NSND Thanh Hải, người soạn nhạc các vở Đời cô Lựu, Tô Ánh Nguyệt, qua đời

Thanh Hải - Ảnh 1. — Nhạc sĩ Thanh Hải - Ảnh tư liệu

Thanh Hải được xem là người tạo nên linh hồn âm nhạc cho hàng loạt vở cải lương nổi tiếng như Đời cô Lựu, Tô Ánh Nguyệt, Hàn Mặc Tử, Chuyện tình Lan và Điệp, Trắng hoa mai...

Thanh Hải, chàng trai đất Bắc mê cải lương

Nhạc sĩ Thanh Hải sinh năm 1957 tại Hải Phòng. Ông xuất thân từ gia đình có truyền thống cải lương. Cha ông là nhạc công đờn tranh, còn mẹ là nghệ sĩ cải lương Bích Dần của Đoàn cải lương Phương Đông.

Mới 6, 7 tuổi, cậu bé Thanh Hải đã tỏ ra mê mẩn khi nghe tiếng đờn, lời ca từ đài phát thanh. Vì vậy cha đã dạy cậu đờn tranh.

Nhận thấy con trai có năng khiếu vượt bậc, cha ông đã nghĩ tới việc tìm thầy giỏi hơn để phát triển tài năng của con.

Thanh Hải có chị gái là nghệ sĩ Kim Hà làm ở Đài phát thanh Giải Phóng. Bà bảo rằng có những thầy đờn ở Nam Bộ ra Bắc đờn hay lắm, nên sắp xếp cho Thanh Hải theo học thầy Út Du.

Thanh Hải còn may mắn gặp vợ chồng nghệ sĩ Thanh Hùng - Ngọc Hoa dìu dắt. Hồi 11, 12 tuổi Thanh Hải được vợ chồng họ cho nghe liên tục mấy tháng trời băng đĩa tiếng đờn của những danh cầm miền Nam như Văn Vĩ, Văn Giỏi, Năm Cơ, Bảy Bá, Hai Thơm.

Cứ nghe và tập tành đờn theo mà tiếng đờn của chàng trai 16, 17 tuổi bắt đầu vang danh trên đài phát thanh đất Bắc.

Hồi Đài phát thanh Giải Phóng làm vở Bạo chúa (tác giả: Lê Duy Hạnh), dàn nhạc chừng 15 cây chỉ có mình Thanh Hải chơi nhạc cổ với cây đờn guitar mà lại trẻ tuổi nhất, khiến ai nấy đều nể phục vì tài năng vượt trội của chàng trai trẻ.

Khoảng chừng năm 1976, Thanh Hải Nam tiến, có cơ hội gặp gỡ, làm việc với các nhạc sĩ, nhạc công mà ông từng nghe và ngưỡng mộ như Văn Vĩ, Văn Giỏi, Năm Cơ, Bảy Bá, Hai Thơm.

Được gặp những người thầy giỏi nghề, khả năng của Thanh Hải ngày càng tiến bộ.

Thanh Hải - Ảnh 2. — Nhạc sĩ Thanh Hải trong chương trình Gởi người tri kỷ - Ảnh: LINH ĐOAN

Người nhạc sĩ tài hoa

Khoảng năm 1978, nhạc sĩ Thanh Hải bắt đầu theo sân khấu cải lương chuyên nghiệp. Ông phụ trách âm nhạc cải lương cho nhiều đoàn tên tuổi như Đoàn Văn công thành phố, Đoàn cải lương 2-84, Nhà hát cải lương Trần Hữu Trang...

Tên tuổi của Thanh Hải được tạo dựng không chỉ vì năng khiếu mà còn có sự đam mê mãnh liệt với cải lương, sự chịu thương chịu khó tìm tòi, sáng tạo âm nhạc cải lương.

Ông có khả năng sử dụng rất nhiều loại nhạc cụ như violon, organ, guitar, đàn tranh, kìm, bầu, kèn lá...

Ông từng tâm sự rằng: "Một nhạc công, nhạc sĩ đôi khi chỉ cần biết, chuyên 1, 2 loại nhạc cụ thôi. Nhưng tôi thích tìm tòi, học nhiều loại nhạc cụ để khi viết nhạc mình biết rõ tính năng từng loại sẽ dễ dàng cho việc hòa âm, phối khí".

Chính vì biết nhiều nên âm nhạc cải lương của vở diễn do ông phụ trách luôn có nét riêng và sức quyến rũ đến người nghe.

Trong vở Tô Ánh Nguyệt, ông soạn nhạc nền và sáng tác luôn bài ca trong cảnh mở đầu. Bài Trường tương tư trong vở là bài oán trong cải lương nhưng ông phối, hòa âm mới.

Ban đầu có người trong nghề không chịu vì cho rằng nó "phá" đi cái truyền thống, nhưng sau này bài phối đã chinh phục khán giả và trở thành bài bản hấp dẫn, điểm nhấn trong vở.

Nhạc sĩ Thanh Hải cũng được biết là người cùng nhạc sĩ Văn Giỏi cải biên bài Vọng kim lang sử dụng rất phổ biến trong các tuồng cải lương, thường được sử dụng làm nhạc hiệu trong các chương trình cải lương, đờn ca tài tử trên các đài phát thanh.

Nhạc sĩ Thanh Hải cũng là người gắn bó, thể hiện âm nhạc dân tộc trong chương trình À ố show.

Nghệ sĩ Bạch Tuyết từng bày tỏ sự quý trọng và xem ông như tri âm, tri kỷ, ông cũng đồng hành với bà trong chương trình Học viện cải lương.

LINH ĐOAN

Nguồn: https://tuoitre.vn/nsnd-thanh-hai-nguoi-soan-nhac-cac-vo-doi-co-luu-to-anh-nguyet-qua-doi-20250525232240517.htm