Sức bật giúp ngành game Việt bứt phá

Từ sao chép trái phép, phát hành lậu đến gian lận trong game, những thách thức này không chỉ làm thất thoát doanh thu mà còn cản trở nỗ lực xây dựng một ngành công nghiệp game chuyên nghiệp, bền vững. Việc bảo vệ bản quyền cũng vì thế trở thành yêu cầu quan trọng.

Tốc độ vi phạm đáng báo động

Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã ký Quyết định số 2486/QĐ-TTg phê duyệt Chiến lược phát triển các ngành công nghiệp văn hóa đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045. Trong đó, xác định phần mềm và các trò chơi giải trí là một trong những ngành công nghiệp văn hóa trọng điểm cần ưu tiên đầu tư.

Theo Phó Cục trưởng Cục Bản quyền tác giả (Bộ VHTTDL) Lê Minh Tuấn, lĩnh vực game trên thế giới và tại Việt Nam đang hội tụ các điều kiện để phát triển mạnh mẽ. Game không chỉ là hình thức giải trí mà đang trở thành một ngành kinh tế sáng tạo quan trọng, đóng góp vào tăng trưởng kinh tế số, đổi mới công nghệ và tạo việc làm cho hàng triệu lao động trẻ.

Tại Hàn Quốc, game được xem là một trong những trụ cột quan trọng của công nghiệp văn hóa. Ông Lee YongEil, Trưởng đại diện Văn phòng Cơ quan Bảo vệ bản quyền Hàn Quốc (KCOPA) tại Việt Nam cho biết, thị trường game nước này đã mở rộng mạnh mẽ, với mức doanh thu tăng hơn gấp đôi giai đoạn 2014-2023. Hiện Hàn Quốc nắm giữ khoảng 7,8% thị phần game toàn cầu và xếp ở vị trí thứ 4 thế giới.

Tuy nhiên, bên cạnh những tiềm năng và con số tăng trưởng ấn tượng, cả Việt Nam và Hàn Quốc đều phải đối mặt với các hành vi vi phạm bản quyền game. Trong đó, phổ biến là các hành vi phân phối bản game crack, bản mod trái phép; vi phạm trên nền tảng livestream và video ngắn; sử dụng hack/cheat, phá khóa bảo mật; vận hành máy chủ lậu, phát hành game không phép…

Ông Lee YongEil cho rằng, việc vi phạm bản quyền game sẽ gây ra nhiều hậu quả nghiêm trọng. Ngoài thiệt hại nặng nề về kinh tế, khi hành vi vi phạm bản quyền game diễn ra nhiều lần, việc này sẽ gây ảnh hưởng xấu đến nhận thức của người chơi trong xã hội.

Không chỉ các doanh nghiệp chịu tổn thất, mà chính người chơi cũng đối mặt với nhiều rủi ro. Việc sử dụng game crack, hack dễ khiến thông tin cá nhân bị thu thập trái phép, thiết bị người dùng trúng phải mã độc.

Ngoài ra, vi phạm bản quyền game cũng khiến môi trường cạnh tranh trở nên “méo mó”; giá trị sáng tạo bị xem nhẹ, dần hình thành thói quen tiêu dùng số thiếu lành mạnh trong cộng đồng. Xa hơn, tình trạng vi phạm bản quyền kéo dài còn khiến Việt Nam mất điểm trong mắt các đối tác quốc tế, hạn chế khả năng tham gia sâu vào mạng lưới sản xuất và phân phối game toàn cầu.

Theo Phó Giám đốc công ty VTC Intecom Nguyễn Hùng Cương, tình trạng vi phạm bản quyền game đang leo thang với tốc độ đáng báo động. Ông cho biết, hoạt động này đã vượt xa mức độ tự phát, trở thành một “dây chuyền” được tổ chức bài bản, có sự tham gia của nhiều cá nhân và nhóm chuyên nghiệp.

