Mùa triều cường, đô thị lại lo chuyện ngập

Âu thuyền Cái Khế - một trong những công trình ngăn triều, chống ngập của thành phố Cần Thơ đã phát huy hiệu quả. Ảnh: Phương Bằng

Tám nguyên nhân gây ngập

Theo Sở Xây dựng thành phố Cần Thơ, những năm gần đây tình trạng ngập của thành phố có xu hướng gia tăng cả về mức độ lẫn phạm vi. Dữ liệu ngập đo được sơ bộ trên địa bàn, một số tuyến đường ngập sâu như đường Hùng Vương (0,2m-0,3m), đường Cách mạng Tháng 8 (0,2m-0,3m), Khu dân cư 91B đường Nguyễn Văn Linh (0,2m-0,3m)... Các trận ngập sâu, trên diện rộng đều trùng với thời điểm lũ trên sông đạt đỉnh và triều cường lớn nhất vào tháng 9, 10, 11 hằng năm.

Vừa qua, sau sáp nhập, chính quyền thành phố Cần Thơ (mới) đã khảo sát nhằm xác định nguyên nhân, tìm giải pháp khắc phục tình trạng ngập nước và tắc nghẽn giao thông đô thị. Khảo sát đưa ra tám nguyên nhân gây ngập, gồm tuyến cống chưa được nạo vét thường xuyên; hố thu nước không đủ diện tích; cao độ mặt đường thấp; chênh lệch cao độ giữa cửa xả và cống bên trong không phù hợp; cửa xả và rạch bị lấn chiếm; hệ thống cống xuống cấp; chưa hoàn thiện kết nối cống ra sông Cần Thơ; hoạt động của các trạm bơm chưa hiệu quả do thiếu vệ sinh, nạo vét định kỳ.

Thạc sĩ Kỷ Quang Vinh, nguyên Chánh Văn phòng Phòng Công tác biến đổi khí hậu thành phố Cần Thơ cho rằng, thành phố ngày càng dễ ngập là do đất lún trong khi nước biển dâng và mưa nhiều.

Tìm giải pháp hiệu quả

Thời gian qua, Cần Thơ đã đưa ra nhiều sáng kiến, giải pháp song công tác chống ngập của thành phố thực tế vẫn còn nhiều thách thức do biến đổi khí hậu khiến mưa cực đoan, triều cường tăng; tốc độ đô thị hóa nhanh...

Theo dự báo, trong mùa nước nổi tới, đỉnh triều có thể tiếp tục vượt báo động III, đồng nghĩa với việc nhiều tuyến đường trung tâm lại bị ngập. Trong bối cảnh đó, lãnh đạo thành phố Cần Thơ nhiều lần nhấn mạnh, cần có giải pháp căn cơ, sáng tạo, gắn với quy hoạch đô thị bền vững. Bên cạnh tiếp nhận sáng kiến hiến kế của người dân, chuyên gia, nhà khoa học, Cần Thơ đã và đang triển khai nhiều dự án lớn bằng vốn vay Ngân hàng Thế giới, tập trung kiểm soát ngập và cải thiện môi trường cho khu vực nội đô. Dự án gồm cải tạo 32 tuyến thoát nước, xây kè sông Cần Thơ dài 6,14 km, kè rạch Cái Sơn-Mương Khai 3,6 km, tuyến đường nối đường Cách mạng Tháng 8 với đường tỉnh 918; xây dựng các cống ngăn triều và các âu thuyền kết hợp với cống ngăn triều (rạch Cái Sơn và Cái Khế), chín cống ngăn triều trên tuyến hành lang kiểm soát ngập; cải tạo hệ thống kênh rạch nội ô (17 kênh rạch chính, chiều dài 16,35 km); lắp đặt các trạm bơm; hệ thống thiết bị quản lý vận hành hệ thống thoát nước hiện đại, đồng bộ (hệ thống thông tin quản lý rủi ro ngập - PRMIS). Một số hạng mục như trạm bơm Châu Văn Liêm, Hồ Sen… đã đi vào vận hành thử, bước đầu giảm ngập tại một số điểm trung tâm.

Tuy nhiên, theo đánh giá của chuyên gia, dự án cần sự kết hợp đồng bộ với giải pháp cộng đồng mới phát huy hiệu quả lâu dài. Thạc sĩ Kỷ Quang Vinh nhấn mạnh, cần tìm cách hạn chế tình trạng sụt lún đất. Trước khi triển khai các công trình, thành phố phải tiến hành nghiên cứu kỹ lưỡng, khảo sát thực địa, đánh giá lại toàn diện hiện trạng thay vì sử dụng các số liệu cũ không còn phù hợp.

PGS, TS Lê Anh Tuấn, chuyên gia môi trường thuộc Trường đại học Cần Thơ đề xuất: Muốn chống ngập cho Cần Thơ cần phải có giải pháp toàn diện trên quy mô vùng, chứ chỉ bó hẹp ở thành phố sẽ dễ gặp rủi ro và không hiệu quả.

Chống ngập không thể chỉ là nâng đường hay bơm nước, phải kết hợp nhiều biện pháp như quy hoạch đô thị bền vững, quản lý thoát nước thông minh, phát triển mảng xanh, tăng khả năng thấm nước tự nhiên. Đặc biệt còn cần lắng nghe, tiếp nhận các giải pháp, sáng kiến chống ngập của người dân, chuyên gia, nhà khoa học - những người trực tiếp sống với ngập và nghiên cứu mỗi ngày.

Minh Hải- Nhật Trường

Nguồn: https://nhandan.vn/mua-trieu-cuong-do-thi-lai-lo-chuyen-ngap-post910375.html