Tầm nhìn mới trong quan hệ thương mại Việt Nam-Vương quốc Anh và Bắc Ireland

Việt Nam thiết lập quan hệ ngoại giao với Liên hiệp Vương quốc Anh và Bắc Ireland (gọi tắt là Anh) năm 1973 và ký Tuyên bố chung về thiết lập quan hệ Đối tác chiến lược Việt Nam-Anh vào tháng 9/2010.

Cùng đó, Việt Nam và Anh ra Tuyên bố chung mới về Đối tác chiến lược ngày 30/9/2020 với 7 lĩnh vực hợp tác ưu tiên, khẳng định hướng tới nâng quan hệ lên mức cao hơn trong 10 năm tới.

Hai nước đã ký Hiệp định thương mại tự do Việt Nam-Anh (UKVFTA) và có hiệu lực ngày 1/5/2021 góp phần thúc đẩy quan hệ thương mại-đầu tư song phương.

Vì vậy, chuyến thăm chính thức Liên hiệp Vương quốc Anh và Bắc Ireland của Tổng Bí thư Tô Lâm là dấu mốc quan trọng để nhìn lại chặng đường hợp tác, ghi nhận thành tựu và định hình tầm nhìn mới cho quan hệ song phương trong giai đoạn tới.

Liên tục tăng trưởng

Dẫn số liệu của Hải quan Việt Nam, Bộ Công Thương cho biết: Trong năm 2024, tổng kim ngạch xuất nhập khẩu giữa Việt Nam và Anh đạt hơn 8,4 tỷ USD, tăng mạnh 18% so với 2023. Trong số đó xuất khẩu của Việt Nam đạt hơn 7,5 tỷ USD, tăng 18,9%, nhập khẩu đạt 881,1 triệu USD, tăng 10,8%.

Tăng trưởng thương mại của Việt Nam với thị trường Anh năm 2024 cao hơn trung bình tăng trưởng tăng trưởng thương mại với khu vực EU (16,8%), các nước châu Âu (17,2%) và thế giới (15,4%).

Đặc biệt, thương mại Việt Nam và Anh liên tục tăng trưởng từ năm 2021 tới nay bất chấp dịch bệnh, biến động kinh tế, chính trị toàn cầu và đà sụt giảm thương mại toàn cầu năm 2023.

May gia công hàng quần áo xuất khẩu sang các nước EU, Anh, Mỹ… tại Công ty TNHH may Kydo Việt Nam tại khu Công nghiệp Phố nối A (Hưng Yên). (Ảnh tư liệu: TTXVN)

Với kim ngạch xuất nhập khẩu 2024 như trên, Anh hiện là thị trường xuất khẩu lớn thứ 3 của Việt Nam tại châu Âu, sau Hà Lan (13,8 tỷ USD) và Đức (11,7 tỷ USD).

Tính hết tháng 9 năm 2025, tổng kim ngạch thương mại hai chiều Việt Nam – Anh đạt 6,9 tỷ USD tăng 10,4% so với cùng kỳ 2024; trong đó, xuất khẩu của Việt Nam đạt hơn 6,2 tỷ USD, tăng 9,7%; nhập khẩu từ Anh đạt 715,3 triệu USD, tăng 16,6%. Thương mại Việt Nam và Anh đạt mức cao nhất từ trước tới nay.

Theo Bộ Công Thương, Ủy ban hỗn hợp về Hợp tác kinh tế và thương mại Việt Nam-Vương quốc Anh (JETCO) được tổ chức họp lần đầu vào năm 2007, định kỳ luân phiên tại Anh và Việt Nam.

Cơ chế này được đồng chủ trì bởi Bộ Công Thương Việt Nam và Bộ Kinh doanh và Thương mại Anh (Trước là Bộ Thương mại Quốc tế Anh).

Tại Khóa họp lần thứ 14 Uỷ ban Hỗn hợp về hợp tác kinh tế và thương mại giữa Việt Nam và Anh (JETCO 14) mới đây tại Anh, hai bên đã có những thảo luận thực chất, thống nhất về nhiều vấn đề hợp tác thiết thực, tập trung vào các chủ đề nông nghiệp, dịch vụ tài chính; năng lượng tái tạo; thương mại và đầu tư song phương; đào tạo nâng cao năng lực.

Theo Bộ Công Thương, tính từ đầu năm 2025 tới tháng 9 năm 2025, Anh đã có 30 dự án đầu tư vốn nước ngoài (FDI) mới vào Việt Nam, với vốn đầu tư đăng ký mới đạt 34,3 triệu USD, tổng vốn đăng ký đạt 234,3 triệu USD.

