De laatste mandenvlechter van het dorp Tra Nhieu

De heer Tran Van Hy met zijn onlangs voltooide mandboot. Foto: VINH LOC

Meneer Hy vertelde dat hij als tiener al bamboe kon weven, voornamelijk huishoudelijke artikelen zoals manden, dienbladen, wanbakken, rijstbakken, enz., maar dat de oorlog zijn werk verstoorde, dus werkte hij en rustte hij. Toch zit hij tot nu toe al bijna 70 jaar in het vak.

Na de bevrijding begon hij met het vlechten van bamboemanden voor vissers om de zee op te gaan. De meest welvarende periode was toen het toerisme in Cam Thanh (Hoi An) zich ontwikkelde. Hij verkocht veel bamboemanden aan de lokale bevolking om bezoekers van het kokospalmbos te bedienen. Na verloop van tijd zorgde de opkomst van composiet plastic manden er echter voor dat de bamboemanden stagneerden. Nu vlecht hij er af en toe een, maar de prijs is niet hoog.

Om een mand chai (2 meter doorsnee) te maken, besteedt meneer Hy ongeveer een halve maand (bamboe splijten, weven, voeren en olie planten). De verkoopprijs bedraagt 5 miljoen VND per mand, wat als winst wordt beschouwd. "Als we goed rekenen, kunnen we er twee per maand maken, maar het is niet altijd mogelijk om bestellingen te plaatsen. En dan hebben we het nog niet eens over dit en dat, en dan zijn er nog bruiloften en begrafenissen, dus het werk is onregelmatig", aldus meneer Hy.

Dhr. Tran Van Hy en zijn "studenten" werken in het Tra Nhieu Traditional Craft Village. Foto: VINH LOC

Het inkomen is laag, maar het werk is niet gemakkelijk. Volgens meneer Hy is, naast het selecteren van goede bamboe (oud, recht, stevig...), het kappen en transporteren ervan, de moeilijkste en zwaarste stap het buigen van de zijkanten en het vormen van de rand van de mand, omdat de rand rond is om de mand rond te maken. Elke mand heeft in totaal 7 randen (4 aan de buitenkant en 3 aan de binnenkant), maar hij is de enige die dit doet, langzaam elke dag.

Afhankelijk van de eisen zijn er veel verschillende soorten en maten bamboemanden. Zo moeten de manden die gebruikt worden om te schudden en te draaien voor optredens voor toeristen in het kokosbos van Cam Thanh een puntige bodem hebben, zodat het oppervlak minder contact maakt met het water en het draaien gemakkelijker wordt. Bamboemanden die gebruikt worden om mensen te vervoeren of om inktvissen te vangen, hebben daarentegen een vlakkere bodem.

De familie van meneer Hy is klein, slechts een oud echtpaar. Hij en zijn vrouw hebben een zoon, maar hij is getrouwd en een bedrijf begonnen in Nui Thanh, en komt slechts af en toe terug om op bezoek te komen. "God heeft me de gezondheid gegeven om te werken voor de kost, maar mijn kinderen hebben hun eigen leven, dus ik verwacht niets", vertelde meneer Hy. Hij vertelde dat hij, hoewel hij nog steeds gezond is, de laatste jaren het "risico" niet meer heeft durven nemen om bamboe te plukken, bang dat hij zou vallen als hij de boom zou uittrekken. Dat zou gevaarlijk zijn en niemand zou zich er druk om maken.

Het Tra Nhieu Traditional Crafts Village is in aanbouw. Foto: VINH LOC

Meneer Hy werkt al bijna twee maanden in het in aanbouw zijnde toeristische gebied Tra Nhieu Traditional Craft Village, een paar honderd meter van zijn huis. Zijn belangrijkste taak is het weven van bamboemanden en het geven van optredens voor bezoekers. Hij heeft het ambacht met name doorgegeven aan twee "discipelen", eveneens 70 jaar oud. Meneer Hy verdient dagelijks VND 300.000, wat wordt beschouwd als extra inkomen voor de vissaus, het zout en de bruiloften.

Meneer Quan Trai (dorp Tra Dong), die beweerde een leerling van meneer Hy te zijn, gaf toe dat hij al wel wat wist over bamboekunst, maar dat hij geen bamboemanden kon vlechten. Daarom volgde hij meneer Hy om het vak te leren, zodat hij ze aan hen kon laten zien wanneer het toeristengebied weer opengaat. Momenteel hebben meneer Trai en zijn leerlingen vier manden gevlochten. Het doel is om er ongeveer tien te maken, genoeg voor een roeiteam om bezoekers mee te nemen naar het kokospalmbos van Tra Nhieu.

"De reden dat ik bamboemanden heb leren vlechten, is ten eerste omdat ik dit beroep leuk vind. Het werd al sinds de oudheid geassocieerd met mijn grootouders, maar is nu verdwenen. Ten tweede wil ik weten hoe ik toeristen kan laten zien hoe ze het dorp kunnen bezoeken. Want als ik manden vlecht om te verkopen, kan ik er niet genoeg geld mee verdienen," legde meneer Trai uit.

De heer Tran Van Hy en de heer Tran Duy Tam in het traditionele ambachtsdorp Tra Nhieu. Foto: VINH LOC

Volgens de heer Tran Duy Tam, lid van de Tra Nhieu Traditional Craft Village Cooperative Group, hebben hij en een aantal anderen vanaf eind 2024 grond gehuurd om het Tra Nhieu Traditional Craft Village-gebied te bouwen, met als doel de lokale traditionele ambachten te herstellen. Na voltooiing en ingebruikname zal het ambachtsdorp naar verwachting een plek zijn voor traditionele ambachten zoals het weven van matten, het weven van netten, het weven van bamboe voor souvenirs, het vlechten van manden, het maken van rijstpapier, het maken van wierook, het raffineren van cajeputolie... Het mandenvlechten zal de ziel van het toeristische gebied vormen, gecombineerd met een boottocht met manden door het kokosbos van Tra Nhieu.

"Zodra het toerisme stabiel is, zullen we mensen oproepen en met elkaar in contact brengen om coöperaties te vormen en zo een bestaan en inkomen te creëren door middel van beroepsdemonstraties. Bezoekers van het dorp zullen traditionele beroepen ervaren zoals manden vlechten, noedels maken, wijn maken, vissen, enz. Mensen zoals meneer Hy zijn dus erg belangrijk, omdat het niet alleen een schat aan levende kennis over manden vlechten biedt, maar ook verbonden is met de cultuur van het Tra Nhieu-land en de rivierberoepen van het dorp", aldus meneer Tam.

Bron: https://baoquangnam.vn/nguoi-dan-thung-chai-cuoi-cung-cua-lang-tra-nhieu-3154381.html