De zwarte kat

Na de afgelopen jaren sporadisch korte verhalen te hebben gelezen die vertaald en gepubliceerd waren in kranten en literaire tijdschriften, roept het herlezen van de 28 geselecteerde korte verhalen in de bundel "De zwarte kat" (vertaald door Nguyen Thong Nhat, Thuan Hoa Publishing House - 2023) nog steeds hetzelfde gevoel van genot en een vreemd boeiende indruk op bij de kennismaking met moderne en hedendaagse Japanse literaire auteurs.

Ik koos ervoor om "Haat Alcohol" als eerste te lezen, omdat ik de naam van de auteur niet kon negeren. Vietnamese lezers kennen waarschijnlijk het meesterwerk "Niet langer mens" van Dazai Osamu, een beroemde schrijver die na de Tweede Wereldoorlog tot de "rebelse school" behoorde, met rebelse en zelfdestructieve neigingen die weerspiegeld werden in de tragedie van zijn eigen leven. "Twee dagen achter elkaar gedronken. Eergisterenavond en gisteren, twee dagen lang onafgebroken gedronken. Vanmorgen moest ik werken, dus ik stond vroeg op, ging naar de badkamer om mijn gezicht te wassen en zag plotseling een doos met 4 flessen. In twee dagen heb ik 4 dozen leeggedronken." "Haat Alcohol" is in wezen een reflectie op de worsteling met het drinken van die flessen alcohol met vrienden, maar de lezer vindt er zijn vertrouwde humoristische en melancholische schrijfstijl in terug, waarmee hij op de meest waarheidsgetrouwe manier wanhoop uitdrukt, het gevoel verloren te zijn in de mensenwereld.

Ik las ook 'De Zwarte Kat', een kort verhaal van Shimaki Kensaku dat tevens de titel van het boek vormt. Een zwarte kater, anderhalf keer zo groot als een gemiddelde kat, majestueus, 'eenzaam maar arrogant en trots, vol vechtlust...', 'als het een mens was, zou het zeker een heer zijn.' 'Terwijl zijn gemene, kruiperige soortgenoten warme slaapplaatsen hebben en gevoed worden, wordt hij in de steek gelaten.' De verachte zwarte kat wordt uiteindelijk gedood, 'Moeder heeft ervoor gezorgd', en verdwijnt snel, 'waardoor alleen de minderwaardigen ronddwalen.' Het eenvoudige verhaal over een kat drukt vermoeidheid en haat uit jegens de gang van zaken in de wereld, evenals een stil protest tegen de hedendaagse maatschappij, een maatschappij 'saai en dom als een ziekte die nooit lijkt te genezen.'

Zo maakt de lezer kennis met 28 literaire figuren die niet per se beroemde of bekende auteurs zijn, maar willekeurig zijn gekozen door een gewone "lezer die geniet van en studeert" om een breder en rijker perspectief te bieden op de moderne en hedendaagse Japanse literatuur. Veel korte verhalen hebben een detective-achtige sfeer (Nacht in het doornenveld, De spin, Vernietiging, De barbaar, De voetzool); een mysterieuze en fantastische stijl (Het ei); sociaal realisme (De koploze libelle, Menselijk verdriet...). En vooral zijn er korte verhalen over liefde verweven met de schoonheid van verlies, onrecht en melancholie (Het geborduurde schilderij, Overgang, Kunstmatige voortplanting, In het regenseizoen...).

De korte verhalen in de bundel "De zwarte kat" zijn geschreven in de tweede helft van de Meiji-restauratie tot de eerste helft van het Showa-tijdperk, een periode die de vorming van moderne en hedendaagse literaire stromingen in Japan markeert. Ze weerspiegelen de sterke culturele integratie en uitwisseling tussen Japan en het Westen, niet alleen de realiteit en sociaal -politieke ontwikkelingen in Japan tijdens de overgangsperiode van hervorming en openstelling voor de wereld, maar dienen ook als een spiegel van de complexe ideologische opvattingen van Japanse schrijvers.

We hebben beroemde werken uit de moderne Japanse literatuur gelezen die in het Vietnamees zijn vertaald, zoals Kawabata's "Sneeuwland", Haruki Murakami's "Noors Woud" en Watanabe Jyun-ichi's "De Lamp Werpt Geen Schaduw", om er maar een paar te noemen. De meeste van deze werken zijn echter vertaald uit het Engels, Frans of Russisch, en slechts weinig rechtstreeks uit het Japans, dat vaak behoorlijk complex en dubbelzinnig is. Daarom is de vertaling van Nguyen Thong Nhat van de oorspronkelijke Japanse tekst, die de lezer pagina's vol meeslepende, stralende, subtiele en melancholische proza biedt, een zeer prijzenswaardige prestatie. Nog verheugender is dat Hue nu een nieuwe bekwame literaire vertaler heeft.

Bron