Phú Xuyên khai thác giá trị từ cây thuốc nam

Trong xu thế phát triển kinh tế nông thôn theo hướng đa dạng hóa sinh kế, nghề trồng và chế biến cây thuốc nam là một trong những hướng đi bền vững, vừa mang lại giá trị kinh tế, vừa bảo tồn tri thức y học cổ truyền ở nhiều địa phương. Tại xã Phú Xuyên, mô hình này mở ra cơ hội mới cho người dân, góp phần nâng cao đời sống và phát triển kinh tế địa phương.

Ông Dương Trung Báo, xóm Tân Lập, xã Phú Xuyên, chế biến thuốc nam.

Những năm gần đây, bên cạnh phát triển mạnh cây chè, Phú Xuyên đã khai thác tiềm năng đất đồi, đất vườn để phát triển các loại cây dược liệu. Đặc thù địa hình đan xen các đồi, gò cùng khí hậu ôn hòa, đất đai màu mỡ ở xã rất thuận lợi cho sự sinh trưởng của nhiều loại cây thuốc như đinh lăng, ngải cứu, sâm, quế, hòe, nghệ, đương quy…

Nhận thấy tiềm năng này, nhiều hộ dân đã mạnh dạn chuyển đổi cơ cấu cây trồng, biến những diện tích đất rừng, đất vườn kém hiệu quả thành các vườn dược liệu xanh tốt quanh năm.

Chúng tôi gặp ông Dương Trung Báo ở xóm Tân Lập khi ông đang chặt những thân cây đinh lăng thành từng lát mỏng trên sân nhà. Ông cho biết: Đinh lăng có tính mát, giúp giải độc, chống dị ứng, bồi bổ cơ thể, là nguyên liệu cho nhiều bài thuốc quý trong dân gian. Sau khi chặt, cây được phơi khô, kết hợp với một số dược liệu khác tùy tình trạng sức khỏe để điều chế bài thuốc phù hợp.

Trước tình trạng các vị thuốc quý ngày càng cạn kiệt trong tự nhiên, ông Báo đã nhân giống và trồng tại vườn nhà để bảo đảm nguồn nguyên liệu. Gia đình ông hiện có 3ha cây quế, cùng các diện tích nhỏ trồng sâm, đinh lăng, ngải cứu… phục vụ chế biến thuốc nam bán cho người dân và các cơ sở đông y.

Bình quân mỗi năm, gia đình ông Báo thu hàng chục triệu đồng từ dược liệu khô và tinh dầu quế. Việc trồng xen các cây thuốc giúp đa dạng hóa sản phẩm và giảm rủi ro khi giá nông sản khác biến động.

Cùng xóm với ông Báo, bà Phùng Thị Năm cũng theo nghề trồng cây thuốc nam hơn 5 năm. Bà chia sẻ: Trước đây, gia đình trồng rau màu trên 3 sào đất vườn nhưng hiệu quả thấp. Khi chuyển sang trồng các loại cây thuốc như ích mẫu, cam thảo, ngải cứu, dây đau xương, thu nhập đã cải thiện đáng kể. Cây thuốc nam dễ trồng, ít sâu bệnh, đầu ra ổn định nhờ các hiệu thuốc và cơ sở đông y trong, ngoài huyện thu mua.

Không chỉ riêng ông Báo và bà Năm, toàn xã Phú Xuyên hiện có hơn 30 hộ dân trồng cây thuốc nam với quy mô từ vài sào đến vài héc-ta, tập trung ở các xóm Tân Lập, Tân Phú, Đồng Lâm.

Bình quân mỗi năm, giá trị kinh tế từ cây thuốc nam cao hơn 1,5-2 lần so với lúa, ngô. Một số loại cây như quế, sâm, đinh lăng còn có thể chế biến sâu thành tinh dầu, cao dược liệu, trà thảo mộc, nâng cao giá trị hàng hóa.

Ngoài lợi ích kinh tế, nghề trồng thuốc nam còn góp phần bảo tồn tri thức y học dân gian, khơi dậy tinh thần gìn giữ những bài thuốc quý của cha ông. Một số hộ kết hợp trồng thuốc nam với du lịch trải nghiệm và chữa bệnh bằng y học cổ truyền, tạo nên sản phẩm du lịch đặc trưng cho địa phương.

Ông Lưu Quyết Thắng, Phó Chủ tịch UBND xã Phú Xuyên, cho biết: Địa phương đã phối hợp với các đơn vị tổ chức lớp tập huấn kỹ thuật trồng, chăm sóc và sơ chế cây thuốc nam; đồng thời vận động người dân liên kết thành tổ hợp tác để bảo đảm quy mô và đầu ra ổn định.

Trong thời gian tới, xã định hướng phát triển vùng trồng dược liệu tập trung, gắn với xây dựng thương hiệu thuốc nam Phú Xuyên. Các hộ dân được khuyến khích chuyển đổi đất rừng, đất đồi sang trồng cây dược liệu có giá trị, đồng thời kết nối doanh nghiệp, hợp tác xã bao tiêu sản phẩm.

Nghề trồng thuốc nam ở Phú Xuyên tuy còn mới nhưng đã chứng minh hiệu quả rõ rệt, vừa giúp người dân tăng thu nhập, vừa gìn giữ nguồn gen cây thuốc quý. Từ những mô hình bước đầu thành công, cây thuốc nam hứa hẹn trở thành một trong những cây kinh tế chủ lực của vùng đất trung du này.

Nguồn: https://baothainguyen.vn/kinh-te/202511/phu-xuyen-khai-thac-gia-tri-tu-cay-thuoc-nam-bac0be5/