Nếp xoắn Kỳ Sơn - Đặc sản vùng ven biển

nep xoan 4 — Việc xây dựng nhãn hiệu tập thể không chỉ bảo vệ thương hiệu nếp xoắn Kỳ Sơn khỏi nguy cơ bị giả mạo mà còn tạo nền tảng để sản phẩm tham gia sâu hơn vào chương trình OCOP của thành phố Hải Phòng.

Giống nếp độc đáo

Với diện tích canh tác rộng và sản lượng ổn định mỗi năm, nếp xoắn Kỳ Sơn, giống lúa nếp bản địa của xã Kiến Hưng đang bước vào giai đoạn phát triển mới khi được hỗ trợ xây dựng, khai thác và phát triển nhãn hiệu tập thể.

Nếp xoắn Kỳ Sơn là giống nếp thuần chủng, gắn bó với người dân Kiến Hưng qua nhiều thế hệ. Những bông lúa vàng cong, rủ xuống với các hạt thóc mẩy, xoắn nhẹ đặc trưng làm nên “thương hiệu tự nhiên” mà không giống nếp nào có được.

Theo người dân địa phương, giống nếp này hợp thổ nhưỡng ven biển, chịu phèn mặn tốt, cây khỏe, ít đổ, bông dài và sai hạt. Có những cây ghi nhận tới hơn 2.700 hạt/bông, con số vượt trội so với nhiều giống lúa nếp khác.

Ông Nguyễn Văn Thế, nông dân thôn Kỳ Sơn chia sẻ: “Gia đình tôi giữ giống nếp từ đời ông nội. Nếp xoắn ăn dẻo, thơm, để nguội cũng không khô. Tết, cưới hỏi, giỗ chạp… nhà nào cũng dùng. Bán thì được giá hơn nếp thường, lại rất dễ tiêu thụ”.

nep-xoan-3(2).jpg — Xã Kiến Hưng hiện có 390 ha trồng lúa nếp xoắn Kỳ Sơn.

Xã Kiến Hưng (trước đây là xã Tân Trào, huyện Kiến Thụy cũ) có 390 ha trồng lúa nếp xoắn Kỳ Sơn, đạt sản lượng khoảng 2 nghìn tấn, tổng giá trị trên 20 tỷ đồng. Trong nhiều năm, nếp xoắn Kỳ Sơn được xem là giống lúa quý của người dân Kiến Hưng.

Năm 2025 đánh dấu bước ngoặt quan trọng khi Sở Khoa học và Công nghệ thành phố tổ chức hội đồng tuyển chọn đơn vị thực hiện nhiệm vụ: “Hỗ trợ quản lý, khai thác và phát triển nhãn hiệu tập thể Nếp xoắn Kỳ Sơn cho sản phẩm gạo nếp xã Kiến Hưng”. Đơn vị chủ trì được lựa chọn là Trung tâm Đổi mới sáng tạo và Ứng dụng khoa học – công nghệ Hải Phòng, với mục tiêu đồng bộ hóa quy trình sản xuất, quản lý, quảng bá và phát triển thị trường nếp xoắn Kỳ Sơn theo hướng chuyên nghiệp.

Theo Tiến sĩ Hoàng Ngọc Tuấn, nguyên Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ Hải Phòng, nếp xoắn Kỳ Sơn có giá trị đặc hữu, nhưng muốn phát triển bền vững phải được chuẩn hóa, được nhận diện bằng thương hiệu tập thể và có hệ thống quản lý minh bạch. Nhãn hiệu giúp sản phẩm nâng giá trị, theo đó người dân có thu nhập ổn định, đồng thời hạn chế tình trạng trà trộn, mất uy tín.

Trong nhiệm vụ này, chính quyền và cơ quan khoa học đặt ra các mục tiêu đánh giá thực trạng vùng trồng, chuỗi giá trị và tiềm năng thị trường, xây dựng mô hình quản lý nhãn hiệu tập thể cho hợp tác xã và các hộ sản xuất, áp dụng tem truy xuất nguồn gốc, bảo đảm tiêu chuẩn về chất lượng và an toàn thực phẩm, quảng bá sản phẩm trên các nền tảng số và hệ thống phân phối, hỗ trợ đào tạo kỹ thuật, nâng cao nhận thức thương hiệu cho người dân.

Việc xây dựng nhãn hiệu tập thể không chỉ bảo vệ thương hiệu nếp xoắn Kỳ Sơn khỏi nguy cơ bị giả mạo mà còn tạo nền tảng để sản phẩm tham gia sâu hơn vào chương trình OCOP của thành phố Hải Phòng.

nep xoan 5 — Nếp xoắn Kỳ Sơn vốn có nền tảng tốt với giống quý, sản lượng lớn, văn hóa lâu đời.

Nâng tầm sản phẩm nông nghiệp chủ lực

Trong nhiều năm, cùng với phát triển sản xuất, Kiến Hưng từng bước đưa sản phẩm gạo nếp xoắn vào hệ thống đánh giá OCOP. Một số hộ, tổ, nhóm hoặc hợp tác xã bước đầu áp dụng quy trình VietGAP, cải tiến đóng gói, nhãn mác, tuy nhiên còn rời rạc. Sự vào cuộc của dự án nhãn hiệu tập thể mở ra cơ hội để sản phẩm hoàn thiện theo tiêu chí OCOP 4 - 5 sao trong tương lai gần.

Đồng chí Trần Biên Thùy, Phó chủ tịch UBND xã Kiến Hưng đánh giá, một sản phẩm OCOP muốn đạt hạng cao phải bảo đảm hai yếu tố: Chất lượng ổn định và câu chuyện thương hiệu. Nếp xoắn Kỳ Sơn vốn có nền tảng tốt với giống quý, sản lượng lớn, văn hóa lâu đời. Việc chuẩn hóa vùng trồng, quy trình và nhãn hiệu tập thể sẽ giúp nếp xoắn dễ dàng tiến tới OCOP cấp thành phố và xa hơn.

Nếp xoắn Kỳ Sơn có nhiều lợi thế để trở thành sản phẩm đặc sản cấp vùng nhờ hương vị đặc trưng và hình dáng hạt độc đáo, giá trị kinh tế cao và ổn định, có lịch sử lâu đời gắn với đời sống văn hóa địa phương và khả năng thích nghi tốt với điều kiện ven biển.

Đây là giống lúa nếp có tính bản địa rõ ràng, không bị lẫn với các giống nếp phổ biến khác. Chính quyền địa phương cũng đặt mục tiêu đưa nếp xoắn vào nhóm sản phẩm nông nghiệp chủ lực, xuất hiện trong các hội chợ, gian hàng xúc tiến thương mại và kết nối với các doanh nghiệp bao tiêu.

nep xoan 6 — Nếp xoắn Kỳ Sơn từ lâu được biết đến là giống nếp thuần chủng, gắn bó với người dân Kiến Hưng qua nhiều thế hệ.

Từ giống lúa dân dã của vùng đất Kỳ Sơn, khi nhãn hiệu tập thể hoàn thiện, quy trình chất lượng được chuẩn hóa và sản phẩm vươn lên đạt chuẩn OCOP, nếp xoắn Kỳ Sơn có thể trở thành thương hiệu mạnh của Hải Phòng. Không chỉ mang lại thu nhập, sản phẩm còn góp phần giữ gìn bản sắc nông nghiệp truyền thống, tạo dấu ấn riêng của vùng Kiến Hưng trên bản đồ nông sản Việt Nam.

THU HẰNG

Nguồn: https://baohaiphong.vn/nep-xoan-ky-son-dac-san-vung-ven-bien-529009.html