Nâng cao chất lượng đào tạo bác sĩ, cử nhân luật: Siết thế nào cho đúng?

Nhiều ý kiến cho rằng, mục tiêu của chính sách này là nâng cao chất lượng đào tạo và chuẩn hóa đầu ra nhưng cũng đặt ra nhiều câu hỏi về tính linh hoạt của hệ thống giáo dục đại học trong bối cảnh thế giới đang hướng đến mô hình liên ngành và mở.

Nhiều ý kiến ủng hộ chủ trương cần siết chặt chất lượng đào tạo đối với ngành y vì vấn đề bảo vệ sức khỏe con người là tối thượng. Việc hành nghề của bác sĩ trực tiếp liên quan đến sức khỏe, tính mạng và chất lượng sống của người dân. Nếu không chú trọng việc đào tạo nghề này, những rủi ro sai sót y khoa sẽ ảnh hưởng nghiêm trọng đến xã hội, không chỉ đối với người bệnh trong hiện tại mà còn có nguy cơ ảnh hưởng đến cả thế hệ tương lai.

Theo GS.TS Trần Diệp Tuấn, Chủ tịch Hội đồng Trường Đại học Y dược TP HCM, chủ trương chấn chỉnh hoạt động đào tạo ngành y là phù hợp khi ngành y hiện nay được đào tạo ở nhiều trường, trong đó có những trường chưa đáp ứng đủ các điều kiện chuẩn về đội ngũ giảng viên, cơ sở thực hành. Điều này sẽ tác động đến chất lượng đào tạo y khoa nói chung.

Về lâu dài, ngoài việc siết chặt mở ngành đào tạo bác sĩ, với các trường đang đào tạo bác sĩ, nếu cho phép đào tạo cần được kiểm định chặt chẽ để tiếp tục tuyển sinh. Hiện nay, bộ tiêu chuẩn kiểm định đang áp dụng chung cho tất cả các ngành nhưng với lĩnh vực y khoa cần có chuẩn riêng với sự tham gia của đội ngũ trong lĩnh vực y khoa.

Luật sư, TS Đặng Văn Cường, Trường Đại học Thủy Lợi cũng tán thành chủ trương tăng cường chất lượng giáo dục đại học, đặc biệt, ba lĩnh vực quan trọng là đào tạo bác sĩ, giáo viên và cử nhân luật luôn có tác động trực tiếp đến đời sống xã hội, liên quan đến quyền lợi, sức khỏe và tri thức của người dân nên rất cần được quản lý và giám sát chặt chẽ. Tuy nhiên, theo TS Đặng Văn Cường, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực không đồng nghĩa với việc thu hẹp quy mô đào tạo hay “chỉ cho phép các trường chuyên ngành đào tạo cử nhân luật”.

Thực tế cho thấy, chất lượng được quyết định bởi đội ngũ giảng viên, cơ sở vật chất, chương trình đào tạo, chuẩn đầu ra và hệ thống đánh giá-giám sát chứ không phải bởi tên gọi là “trường luật” hay “khoa luật”.

Quan điểm cho rằng, chỉ các trường chuyên ngành luật mới nên được đào tạo cử nhân luật là đi ngược xu hướng giáo dục đa ngành, liên ngành của thế giới và không phù hợp thực tiễn Việt Nam, nơi nhu cầu học luật và làm việc trong lĩnh vực pháp lý đang rất cao và điều này có thể gây khủng hoảng nguồn nhân lực ngành luật. Do đó, chỉ nên quy định đào tạo nghề luật sư, kiểm sát viên, thẩm phán, điều tra viên tại các cơ sở chuyên ngành, còn đào tạo cử nhân luật, trình độ nền tảng nên tiếp tục duy trì ở nhiều trường để đáp ứng nhu cầu xã hội.

Chia sẻ thêm với PV Báo CAND dưới góc độ chuyên gia độc lập, PGS.TS Đỗ Văn Dũng, nguyên Hiệu trưởng Trường Đại học Sư phạm Kỹ thuật TP HCM cho rằng, chủ trương giới hạn đào tạo ngành y cho các trường y và ngành luật cho các trường luật hiện đang gây nhiều tranh cãi. Về ưu điểm, ngành y và luật đều đòi hỏi chuẩn nghề nghiệp cao, cơ sở vật chất đặc thù và đội ngũ giảng viên có chuyên môn sâu.

