Nông dân vui, doanh nghiệp thêm áp lực

Do điều kiện khí hậu và thổ nhưỡng, những vườn cà phê của các xã khu vực huyện Buôn Đôn (cũ) chín sớm hơn so với một số địa bàn khác trong tỉnh. Ở đây, người dân hiện đã tiến hành hái bói, thậm chí một số vườn đã thu hoạch đại trà. Gia đình chị H’Chuyên Êban (buôn Niêng 3, xã Ea Nuôl) đang thu hoạch hơn 4 sào cà phê. Mặc dù thời tiết có mưa vào đầu vụ thu hoạch đã phần nào ảnh hưởng đến chất lượng cà phê nhưng chị vẫn vui vì cà phê đạt năng suất cao, giá bán tốt.

Chị H’Chuyên cho biết, những năm trước, trên diện tích này, sản lượng chỉ 8 - 9 tạ, năm nay ước tính có thể đạt 1,2 tấn. Tính ra, tổng diện tích hơn 1 ha cà phê của chị có thể cho sản lượng đạt khoảng 2,5 tấn, là năng suất cao ở vùng này. Theo lý giải của chị, năm trước mất mùa nên niên vụ 2025 - 2026 nằm trong chu kỳ được mùa của cây cà phê Robusta, vì cành đẹp, nuôi trái khỏe. Không chỉ được mùa, giá bán cà phê cũng tốt. Cụ thể, giá cà phê tươi 25.000 đồng/kg, cà phê nhân 118.000 đồng/kg. “Hy vọng giá cà phê tiếp tục duy trì ổn định ở mức này để nông dân có lãi, có điều kiện tái đầu tư và nâng cao chất lượng”, chị H’Chuyên Êban bày tỏ.

Tỉnh Đắk Lắk có hơn 214.000 ha cà phê, chiếm hơn 30% diện tích cà phê cả nước. Thời điểm này, tại một số xã, phường khác trong tỉnh, cà phê cũng đã chín và người dân bắt đầu thu hoạch. Theo ghi nhận, đa số nông dân thu hái cà phê đạt tỷ lệ chín khoảng 80% trở lên.

Anh Phạm Văn Đồng (tổ dân phố Cao Thành, phường Ea Tam) trồng 2,5 ha cà phê theo hướng hữu cơ để bán cho doanh nghiệp chế biến cà phê đặc sản. Tuy mới vào đầu vụ thu hoạch nhưng theo tính toán của anh, năng suất cà phê năm nay đạt khoảng 3 - 3,5 tấn/ha. Đất canh tác của anh sản xuất nhiều năm nên năng suất này là cao. Nhờ áp dụng khoa học kỹ thuật vào sản xuất, bón phân hợp lý nên chi phí cho vườn cà phê thấp trong khi đó giá bán lại cao (giá bán quả tươi 40.000 đồng/kg tươi), mang lại cho gia đình anh Đồng thu nhập khá.

Nông dân phường Ea Kao hái chọn cà phê Arabica.

Từ ngày 1/7/2025, theo quy định mới tại Luật Thuế giá trị gia tăng (VAT), cà phê nhân sẽ bị áp thuế suất 5%. Điều này đang gây rất nhiều áp lực vốn và thủ tục cho doanh nghiệp. Do đó, Hiệp hội Cà phê - Ca cao Việt Nam (VICOFA) kiến nghị Chính phủ xem xét loại cà phê nhân xuất khẩu ra khỏi danh mục chịu thuế VAT để giảm tác động đến vốn lưu động và cải thiện năng lực cạnh tranh cho doanh nghiệp ngành cà phê.

Mùa thu hoạch cà phê cũng chính là thời điểm các DN sản xuất, chế biến, xuất khẩu chuẩn bị nguyên liệu phục vụ cho kế hoạch sản xuất, kinh doanh của cả niên vụ. Mùa vụ thu hoạch cà phê diễn ra khoảng 3 tháng, việc huy động nguồn tài chính lớn để gom hàng là áp lực không nhỏ đối với các đơn vị thu mua. Năm nay, giá thu mua nguyên liệu đầu vào cao, DN phải chuẩn bị một lượng vốn lưu động lớn nên áp lực càng tăng thêm. Nhiều DN đã ký hợp đồng xuất khẩu từ sớm để chốt giá với đối tác quốc tế nhưng nay phải mua nguyên liệu đầu vào với mức giá cao, dẫn đến lợi nhuận giảm và tạo ra rủi ro thanh khoản.

Công ty TNHH AEROCO COFFEE chuyên sản xuất, chế biến cà phê chất lượng cao và đặc sản, đòi hỏi nguyên liệu phải là cà phê chín đỏ, chất lượng tốt. Giá thu mua cà phê tươi của DN này đang áp dụng là 40.000 - 50.000 đồng/kg (cao hơn 1,5 lần so với cà phê thông thường) nên nguồn vốn để đặt cọc, thu gom nguyên liệu cũng lớn hơn. Để phục vụ kế hoạch sản xuất, kinh doanh năm nay, đơn vị cần huy động 20 - 30 tỷ đồng. Hiện DN đang rất khó khăn về kinh phí, vay vốn ngân hàng không khả thi vì thiếu tài sản bảo đảm; trong khi đó, việc sản xuất cà phê đặc sản theo chuỗi giá trị từ vườn đến ly cà phê có thời gian quay vòng vốn khá chậm. Khó khăn về tài chính khiến công ty hiện chủ yếu thực hiện các đơn hàng đã ký trước đó, không dám nhận những đơn hàng mới số lượng lớn. “Thời điểm này, các nhà rang xay, chế biến đang rất khát vốn và hầu hết đang phải tự bơi, chưa có sự hỗ trợ về tài chính nào từ các tổ chức, ngân hàng hay Nhà nước”, ông Lê Đình Tư, Giám đốc Công ty TNHH AEROCO COFFEE chia sẻ.

Với giá cà phê nguyên liệu cao, DN không dám mạo hiểm mua vào tích trữ lượng lớn như trước. Họ phải xoay xở mua "cuốn chiếu" theo từng lô hàng đã ký hợp đồng. Điều này làm giảm khả năng chủ động về nguồn cung và bỏ lỡ cơ hội chốt hợp đồng với giá tốt trên thị trường giao ngay. Bên cạnh đó, các DN trong nước cũng sẽ lép vế so với DN FDI vốn có tiềm lực tài chính mạnh.

Nguồn: https://baodaklak.vn/kinh-te/202511/nong-dan-vui-doanh-nghiep-them-ap-luc-1f7006b/