Nếu một trò chơi mobile chính thức cần 1-2 tháng để hoàn thiện, thì các nhóm làm game lậu chỉ mất khoảng 3 ngày để tạo ra bản nhái. Doanh nghiệp thì phải mất hàng tuần để truy tìm và xử lý một máy chủ lậu, nhưng phía vi phạm lại có thể lập tức dựng máy chủ mới chỉ trong khoảng 3 giờ đồng hồ.

Nhìn từ câu chuyện của Hàn Quốc, dù lực lượng chức năng có thể nhanh chóng xác định và bắt giữ đối tượng vi phạm chỉ trong 1-2 tuần sau khi phát hiện hành vi phạm pháp, nhưng việc các máy chủ lậu đặt ở nước ngoài khiến quá trình điều tra, truy tố và dẫn độ tội phạm về Hàn Quốc gặp nhiều khó khăn.

Cần những án điểm

Theo đại diện Cục An ninh mạng và phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao (Bộ Công an), quá trình điều tra, truy tố và xét xử các vụ việc liên quan đến sở hữu trí tuệ ở Việt Nam có thể kéo dài nhiều năm, vượt quá vòng đời của một sản phẩm game.

Đáng chú ý, việc xác định thiệt hại để khởi tố hình sự gặp nhiều trở ngại do chưa có cơ quan chuyên trách đánh giá mức độ thiệt hại và khó lần theo dòng tiền thu lợi bất chính từ quảng cáo trên các trang web vi phạm. Do đó, bên cạnh việc đẩy mạnh biện pháp chặn truy cập vào các máy chủ lậu, cần xử lý nghiêm một số vụ việc điển hình, tạo án điểm để đảm bảo tính răn đe.

Phó Cục trưởng Cục Bản quyền tác giả Lê Minh Tuấn cho rằng, ngành game Việt Nam cần sự đồng hành của cả cơ quan quản lý, doanh nghiệp, các nhà sáng tạo game, cá nhân người sử dụng… cũng như các tổ chức bảo vệ bản quyền trong việc xây dựng hành lang pháp lý hiện đại, bảo vệ bản quyền hiệu quả và nâng cao nhận thức của cộng đồng. Việc chia sẻ mô hình giám sát, công nghệ phát hiện vi phạm, cơ chế phối hợp quốc tế cũng là điều hết sức cần thiết.

Trong lúc chờ hành lang pháp lý tiếp tục được hoàn thiện, Phó Giám đốc VTC Intecom Nguyễn Hùng Cương cho rằng, các doanh nghiệp về game cần tiếp tục triển khai phòng thủ 3 lớp, gồm: Tăng cường các giải pháp kỹ thuật để bảo mật hệ thống và phát hiện sớm dấu hiệu vi phạm; thực hiện đăng ký quyền sở hữu trí tuệ kết hợp cơ chế phản ứng nhanh, yêu cầu các nền tảng số lớn gỡ bỏ nội dung vi phạm trong thời gian ngắn.

Đồng thời, khuyến khích cộng đồng người chơi tham gia như một lực lượng giám sát chủ động và hiệu quả. Điều này đòi hỏi phải xây dựng cơ chế liên minh và vận hành đường dây nóng IP để rút ngắn xử lý vi phạm; chuyển giao công nghệ hiện đại với mức chi phí hợp lý và phối hợp chặt chẽ trong việc ngăn chặn game lậu.

Ông Yu Byoung Han, Chủ tịch Quỹ Văn hóa game Hàn Quốc kiêm Chủ tịch Hiệp hội Bản quyền phần mềm Hàn Quốc cho rằng, để duy trì đà tăng trưởng mạnh mẽ của ngành game, bảo hộ bản quyền được xem là yếu tố tiên quyết.

Trong bối cảnh lĩnh vực game ngày càng phát triển, giới trẻ Việt Nam ngày càng quan tâm đến game và phần mềm, việc tăng cường bảo mật thông tin và bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ trở nên cấp thiết hơn bao giờ hết. Việc bảo vệ bản quyền vừa là “hàng rào” bảo vệ thị trường game, vừa là động lực quan trọng thúc đẩy sáng tạo nội dung trong môi trường số.

Nguồn: https://baovanhoa.vn/van-hoa/suc-bat-giup-nganh-game-viet-but-pha-187738.html