Việc tập trung đào tạo ở các trường chuyên ngành giúp đảm bảo chất lượng đầu ra, tránh tình trạng “mở ngành ồ ạt” vì mục tiêu tuyển sinh. Bên cạnh đó, chủ trương này cũng góp phần bảo vệ người học và xã hội khi mà sinh viên tốt nghiệp từ các cơ sở không đủ điều kiện thường gặp khó khăn khi hành nghề, gây ảnh hưởng đến uy tín ngành và quyền lợi của người dân, đặc biệt trong lĩnh vực y tế; tăng tính chuyên nghiệp khi có thể giúp chuẩn hóa chương trình, thống nhất tiêu chuẩn quốc gia và dễ dàng kiểm định chất lượng.

Tuy nhiên, cũng theo PGS.TS Đỗ Văn Dũng, hạn chế và rủi ro của chủ trương này là đi ngược xu thế liên ngành bởi trên thế giới, các ngành y, luật, công nghệ, kinh tế ngày càng có xu hướng giao thoa. Ví dụ, luật công nghệ, luật sư robot, y học dữ liệu, bác sĩ robot… đều đòi hỏi đào tạo liên ngành nên việc độc quyền đào tạo sẽ làm giảm khả năng sáng tạo và tích hợp tri thức. Đồng thời, giảm cơ hội học tập của người học và cạnh tranh lành mạnh giữa các cơ sở đào tạo khi nhiều trường đại học đa ngành có năng lực nghiên cứu tốt, cơ sở vật chất đầy đủ nhưng sẽ có thể bị loại khỏi quá trình đào tạo chỉ vì không thuộc “trường chuyên”.

Ngoài ra, chủ trương này cũng thể hiện sự cứng nhắc trong quản lý giáo dục: Thay vì siết chặt quyền đào tạo nên tập trung vào kiểm định chất lượng, chuẩn đầu ra và cơ chế cấp phép linh hoạt dựa trên năng lực thực tế của từng trường.

“Trong bối cảnh hiện nay, việc tổ chức kỳ thi hành nghề quốc gia cho các ngành đặc thù như y, luật, sư phạm là xu thế tất yếu và nên được triển khai. Tại Mỹ và Úc, sinh viên sau khi tốt nghiệp y hoặc luật phải vượt qua kỳ thi hành nghề (USMLE, Bar Exam, AMC, v.v.) để được cấp phép. Điều này giúp tách biệt giữa đào tạo học thuật và kiểm định năng lực hành nghề thực tế. Kỳ thi hành nghề quốc gia nếu được tổ chức với hệ thống giám sát độc lập và quy trình thi minh bạch sẽ mang đến nhiều lợi ích như: Chuẩn hóa năng lực đầu ra trên toàn quốc; tạo động lực cho các trường nâng cao chất lượng đào tạo; đảm bảo người hành nghề đáp ứng tiêu chuẩn đạo đức và chuyên môn”, PGS.TS Đỗ Văn Dũng đề xuất.

GS.TS Nguyễn Đình Đức, Trường Đại học Công nghệ, Đại học Quốc gia Hà Nội cũng nhấn mạnh, nghiêm cẩn và chặt chẽ trong đào tạo ngành y và luật là vô cùng cần thiết bởi đây là 2 ngành rất đặc thù, yêu cầu đội ngũ không chỉ có trình độ mà còn phải có kinh nghiệm và chứng chỉ hành nghề. Trong bối cảnh các cơ sở đào tạo ngành y và luật phát triển quá nóng thời gian qua trong khi chất lượng đào tạo nhiều nơi chưa đáp ứng thì việc siết chặt quản lý, thậm chí sáp nhập, giải thể, quy hoạch lại để nâng cao chất lượng là cần thiết. Tuy nhiên, việc quy định “chỉ trường y mới được đào tạo bác sỹ, chỉ trường luật mới được đào tạo luật” cần hiểu một cách thấu đáo và toàn diện và điều kiện tiên quyết là chất lượng chứ không phải ở tên gọi.

Thực tế cho thấy, các trường tổng hợp, đa ngành vẫn đào tạo bác sĩ và luật sư rất hiệu quả nếu đáp ứng đầy đủ các yêu cầu: Cơ sở thực hành đạt chuẩn, đội ngũ giảng viên chất lượng; chương trình được kiểm định độc lập. Vì vậy, quy định quá “cứng” về một loại hình trường có thể làm hạn chế nguồn lực đào tạo, trong khi mục tiêu cuối cùng là đảm bảo chất lượng.

Nguồn: https://cand.com.vn/giao-duc/nang-cao-chat-luong-dao-tao-bac-si-cu-nhan-luat-siet-the-nao-cho-dung--i789927/