Di sản Văn hóa và Thiên nhiên thế giới Quần thể danh thắng Tràng An nằm ở cực Nam đồng bằng Châu thổ sông Hồng, cách Thủ đô Hà Nội khoảng 90 km về phía Đông Nam. Quần thể danh thắng Tràng An trải rộng hơn 12.000 ha, trên địa bàn 18 xã, phường, bao gồm: Khu di tích Lịch sử Văn hóa Cố đô Hoa Lư, Danh thắng Tràng An – Tam Cốc – Bích Động và Rừng nguyên sinh đặc dụng Hoa Lư.
Tràng An – Tam Cốc – Bích Động là khu Danh lam thắng cảnh quốc gia đặc biệt. Ảnh: Internet
Ngày 25/6/2014, Ủy ban Di sản Thế giới thuộc Tổ chức Giáo dục, khoa học và Văn hóa của Liên hợp quốc (UNESCO) đã chính thức ghi danh Quần thể danh thắng Tràng An (Ninh Bình) vào danh mục Di sản thế giới – di sản hỗn hợp đầu tiên của Việt Nam và Đông Nam Á.
Giá trị nổi bật toàn cầu của Quần thể danh thắng Tràng An được Ủy ban Di sản Thế giới công nhận dựa trên ba tiêu chí, đó là các tiêu chí về văn hóa, về giá trị thẩm mỹ và địa chất địa mạo.
Di sản Văn hóa và Thiên nhiên Thế giới Quần thể danh thắng Tràng An là nơi hòa quyện giữa thiên nhiên và văn hóa vô cùng đặc sắc. Nơi đây, đan xen trong những dải đá vôi là hệ thống đa dạng các thung lũng, hang động xuyên thủy được thảm thực vật rừng nhiệt đới nguyên sinh bao trùm.
Nằm ở trung tâm của Quần thể danh thắng Tràng An, khu du lịch sinh thái Tràng An có diện tích 2.168 ha là một vùng núi non hùng vĩ, tráng lệ được tạo bởi các thế núi muôn hình vạn trạng soi bóng xuống những dòng suối nhỏ quanh co, uốn khúc nối liền hàng trăm hang động, các thung lung hoang sơ, kỳ bí.Ngoài ra còn có các hang xuyên thuỷ dài và đẹp ở tuyến du lịch số 2, 3 sẽ làm cho du khách ngỡ ngàng. Tất cả dường như hoà quyện vào nhau tạo nên một không gian kỳ thú. Với 48 hang xuyên thuỷ động, đây là quần thể hang động có một không hai ở Việt Nam.
Khu du lịch sinh thái Tràng An còn có hệ thống các di tích lịch sử văn hóa, các khu, điểm du lịch nổi tiếng. Ảnh Internet
Bên cạnh Khu du lịch sinh thái Tràng An còn có hệ thống các di tích lịch sử văn hóa, các khu, điểm du lịch nổi tiếng như Cố đô Hoa Lư, Tam Cốc – Bích Động, Tuyệt Tịnh Cốc, Khu du lịch sinh thái Thung Nham; Hang Múa, động Thiên hà, Khu văn hoá tâm linh núi chùa Bái Đính … đã và đang là sự lựa chọn của đông đảo du khách trong nước và quốc tế đến thăm quan và tìm hiểu về khu Di sản.
Không chỉ có thiết kế đẹp và là điểm tham quan du lịch nổi tiếng, chùa Bái Đính còn có tầm quan trọng đối với Giáo hội Phật giáo Việt Nam khi là nơi tổ chức Đại lễ cung nghênh xá lợi từ Ấn Độ về Việt Nam đầu tiên vào năm 2010. Đăng cai tổ chức Đại lễ Phật đản Liên hiệp quốc Vesak năm 2014.
Là một phần trong Quần thể danh thắng Tràng An, nổi tiếng với danh xưng ‘Nam thiên đệ nhị động’, Tam Cốc Bích Động sở hữu cảnh sắc làng quê yên bình cùng hệ thống hang động núi đá vôi ấn tượng. Trên diện tích 350,3 ha, danh thắng là tổ hợp các hệ thống hang động núi đá vôi cùng phong cảnh làng quê yên bình. Bên cạnh đó, quần thể du lịch này còn sở hữu ngôi chùa Bích Động đậm đà lối kiến trúc truyền thống và những di tích lịch sử liên quan đến hành cung Vũ Lâm của triều đại nhà Trần oanh liệt.
Nằm trong vũng lõi của Quần thể danh thắng Tràng An, Cố đô Hoa Lư là điểm đến đậm đà giá trị văn hóa và lịch sử dân tộc, góp phần đưa Quần thể danh thắng Tràng An trở thành di sản thế giới kép. Mặc thời gian thoi đưa, cố đô vẫn yên bình nằm đó, tuy trầm mặc nhưng vẫn đầy uy nghi, là dấu ấn vàng son đánh dấu một thời dân tộc oai hùng.
Hoa Lư được chọn là kinh đô đầu tiên của Nhà nước phong kiến trung ương tập quyền khi Đinh Bộ Lĩnh lên ngôi Hoàng Đế năm 968…. Được chọn làm kinh đô của nước Đại Cồ Việt trong thời gian không dài nhưng nơi đây đã diễn ra rất nhiều sự kiện liên quan đến vận mệnh của cả dân tộc, như gắn với sự nghiệp của ba triều đại liên tiếp là nhà Đinh, nhà Tiền Lê và nhà Lý với các dấu ấn lịch sử. Trước vận mệnh và yêu cầu của lịch sử, kinh đô đã được rời đi nhưng Cố đô Hoa Lư vẫn tiếp tục được xây dựng những công trình kiến trúc kiên cố với đền, chùa, đền thờ và được bảo tồn đến tận ngày nay. Đền thờ Vua Đinh, Vua Lê được dựng ngay trên nền của Kinh đô xưa.
Là di sản hỗn hợp, di sản thế giới kép đầu tiên và duy nhất ở Đông Nam Á, Quần thể danh thắng Tràng An ngày càng nổi bật trên bản đồ du lịch Việt Nam và thế giới.
Cũng nhờ vẻ đẹp mà thiên nhiên ưu ái ban tặng, tháng 7/2023, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà ký Quyết định phê duyệt Nhiệm vụ lập Quy hoạch bảo quản, tu bổ, phục hồi Danh lam thắng cảnh quốc gia đặc biệt Tràng An – Tam Cốc – Bích Động, tỉnh Ninh Bình. Mục tiêu lập quy hoạch nhằm bảo tồn các giá trị nổi bật toàn cầu của di sản, cụ thể hoá những chiến lược, định hướng phát triển của tỉnh Ninh Bình, thực hiện cam kết của Việt Nam với UNESCO trong công tác bảo tồn và phát huy giá trị di sản, đưa Quần thể Danh thắng Tràng An, tỉnh Ninh Bình trở thành một trong những khu du lịch hấp dẫn của Việt Nam và quốc tế./.
Diêm Giang
