Một thời áo lính

Trở về với cuộc sống đời thường, các cựu chiến binh có nhiều đóng góp trong các lĩnh vực khác nhau. Đặc biệt, trong văn học - nghệ thuật, dấu ấn của họ càng trở nên sâu đậm. Các văn nghệ sĩ một thời áo khoác lính không chỉ giữ gìn, phát huy phẩm chất "Bộ đội Cụ Hồ" mà còn sáng tạo nhiều tác phẩm văn học nghệ thuật có giá trị.

Chặng ký ức khôn nguôi

Nhà thơ Nguyễn Ngọc Chấn (phường Âu Lâu) là một trong những nghệ sĩ từng tham gia kháng chiến chống Mỹ cứu nước. Người cựu chiến binh ấy đã chiến đấu ở những chiến trường ác liệt như: Đồng Lộc, Truông Bồn, chiến trường Lào, chiến trường Campuchia.

Sự ác liệt của chiến tranh, điều mà thế hệ sinh ra trong hòa bình hôm nay khó hình dung, đã được ông tái hiện trong các tác phẩm ký: “Địch phát hiện ra quân giải phóng có xe tăng nên tập trung hỏa lực bắn như mưa vào Cửa Mở. Súng chống tăng M72 của địch nhằm vào xe tăng ta bắn tới tấp, đạn nổ xanh lè tháp pháo. Trên không, máy bay địch điên cuồng bắn rốc két, dội bom xuống hòng chặn sức tiến công của xe tăng và bộ binh”. (Lộc Ninh - 1972)

baolaocai-br_z7296232238305-5b34f52e3d8b8c17a260eb185393b773.jpg — Một số tác phẩm thơ của nhà thơ Nguyễn Ngọc Chấn.

Đi qua khói lửa chiến tranh, hơn ai hết, nhà thơ Ngọc Chấn thấm thía được giá trị của hòa bình hôm nay được đánh đổi bằng máu những đồng đội đã ngã xuống. Người đọc lặng đi khi đọc những dòng ông viết về sự hy sinh của người lính: “Ngay lúc đó bất ngờ một quả bom nổ cạnh xe, đồng chí Tiểu đoàn trưởng bộ binh lúc đó đứng ở cửa trưởng xe đã ngã xuống. Nỗi đau ập đến nghẹn ngào và căm giận, anh em đồng đội đỡ đồng chí của mình xuống sàn xe, rồi lại tiếp tục lao vào vòng chiến đấu". (Giải phóng Phước Long – Mở đầu chiến dịch)

Nhà thơ Ngọc Chấn trực tiếp tham gia Chiến dịch Hồ Chí Minh lịch sử, chứng kiến hình ảnh, âm thanh và cảm xúc vỡ òa trong ngày toàn thắng 30/4/1975. “Đứng trên tháp pháo xe tăng, nhìn thành phố Sài Gòn rực rỡ màu cờ, màu đỏ của hoa phượng vĩ dưới một trời quân phục màu xanh. Một biển người nước mắt mừng vui khôn xiết, ngơ ngác tìm nhau, chao đảo, lơ mơ giữa khung trời vô tận… Đất nước đẹp như mơ, non sông liền một dải, những người lính xe tăng chúng tôi đã sống trở về quê hương trong ngày vui thống nhất (Đường tới thành phố)” - đó là những phút giây không thể nào quên.

Nhà thơ Ngọc Chấn trong buổi gặp gỡ các văn nghệ sĩ là cựu chiến binh.

Sau này, khi trở thành nhà báo, đi nhiều nơi, viết về những người ở các cương vị khác nhau, nhà thơ Ngọc Chấn vẫn có nhiều sáng tác về người lính. "Vĩ thanh người lính” là tập thơ đầu tiên của ông, như một lời tri ân đồng đội - những người đã cùng ông trải qua gian khổ, hy sinh nơi chiến trường. Đây cũng là tiếng lòng của người lính đi qua chiến tranh, viết về đồng đội và hậu phương của họ bằng những lời thơ lắng đọng mà sâu sắc:

Đêm vỡ ra từng mảnh

Chia cho chúng tôi chút lửa dẫn đường

Rồi cứ thế

Chúng tôi và lửa

Ầm ào trong pháo kích mùa mưa

…Đất miền Đông nhuộm đỏ những căn hầm

Áo đỏ pha màu đất

Nước mắt rơi dọc đường bến Cát

Mẹ và em

Chia vợi chút ưu phiền.

(Vĩ thanh người lính)

6 tập sách gồm nhiều sáng tác từ văn xuôi đến thơ, cùng hơn 20 năm gắn bó với nghề báo, nhà thơ Nguyễn Ngọc Chấn đã dùng ngòi bút để bày tỏ tình cảm với đồng đội, đồng thời gửi gắm tình yêu sâu nặng dành cho quê hương, đất nước.

