quảng Ninh cần tăng cường liên kết với các địa phương này để xây dựng chương trình đào tạo, trao đổi giảng viên, sinh viên, tập trung vào các chuyên ngành đặc thù của du lịch biển (quản lý khách sạn, nhà hàng trên tàu du lịch, hướng dẫn viên chuyên sâu về biển đảo, quản lý du lịch thể thao biển, an toàn trên biển...). Ngoài ra, tỉnh tăng cường mở rộng, giao lưu hợp tác với các địa phương khác có du lịch biển phát triển để học hỏi kinh nghiệm về quản lý, đào tạo và sử dụng nguồn nhân lực. Tích cực tham gia các hoạt động, chương trình đào tạo, hội thảo chuyên đề về nhân lực du lịch do Hiệp hội Du lịch Việt Nam và các tổ chức xã hội - nghề nghiệp tổ chức, góp phần chuẩn hóa kỹ năng và nghiệp vụ cho nhân lực du lịch biển.
Việc thiết lập mối quan hệ với các trường đào tạo du lịch, khách sạn, lữ hành… có uy tín trong khu vực Đông Nam Á và trên thế giới là giải pháp quan trọng để Quảng Ninh có nguồn nhân lực đạt tiêu chuẩn quốc tế, đáp ứng yêu cầu ở phân khúc du lịch cao cấp. Do vậy, tỉnh cần có chính sách khuyến khích, hỗ trợ các cơ sở giáo dục, đào tạo xây dựng chương trình liên kết đào tạo quốc tế; mời các chuyên gia, giảng viên quốc tế sang giảng dạy, tập huấn kỹ năng chuyên sâu, nghiệp vụ theo chuẩn quốc tế (phục vụ trên tàu du lịch, an toàn lặn biển, quản lý bến du thuyền...). Tham gia các chương trình hợp tác khu vực và quốc tế, như MRA-TP (Thỏa thuận thừa nhận lẫn nhau trong ASEAN về du lịch) để chuẩn hóa kỹ năng và tạo điều kiện cho lao động du lịch Quảng Ninh có cơ hội làm việc tại các nước ASEAN. Tham gia các dự án hỗ trợ kỹ thuật về phát triển nhân lực du lịch của các tổ chức quốc tế, như UNWTO (Tổ chức Du lịch thế giới), ILO (Tổ chức Lao động quốc tế), các tổ chức phi chính phủ. Học hỏi mô hình đào tạo nhân lực du lịch biển từ các quốc gia có thế mạnh như Thái Lan, Malaysia, Tây Ban Nha... Tăng cường liên kết, kết nối để phát triển du lịch giữa tỉnh Quảng Ninh và tỉnh Quảng Tây, Trung Quốc; thông qua phát triển du lịch để tăng cường học tập, trao đổi kinh nghiệm phát triển nguồn nhân lực cho du lịch biển.
Việc đẩy mạnh liên kết, hợp tác vùng, quốc gia và quốc tế đòi hỏi sự chủ động từ phía tỉnh Quảng Ninh, sự phối hợp chặt chẽ giữa các sở, ban, ngành, các cơ sở đào tạo và đặc biệt là sự tham gia tích cực của cộng đồng người dân, doanh nghiệp trên địa bàn. Đây là giải pháp hiệu quả để phát triển nguồn nhân lực du lịch biển Quảng Ninh lên tầm cao mới, đáp ứng yêu cầu ngày càng khắt khe của du khách quốc tế, nâng cao năng lực cạnh tranh của du lịch Quảng Ninh trên bản đồ du lịch thế giới.
Với những giải pháp đồng bộ, thực hiện quyết liệt, hiệu quả, Quảng Ninh sẽ phát triển được nguồn nhân lực chất lượng cao đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của ngành du lịch biển, góp phần đưa du lịch trở thành ngành kinh tế mũi nhọn của tỉnh, hiện thực hoá mục tiêu đến năm 2030, xây dựng Quảng Ninh trở thành tỉnh dịch vụ, công nghiệp hiện đại, phát triển kinh tế số dựa trên khoa học - công nghệ và nguồn nhân lực chất lượng cao, là trung tâm du lịch quốc tế, một trong những cực tăng trưởng của miền Bắc./.
Nguồn: https://tapchicongsan.org.vn/web/guest/kinh-te/-/2018/1120402/mot-so-giai-phap-phat-trien-nguon-nhan-luc-phuc-vu-du-lich-bien-o-tinh-quang-ninh.aspx
![[Ảnh] Lãnh đạo Đảng, Nhà nước vào Lăng viếng Chủ tịch Hồ Chí Minh và dâng hương tưởng niệm các Anh hùng-Liệt sĩ](https://vphoto.vietnam.vn/thumb/402x226/vietnam/resource/IMAGE/2025/8/17/ca4f4b61522f4945b3715b12ee1ac46c)
Bình luận (0)