(Ảnh minh họa: AI)
Không chấp nhận "im lặng"
Một buổi chiều mưa tháng sáu, trong căn nhà nhỏ ở thị trấn Bến Lức, huyện Bến Lức, tỉnh Long An, bà Lê Thị Thu ngồi bên ô cửa sổ đọc báo. Đã ngoài 50 tuổi, bà vẫn giữ thói quen cập nhật thông tin qua báo chí mỗi ngày, từ đó nhìn nhận, suy ngẫm về những điều đang diễn ra trong đời sống.
“Tôi đọc báo không phải để giải trí. Tôi muốn biết xã hội đang thay đổi thế nào, đất nước mình đang phát triển ra sao. Có những bài đọc xong, tôi cứ nhớ mãi vì biết và hiểu ra nhiều điều hay, giá trị” - bà Thu chậm rãi nói.
Những bài báo được bà quan tâm không thể thiếu phóng sự điều tra, có khi là chuyện đất đai bị thao túng, có khi là những đường dây tội phạm hoạt động tinh vi.
“Cách viết không nhẹ nhàng, mềm mại nhưng rất thật. Nó làm mình đau nhưng cũng làm mình tin vì những sai phạm không rơi vào im lặng, lãng quên” - bà Thu nói thêm.
Ông Lê Văn Phương, người dân ở xã Nhị Thành, huyện Thủ Thừa, vẫn giữ thói quen đọc báo vào mỗi sáng. Với ông, báo chí là kênh phản ánh trung thực mạch sống xã hội. “Báo chí không chỉ phản ánh mà còn phản biện, giám sát xã hội” - ông Phương nhận xét.
Ông cho rằng, phóng sự điều tra góp phần phơi bày sự thật, thúc đẩy ngành chức năng vào cuộc xác minh, xử lý. Ông ví phóng sự điều tra như thanh kiếm sắc bén để bảo vệ, xây dựng Đảng, chỉnh đốn bộ máy, giữ gìn những điều tử tế, thiện lương, nghĩa tình, nhân văn và đẩy lùi cái xấu, bất công để xây dựng xã hội tốt đẹp hơn.
Không giống những thể loại khác, phóng sự điều tra là một hành trình dài, nhiều thử thách. Người viết không chỉ thu thập thông tin mà còn lặng lẽ thâm nhập, kiên nhẫn lắng nghe, gạn lọc và xâu chuỗi những mảnh ghép của sự thật.
Từ lâu, phóng sự điều tra không chỉ là một thể loại báo chí mà là biểu tượng của bản lĩnh, kiên cường dấn thân đi tìm sự thật.
Một nhà báo nhiều kinh nghiệm, từng theo đuổi hàng chục vụ điều tra lớn nhỏ, chia sẻ: “Điều tra báo chí giống như đi trên dây. Vừa phải giữ thăng bằng giữa thông tin và cảm xúc, vừa phải đủ bản lĩnh để không ngã xuống trước khó khăn hay cám dỗ”.
Nhà báo này kể, có những vụ việc phải mất nửa năm mới tiếp cận được nguồn tin đầu tiên. Có lúc phải cải trang, sống trong một khu trọ nghèo để thâm nhập.
Và cũng có lúc phải xóa mọi dấu vết, tạm ngưng liên lạc với gia đình để bảo đảm an toàn cho bản thân và đồng nghiệp. “Nhưng khi nhìn thấy những nạn nhân suốt bao năm được lên tiếng, khi sự thật được công bố và công lý được thực thi, mình thấy mọi thứ đều xứng đáng” - nhà báo tâm sự.
Để thực hiện phóng sự điều tra, áp lực dành cho người làm báo không hề nhỏ. Họ phải đối mặt với những rủi ro về pháp lý, sự đe dọa từ các đối tượng bị phanh phui và đôi khi cả hiểu lầm từ đồng nghiệp, cơ quan quản lý, công chúng.
Ngoài ra, chỉ một chi tiết sai lệch, một thông tin chưa được kiểm chứng kỹ lưỡng cũng có thể khiến toàn bộ tác phẩm sụp đổ, thậm chí làm ảnh hưởng không chỉ một cá nhân mà còn cả đơn vị, tổ chức.
Bản lĩnh và trách nhiệm
Phóng sự điều tra rất "khó nhằn" nhưng mang lại niềm tin sâu sắc vào nghề. Nhiều khi một bài báo điều tra có thể làm thay đổi chính sách tốt hơn hoặc giúp một người bị oan được minh oan, công bằng được bảo vệ.
Phóng sự điều tra là minh chứng rõ nét, nổi bật trong nỗ lực nghề nghiệp và lòng can đảm, lương tri. Đó là khi nhà báo chọn bước vào vùng tối để kéo ánh sáng về, khi họ không im lặng trước bất công, không quay lưng với nỗi đau của người khác.
Phóng sự điều tra cũng chính là tiếng nói của những người yếu thế và xung kích trên mặt trận phò chính, trừ tà.
Khi những góc khuất, sự thật được phơi bày thì sức mạnh của thể loại phóng sự điều tra trong báo chí càng được khẳng định.
Trong thời buổi khoa học, công nghệ phát triển, nhiều thông tin bị nhiễu loạn, bóp méo, tin giả lan truyền nhanh, rộng trên mạng xã hội. Theo đó, rất cần những tác phẩm báo chí điều tra nghiêm túc. Đó là những ngọn gió lành quét sạch bụi mù, giúp người dân định hình đúng - sai, thật - giả, tốt - xấu.
Để phóng sự điều tra trên báo chí phát triển, không thể thiếu môi trường truyền thông lành mạnh, cơ chế bảo vệ nhà báo cả về pháp lý lẫn tinh thần và được tôn trọng quyền nghề nghiệp.
Bên cạnh đó, các cơ quan báo chí cần xây dựng hệ sinh thái nghề nghiệp vững vàng. Trong đó, nhà báo, phóng viên điều tra được đào tạo bài bản, được hỗ trợ và ghi nhận xứng đáng với công sức, trí tuệ bỏ ra.
Mặt khác, mỗi người làm báo phải nêu cao tinh thần trách nhiệm, đạo đức, thường xuyên học tập, rèn luyện nâng cao kỹ năng nghề nghiệp để đáp ứng tốt yêu cầu phát triển.
Sự lên tiếng có trách nhiệm của báo chí thông qua những tác phẩm điều tra nghiêm túc, chỉn chu chính là ngọn lửa thắp sáng sự thật và giữ vững niềm tin trong xã hội.
Bảo vệ sự thật, lẽ phải không chỉ là sức mạnh mà còn là sứ mệnh thiêng liêng của người làm báo chân chính./.
Vũ Quang
Nguồn: https://baolongan.vn/phong-su-dieu-tra-hanh-trinh-lang-le-di-tim-su-that-a197278.html
Bình luận (0)