Quân đội luôn là trường học lớn

Họa sĩ Nguyễn Đình Thi (phường Yên Bái) từng có quãng thời gian 5 năm tham gia quân ngũ. Những năm tháng rèn luyện trong quân đội đã khơi nguồn đam mê nghệ thuật của ông. Khi đó, trên đường đi làm nhiệm vụ, chàng lính trẻ Nguyễn Đình Thi luôn có cuốn sổ nhỏ, cây bút chì để phác họa người chiến sĩ trên chốt, các cụ già ở bản, cảnh đẹp của vùng biên giới nơi đóng quân.

Họa sĩ Nguyễn Đình Thi trong một chuyến đi thực tế sáng tác.

Kỷ luật thép là sức mạnh của quân đội và cũng là trường học tốt nhất của thanh niên. Đó là dấu ấn khó phai trong cuộc đời những người từng khoác áo lính. Chính vì vậy, dù có nhiều tranh vẽ về các đề tài khác nhau, nhưng họa sĩ Nguyễn Đình Thi vẫn dành tâm huyết cho hình tượng người lính.

Những bức tranh cổ động về đề tài học tập và làm theo đạo đức Hồ Chí Minh, họa sĩ Nguyễn Đình Thi cũng gắn với hình ảnh "Bộ đội Cụ Hồ". Những chuyến đi thực tế đến các đơn vị quân đội luôn mang lại cho ông nhiều cảm hứng sáng tác. “Tôi may mắn được đến Trường Sa. Những người lính ở đó ngày đêm canh giữ từng tấc đất quê hương, bảo vệ chủ quyền của Tổ quốc. Tôi cũng được gặp những người con của quê hương Lào Cai đang làm nhiệm vụ thiêng liêng ở nơi đầu sóng ngọn gió và tôi đã đưa vào các sáng tác của mình” - họa sĩ Nguyễn Đình Thi chia sẻ.

Họa sĩ Nguyễn Đình Thi trong chuyến đi Trường Sa.

Tham gia quân ngũ hơn 3 năm nhưng những năm tháng đó đã rèn luyện cho nghệ sĩ nhiếp ảnh Phạm Pa Ri (xã Gia Hội) tính kỷ luật. Đến với nghệ thuật như một cái duyên, khi giảng dạy tại Trường THCS và THPT Nậm Búng, ban đầu thầy giáo Pa Ri chỉ ghi lại các hoạt động trong trường học, cộng tác cùng Báo Yên Bái (cũ).

Vừa đi vừa học từ các tay máy gạo cội, các bậc đàn anh, nghệ sỹ Pa Ri dần trưởng thành. Sống ở vùng đất được coi là “mỏ vàng” của nhiếp ảnh, ngoài giờ lên lớp, người thầy giáo đam mê nghệ thuật lại chuẩn bị máy ảnh, lên đường săn tìm những khoảnh khắc đẹp của cuộc sống.

Nghệ sĩ nhiếp ảnh Phạm Pa Ri (người ngoài cùng bên trái) trong một chuyến đi thực tế.

Hơn 20 năm theo đuổi “cuộc chơi ánh sáng”, nghệ sĩ Phạm Pa Ri có nhiều kỷ niệm đáng nhớ.“Trong một lần đến bản Cu Vai, xã Hạnh Phúc - nơi thời tiết thường âm u kéo dài, song ngay chiều hôm đó trời bừng nắng. Tôi đã thấy đó là điềm lành. Trên đường đi xuống núi tìm kiếm những góc cảnh khác, tôi đã bắt gặp cành đào rất đẹp và những người nông dân đang làm đất chuẩn bị cho vụ mùa mới. Tôi chớp ngay lấy khoảnh khắc đó” - nghệ sĩ Pa Ri nhớ lại.

Từ khoảnh khắc ấy, tác phẩm “Vụ xuân trên núi” ra đời và mang về cho nghệ sĩ Phạm Pa Ri Huy chương Bạc tại Cuộc thi Ảnh nghệ thuật Quốc tế lần thứ 11 tổ chức tại Việt Nam năm 2021, thể loại ảnh Du lịch.

Nếu như các doanh nhân cựu chiến binh tạo ra nhiều sản phẩm vật chất và việc làm cho xã hội thì các văn nghệ sĩ từng khoác áo lính lại lặng lẽ góp cho đời bằng các tác phẩm nghệ thuật. Dù sáng tạo ở những lĩnh vực khác nhau nhưng điểm chung ở họ vẫn là niềm tự hào từng là người lính Cụ Hồ và được cống hiến hết mình cho đam mê.

Nguồn: https://baolaocai.vn/mot-thoi-ao-linh-post888349.html