Người mở lối sinh kế, “giữ lửa” văn hóa truyền thống cho buôn Cuôr

Hơn 10 năm qua, già làng Y Jiê Knul (buôn Cuôr, xã Ea M’Droh) không chỉ là người có uy tín được dân làng tin tưởng tuyệt đối, mà còn là người kiến tạo sinh kế quan trọng, góp phần xây dựng cuộc sống mới ấm no, bền vững cho cộng đồng.

Đối với cây cà phê – loại cây trồng chủ lực cho nguồn thu nhập chính của người dân buôn Cuôr, già Y Jiê Knul đã đi từng nhà, kiên trì vận động bà con thay đổi thói quen canh tác truyền thống. Ông khuyến khích người dân áp dụng kỹ thuật tiên tiến vào chăm sóc như tỉa cành tạo tán, bón phân theo quy trình khoa học, quản lý sâu bệnh. Nhờ đó, năng suất và chất lượng cà phê của buôn được cải thiện đáng kể.

Được già làng Y Jiê Knul (bìa trái) động viên, mô hình nuôi dê đã được nhân rộng, giúp nhiều hộ dân buôn Cuôr phát triển kinh tế hiệu quả.

Đặc biệt, để gia tăng thu nhập cho người dân, già Y Jiê đã chịu khó tìm hiểu và mạnh dạn đưa về buôn Cuôr mô hình nuôi dê. Sau đó, vận động bà con thay đổi thói quen chăn nuôi truyền thống, chấm dứt việc thả rông gia súc gia cầm, thay vào đó xây dựng chuồng trại kiên cố, hợp vệ sinh.

"Ngày đó, tôi không chỉ nói suông mà còn mời bà con đến tận nơi tham quan, nghe hướng dẫn kỹ thuật chuồng trại, phòng bệnh, chăm sóc vật nuôi… từ các mô hình chăn nuôi hiệu quả. Đến nay, nuôi dê đã trở thành một hướng phát triển kinh tế ổn định, giúp nhiều gia đình trong buôn có thêm nguồn thu, tự tin hơn trong cuộc sống", già làng Y Jiê Knul chia sẻ. Nhờ đó, mô hình nuôi dê đã được nhân rộng, góp phần đa dạng hóa sinh kế và nâng cao thu nhập cho người dân buôn Cuôr.

Già làng Y Jiê Knul (bìa phải) gặp gỡ, động viên người dân buôn Cuôr chăm lo làm kinh tế.

Buôn Cuôr có 362 hộ, trong đó, đồng bào DTTS chiếm hơn 87%, chủ yếu là dân tộc Ê đê. Điều làm nên sự khác biệt nữa của buôn Cuôr chính là việc bảo tồn thành công bản sắc văn hóa Ê đê gần như nguyên bản.

Dù cuộc sống của nhiều đổi thay nhưng nhiều năm nay, tiếng cồng, chiêng vẫn vang vọng trong các dịp lễ hội, nhà dài truyền thống vẫn hiện diện như biểu tượng văn hóa ở buôn Cuôr và nghề dệt thổ cẩm vẫn được gìn giữ qua bàn tay của các thế hệ phụ nữ ở đây.

Chính già làng Y Jiê Knul là người "giữ lửa" cho những giá trị này. Ông luôn tâm niệm rằng: Phát triển kinh tế phải đi đôi với bảo tồn văn hóa. Ông tích cực truyền dạy, khuyến khích con cháu mặc trang phục truyền thống, học đánh cồng chiêng và duy trì các nghi lễ truyền thống tốt đẹp.

Điều đáng trân trọng là cho đến hiện tại, người dân buôn Cuôr vẫn còn giữ những nếp nhà truyền thống và nỗ lực bảo tồn để văn hoá dân tộc không bị mai một.

Người dân buôn Cuôr vẫn giữ được nhiều ngôi nhà truyền thống của dân tộc Ê đê

Gia đình bà H'Nha Kbuôr đang sở hữu căn nhà dài được mệnh danh là đẹp nhất, nhì buôn. Chính nhờ những lời khuyên sâu sắc, thấm đẫm tình yêu với truyền thống của già làng Y Jiê Knul, mà bà H’Nha càng quyết tâm bảo tồn căn nhà mang những giá trị nguyên sơ, truyền thống của người Ê đê này.

Bà H'Nha Kbuôr tâm sự, nhiều người từ xa tìm đến, trả giá rất cao để mua lại căn nhà dài, nhưng bà kiên quyết không bán.

Có lần, bà đã từng rất phân vân vì hoàn cảnh kinh tế gặp lúc khó khăn, nhưng già làng Y Jiê Knul đã kịp thời đến nhà, khuyên nhủ một cách rất chân tình. Ông nói: “Nhà dài không chỉ là nơi ở mà còn là hồn cốt của cả dòng tộc, bán nhà dài là bán đi truyền thống. Căn nhà này bán đi rồi, con cháu sau này biết tìm đâu ra cội nguồn của mình?”.  Lời già làng khiến bà H’Nha như bừng tỉnh. Bà quyết tâm giữ lại căn nhà để con cháu còn biết nơi mình sinh ra, nhắc nhở mình là người Êđê.

Chính nhờ vậy mà buôn Cuôr cho đến bây giờ được biết đến là một trong những buôn làng Êđê hiếm hoi vẫn còn giữ vẹn nguyên những nét đẹp văn hóa truyền thống. Đằng sau sự bình yên và phát triển của buôn làng ấy là nỗ lực dày công, tận huyết của già làng, người có uy tín Y Jiê Knul – "điểm tựa" vững chắc của buôn làng.

Ông Huỳnh Thanh Mại, Trưởng Phòng Văn hóa - Xã hội xã Ea M’Droh cho biết, những người có uy tín tại cơ sở như già làng Y Jiê Knul là “cánh tay” nối dài đắc lực giúp chính quyền triển khai hiệu quả các chủ trương phát triển kinh tế. Không chỉ vậy, họ còn là hạt nhân quan trọng nhất trong việc bảo tồn văn hóa dân tộc, xây dựng đời sống văn hóa mới ở cơ sở.

Nhờ sự vận động của những người có uy tín trên địa bàn, xã Ea M’Droh đã và đang bảo tồn, phát huy được những giá trị văn hoá tốt đẹp của các dân tộc, thực hiện có hiệu quả phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hoá”, tạo không khí vui tươi, lành mạnh, củng cố tình đoàn kết trong cộng đồng dân cư.

 

Nguồn: https://baodaklak.vn/xa-hoi/202512/nguoi-mo-loi-sinh-ke-giu-lua-van-hoa-truyen-thong-cho-buon-cuor-0d301a2/