Khung pháp lý cho khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo đã khá đầy đủ, vấn đề là thực hiện
Tại Diễn đàn xây dựng pháp luật lần thứ Nhất do Ủy ban Thường vụ Quốc hội tổ chức, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường Nguyễn Phương Tuấn cho biết, hệ thống pháp luật về khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo đã được hình thành tương đối đầy đủ với 38 văn bản luật và nghị quyết có nội dung quy phạm pháp luật. Tính đến thời điểm trước khi Luật Khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo được Quốc hội thông qua tại Kỳ họp thứ Chín, hệ thống văn bản dưới luật đã có 42 nghị định, 131 thông tư khác có liên quan.
Phó Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường Nguyễn Phương Tuấn phát biểu. Ảnh: Hồ Long
Riêng với lĩnh vực chuyển đổi số, dù Quốc hội mới đang xem xét ban hành Luật Chuyển đổi số tại Kỳ họp này, nhưng theo Phó Chủ nhiệm Ủy ban Nguyễn Phương Tuấn, chúng ta cũng đã có 11 luật liên quan trực tiếp đến lĩnh vực chuyển đổi số. Ngoài ra còn có 4 Nghị quyết của Chính phủ, 160 nghị định, thông tư hướng dẫn thi hành, trong đó có 13 nghị định liên quan trực tiếp đến lĩnh vực chuyển đổi số.
"Có thể nói về cơ bản, chúng ta đã có khung pháp lý khá đầy đủ cho vấn đề chuyển đổi số quốc gia", Phó Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường nêu rõ.
Sau khi Nghị quyết 57 được ban hành, Quốc hội đã khẩn trương thể chế hóa thông quan việc ban hành Nghị quyết 193 về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc biệt tạo đột phá cho phát triển khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số; sửa đổi, bổ sung, ban hành một loạt các đạo luật liên quan đến khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo.
Đặc biệt là ban hành Luật Công nghiệp công nghệ số điều chỉnh toàn diện các lĩnh vực về công nghiệp công nghệ số, công nghiệp bán dẫn, về trí tuệ nhân tạo và lần đầu tiên quy định về tài sản số ở tầm luật. Đây là nền tảng pháp lý đồng bộ để phát triển các ngành công nghệ số mũi nhọn của đất nước.
Bên cạnh đó, Quốc hội cũng đã tiến hành sửa đổi, bổ sung một loạt các luật liên quan, góp phần hoàn thiện đồng bộ các quy định pháp luật về khoa học công nghệ, đầu tư, đầu tư công, mua sắm công, ngân sách nhà nước, tài sản công, sở hữu trí tuệ, thuế... nhằm tháo gỡ các điểm nghẽn, rào cản, giải phóng các nguồn lực, khuyến khích phát triển khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia.
Các đại biểu tham dự Diễn đàn. Ảnh: Hồ Long
Liên quan đến ý kiến của một số đại biểu tại Diễn đàn cho rằng chúng ta còn thiếu cơ chế thử nghiệm có kiểm soát, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường cho biết, Luật Khoa học công nghệ và Đổi mới sáng tạo đã có 5 điều quy định về cơ chế thử nghiệm có kiểm soát. Tức là "đã được thiết kế một cách rất đầy đủ, vừa khung nhưng lại đầy đủ nên các ngành, các lĩnh vực bây giờ có thể bám theo Chương quy định về cơ chế thử nghiệm có kiểm soát trong Luật Khoa học công nghệ và Đổi mới sáng tạo là có thể ban hành các Nghị định và có thể "chạy" được ngay.
"Chúng tôi trong Thường trực Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường luôn thấy rằng, nếu nói về khung pháp lý cho khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo thì đến thời điểm hiện nay là cơ bản chúng ta cũng khá đầy đủ. Vấn đề chính bây giờ là thực hiện ra làm sao thôi", ông Nguyễn Phương Tuấn nhấn mạnh.
Phải đẩy nhanh tiến độ ban hành các văn bản hướng dẫn chi tiết
Tuy nhiên, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Nguyễn Phương Tuấn cũng thừa nhận có những tồn tại, hạn chế phát sinh trong hoàn thiện pháp luật về khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo. Cụ thể, ông cho rằng, "mật độ và tần suất sửa đổi, bổ sung, ban hành các văn bản quy phạm pháp luật trong lĩnh vực này thời gian qua quá nhanh và quá nhiều".
Cùng với đó là tình trạng chậm ban hành các văn bản hướng thi hành luật. Ví dụ, Nghị quyết số 193 được Quốc hội ban hành tháng 2/2025 là Nghị quyết để tháo gỡ ngay các điểm nghẽn, nhưng phải đến tận 4 tháng sau mới có Nghị định số 88 hướng dẫn thực hiện. Hay Luật Viễn thông quy định về Quỹ Viễn thông công ích có nội dung hỗ trợ sóng và máy tính bảng cho trẻ em, nhưng Luật được thông qua từ năm 2023 thì đến ngày hôm qua Bộ Khoa học và Công nghệ mới thông báo là xong được Nghị định hướng dẫn thi hành quy định về Quỹ Viễn thông công ích.
Các đại biểu tham dự Diễn đàn. Ảnh: Hồ Long
"Tức là thời hạn chúng ta triển khai các văn bản dưới luật rất chậm. Đấy cũng là một trong những lý do tại sao việc áp dụng các luật vào thực tế vừa qua chưa có tính khả thi", Phó Chủ nhiệm Ủy ban Nguyễn Phương Tuấn nhấn mạnh.
Từ những tồn tại trên, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Nguyễn Phương Tuấn nêu 5 kiến nghị.
Thứ nhất, phải tiếp tục hoàn thiện chính sách, pháp luật theo hướng liên thông, đồng bộ, đa dạng lĩnh vực, biến thể chế thành lợi thế cạnh tranh, bảo đảm sự liên thông, đồng bộ và khả thi của hệ thống thể chế, đáp ứng yêu cầu phát triển nhanh và bền vững.
Thứ hai, lãnh đạo và chỉ đạo tập trung nguồn lực cho hoàn thiện thể chế chính sách đối với một số vấn đề mới, có tính chất đột phá.
Thứ ba, tiếp tục nghiên cứu, rà soát và hoàn thiện hệ thống pháp luật về chuyển đổi số; sớm hình thành khung pháp lý cho chuyển đổi số, nhất là việc làm thế nào để giải ngân được cho các dự án về công nghệ thông tin, công nghệ số vì chúng ta đang vướng ở vấn đề này, đó là không thẩm định được giá cho các giải pháp công nghệ.
Thứ tư, phải đẩy nhanh tiến độ xây dựng, ban hành các văn bản hướng dẫn chi tiết.
Thứ năm, tăng cường lãnh đạo, chỉ đạo công tác giám sát, trọng tâm là giám sát việc ban hành văn bản hướng dẫn và tổ chức thực hiện luật, nghị quyết.
Nguồn: https://daibieunhandan.vn/tap-trung-nguon-luc-hoan-thien-the-che-doi-voi-mot-so-van-de-moi-dot-pha-10396742.html
Bình luận (0)