Lũy kế đến tháng 9 năm 2025, Anh có 607 dự án đầu tư vào Việt Nam với tổng vốn đạt 4,66 tỷ USD, chiếm gần 1% tổng vốn đầu tư nước ngoài vào Việt Nam, đứng thứ 15 trên tổng số 149 quốc gia đầu tư vào Việt Nam.

Hiện nay, Anh đang quan tâm nhiều đến hợp tác phát triển Trung tâm tài chính quốc tế tại Việt Nam. Thời gian vừa qua, nhiều đoàn công tác cấp cao Việt Nam và Anh đã được tổ chức để thúc đẩy hoạt động hợp tác trong lĩnh vực này.

Về đầu tư, các dự án tập trung vào lĩnh vực công nghiệp chế biến, chế tạo; kinh doanh bất động sản; khai khoáng; tài chính; bán buôn bán lẻ, sửa chữa ô tô, mô tô, xe máy; dịch vụ lưu trú và ăn uống; cấp nước và xử lý chất thải; hoạt động chuyên môn, khoa học công nghệ; giáo dục và đào tạo.

Các công ty lớn có mặt tại Việt Nam gồm Shell (dầu khí), EE (điện gió); BP (dầu khí), BHP Billiton (nhôm), Rolls-Royce (sản xuất động cơ máy bay), Jarrdines (đa ngành), các ngân hàng HSBC, Standard Chartered, Công ty bảo hiểm Prudential. Ngân hàng Standard Chartered Bank và Ngân hàng HSBC là hai ngân hàng 100% vốn nước ngoài đầu tiên được thành lập tại Việt Nam. Một số công ty kiểm toán bao gồm: KPMG, PwC, Delloite…

Tận dụng lợi thế

Chế biến ngao tại Công ty Lenger Việt Nam (Lenger Seafoods Vietnam) xuất khẩu sang EU, Anh, Nhật Bản, Mỹ, Hàn Quốc. (Ảnh tư liệu: TTXVN)

Tại buổi làm việc với Ngài Đại sứ Anh tại Việt Nam về thúc đẩy hợp tác năng lượng, Thứ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hoàng Long nhấn mạnh, Việt Nam coi Đối tác Chuyển dịch Năng lượng Công bằng (JETP) là một trụ cột quan trọng trong quá trình hiện thực hóa cam kết đạt mức phát thải ròng bằng “0” vào năm 2050, đồng thời mở ra không gian hợp tác mới giữa Việt Nam và các đối tác phát triển; trong đó, Anh - một trong những thành viên tích cực của Nhóm các quốc gia tài trợ quốc tế (IPG).

Thứ trưởng Nguyễn Hoàng Long cho biết, phía Anh cùng các đối tác quốc tế đã đề xuất danh mục các dự án JETP tiềm năng trong lĩnh vực năng lượng tái tạo, điện gió ngoài khơi, lưu trữ năng lượng, công nghệ xanh, hỗ trợ kỹ thuật.

Đây đều là những lĩnh vực phù hợp với định hướng phát triển năng lượng bền vững, giảm phát thải và chuyển đổi công nghiệp của Việt Nam. Cấp kỹ thuật hai bên sẽ tích cực phối hợp trong thời gian tới để triển khai hiệu quả.

Đại sứ Anh Iain Frew đánh giá cao thành quả của Việt Nam trong việc thúc đẩy hợp tác chuyển dịch năng lượng trong khuôn khổ JETP, khẳng định Anh sẵn sàng đồng hành cùng Việt Nam trong việc huy động nguồn lực quốc tế, chia sẻ kinh nghiệm và hỗ trợ kỹ thuật trong việc triển khai các dự án JETP.

Hiện tại, nhiều quỹ tín dụng, đầu tư của Anh như BII, UKEF hiện đang quan tâm và sẵn sàng tham gia tài trợ các dự án JETP. Phía Anh đề xuất Bộ Công Thương ký kết Biên bản ghi nhớ về hợp tác năng lượng để cụ thể hóa các nội dung hợp tác.

Thứ trưởng Nguyễn Hoàng Long nhất trí hai bên sẽ tiếp tục phối hợp chặt chẽ trong công tác chuẩn bị biên bản ghi nhớ, văn kiện thể hiện thành quả và phương hướng hợp tác năng lượng chuyển đổi xanh giữa cơ quan hai nước, chuẩn bị cho chuyến thăm cấp cao sắp tới, góp phần khẳng định mối quan hệ hợp tác chiến lược Việt Nam-Anh trong thời kỳ mới.

