Rêu sống sót 9 tháng ngoài không gian, khoa học sửng sốt

không gian - Ảnh 1. — Kết quả nghiên cứu bào tử rêu có thể sống sót suốt ngoài không gian và tiếp tục nảy mầm khi trở về Trái đất đang mở ra hướng tiếp cận mới cho tham vọng mở rộng nơi cư trú của con người ra ngoài hành tinh - Ảnh: Tomomichi Fujita

Một nghiên cứu vừa công bố trên tạp chí iScience cho thấy bào tử rêu có thể sống sót suốt chín tháng ngoài không gian và tiếp tục nảy mầm bình thường sau khi trở về Trái đất. Phát hiện này do nhóm khoa học tại Đại học Hokkaido (Nhật Bản) thực hiện và được đánh giá là một trong những bằng chứng rõ ràng nhất về khả năng chịu đựng của thực vật trước môi trường khắc nghiệt ngoài Trái đất.

Theo nhóm nghiên cứu tại Đại học Hokkaido (Nhật Bản), việc hiểu được giới hạn sinh tồn của sự sống là điều cấp thiết trong bối cảnh Trái đất chịu sức ép từ biến đổi khí hậu. Khả năng bền bỉ của các sinh vật khi đặt vào điều kiện cực đoan như môi trường ngoài không gian được xem là bước đi cần thiết để hướng tới việc định cư dài hạn trên Mặt trăng hoặc sao Hỏa.

Rêu là loài thuộc nhóm thực vật cổ xưa xuất hiện ít nhất 500 triệu năm trước, vốn đã nổi tiếng với khả năng chịu khô hạn, chịu đóng băng và chống lại bức xạ. Tuy nhiên, việc kiểm chứng trực tiếp "ngưỡng sinh tồn" của chúng trong môi trường vũ trụ vẫn còn rất hạn chế.

Để tìm câu trả lời, nhóm đã gửi mẫu bào tử rêu lên Trạm Vũ trụ Quốc tế (ISS) và gắn chúng ở mặt ngoài cấu trúc của trạm, nơi bức xạ mạnh, không khí loãng, nhiệt độ dao động cực lớn và hoàn toàn không có nước.

Trong chín tháng, diệp lục trong bào tử bị phân hủy đáng kể do điều kiện cực hạn. Dù vậy, kết quả phân tích sau khi mang mẫu trở lại Trái đất cho thấy hơn 80% bào tử vẫn còn sống. Khi được đưa vào môi trường thuận lợi, chúng tiếp tục nảy mầm và phát triển như bình thường.

Một số dòng bào tử cho thấy khả năng chống tia cực tím, chống nhiệt và chịu ánh sáng mạnh tốt hơn, trong khi những dòng khác được đánh giá có tiềm năng hỗ trợ các hệ thống sự sống và quá trình phủ xanh bề mặt trong các môi trường ngoài Trái đất.

Các loại bào tử rêu khác nhau cho thấy những khả năng riêng biệt. Một số có dấu hiệu chống tia cực tím, chịu nhiệt và chịu ánh sáng mạnh. Một số khác được đánh giá có tiềm năng hỗ trợ quá trình phủ xanh các hành tinh trong tương lai hoặc duy trì hệ thống sự sống trong môi trường khắc nghiệt.

Các tác giả nhấn mạnh rằng bryophyte là nhóm thực vật rất cổ xưa, từng sống sót qua nhiều thời kỳ biến đổi mạnh mẽ của hành tinh. Khả năng chịu đựng của chúng phản ánh một chiến lược sinh tồn đã hình thành từ thời điểm thực vật bắt đầu rời nước để xâm chiếm đất liền. Điều đó khiến rêu trở thành đối tượng lý tưởng để nghiên cứu giới hạn của sự sống trong bối cảnh biến đổi khí hậu và tham vọng mở rộng không gian cư trú của con người trong các môi trường ngoài Trái đất.

Điều khiến giới khoa học chú ý hơn cả là việc những bào tử từng phơi ngoài không gian suốt chín tháng vẫn có thể nảy mầm bình thường khi trở lại Trái đất. Khả năng tái sinh sau điều kiện khắc nghiệt cho thấy một tiềm năng sinh học đáng kể, giúp trả lời câu hỏi về sức bền của sự sống trong không gian và khả năng trồng trọt ngoài Trái đất trong tương lai.

Nhóm tác giả kỳ vọng những nghiên cứu tiếp theo có thể mở rộng quy mô thử nghiệm, từ đó đánh giá chính xác hơn độ bền sinh học của rêu. Những kiến thức này có thể trở thành nền tảng quan trọng cho việc thiết kế các hệ sinh thái khép kín trên Mặt trăng, sao Hỏa hoặc các trạm không gian dài hạn.

Trở lại chủ đề

MINH HẢI

Nguồn: https://tuoitre.vn/reu-song-sot-9-thang-ngoai-khong-gian-khoa-hoc-sung-sot-20251121084103343.htm