Theo các chuyên gia, sau 4 năm thực thi, Hiệp định UKVFTA đã tạo được sức bật cho thương mại, đầu tư song phương. Đặc biệt, những lợi thế từ UKVFTA thúc đẩy xuất khẩu hàng hóa của Việt Nam sang thị trường Anh tăng trưởng mạnh mẽ, tạo đòn bẩy cho nhiều nhóm hàng chủ lực của Việt Nam khai thác thị trường này.

Cùng đó, Anh chính thức thực thi Hiệp định Đối tác Toàn diện và Tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP) cũng bổ sung thêm động lực cho quan hệ kinh tế-thương mại-đầu tư hai chiều phát triển hơn.

Đánh giá về tác động của thực thi Hiệp định UKVFTA, bà Nguyễn Thị Hồng Vân-Phó Tổng Giám đốc Công ty cổ phần Sao Thái Dương, Chánh văn phòng Hiệp hội Doanh nghiệp Khoa học công nghệ Việt Nam tại Hà Nội cho rằng: Hiệp định UKVFTA là cú hích quan trọng giúp cho doanh nghiệp có thể tiếp cận được thị trường Anh một cách thuận lợi hơn.

Theo bà Nguyễn Thị Hồng Vân, chính sự khó tính của tiêu chuẩn thị trường Anh là động lực giúp doanh nghiệp kiện toàn lại hệ thống chất lượng của mình.

Đặc biệt, doanh nghiệp phải chuẩn hóa ngay từ đầu hệ thống quản lý chất lượng cũng như sản phẩm của mình để đạt những tiêu chuẩn của Anh cũng như nghiên cứu kỹ hiệp định UKVFTA để đáp ứng, tận dụng lợi thế.

Ông Lê Đình Bá-Tham tán thương mại, Trưởng Thương vụ Việt Nam Anh cho rằng: Việc thay đổi tư duy, từ việc bán sản phẩm sang câu chuyện xây dựng thương hiệu có trách nhiệm và bán câu chuyện là một yếu tố rất quan trọng với doanh nghiệp.

Theo đó, doanh nghiệp phải coi vấn đề phát triển bền vững là một giá trị cốt lõi, không phải chỉ là câu chuyện mở rộng thị trường và tăng sản lượng.

Bên cạnh đó, chất lượng sản phẩm phải ổn định và minh bạch về nguồn gốc. Cam kết xã hội về vấn đề môi trường không chỉ là cam kết suông mà phải thể hiện ra trong từng sản phẩm, từng công đoạn sản xuất. Đặc biệt, xây dựng mối quan hệ hợp tác dài hạn, tin cậy đối với các đối tác của nước sở tại.

Để có thể xây dựng thương hiệu và phát triển thị trường bền vững tại Anh, ông Vũ Việt Thành-Chuyên viên chính, phụ trách thị trường Anh, Vụ Phát triển Thị trường nước ngoài (Bộ Công Thương) khuyến nghị doanh nghiệp Việt cần chủ động thay đổi, đáp ứng yêu cầu thị trường để khai thác triệt để cơ hội từ Hiệp định UKVFTA.

Cùng đó, doanh nghiệp cần nắm bắt thông tin thị trường thật kỹ, cần chủ động tìm hiểu về thuế, về tiêu chuẩn kỹ thuật hay thị hiếu người tiêu dùng Anh.

Mặt khác, nâng cấp năng lực sản xuất và chất lượng sản phẩm cũng như xây dựng thương hiệu và chọn kênh tiếp thị hay kênh phân phối phù hợp. Ngoài ra, doanh nghiệp phải tuân thủ các quy định của Anh và theo sát các quy định thay đổi rất nhanh về kiểm dịch SPS, quy tắc xuất xứ, nhãn hàng hóa… thận trọng trong giao dịch, đặc biệt là những giao dịch với doanh nghiệp mới.

Tới đây, Bộ Công Thương tiếp tục hỗ trợ doanh nghiệp Việt Nam xuất khẩu sang thị trường Anh cũng như thị trường khác thích ứng với các tiêu chuẩn bền vững.

Ngoài ra, Bộ tập trung nghiên cứu, cập nhật thông tin thị trường, phổ biến các thông tin cho doanh nghiệp về Hiệp định UKVFTA.

Cùng đó, Bộ sẽ đẩy mạnh xúc tiến thương mại, hỗ trợ doanh nghiệp trong nước xuất khẩu, đặc biệt vào các kênh phân phối của các tập đoàn bán lẻ lớn./.

(TTXVN/Vietnam+)

Nguồn: https://www.vietnamplus.vn/tam-nhin-moi-trong-quan-he-thuong-mai-viet-nam-vuong-quoc-anh-va-bac-ireland-post1073137.vnp