Thắp lửa hành trình đổi mới sáng tạo của EVNGENCO1: Người “bắc nhịp” từ công nghệ thông tin đến điều khiển nhà máy điện

Trong hành trình đổi mới sáng tạo của Tổng công ty Phát điện 1 (EVNGENCO1), có những người chọn lối đi khó nhưng bền, nơi tri thức, công nghệ và tinh thần tự chủ giao thoa. Trong đó có Kỹ sư Trịnh Xuân Duy, Công ty Cổ phần Thủy điện Đa Nhim - Hàm Thuận - Đa Mi (DHD) - người đã chủ động “bắc nhịp” sang thế giới vận hành nhà máy điện để làm chủ công nghệ lõi, giảm phụ thuộc vào nền tảng công nghệ bên ngoài và phát huy tối đa sức mạnh nội lực.

Hành trình làm chủ thay vì lệ thuộc

Kỹ sư Trịnh Xuân Duy – người “bắc nhịp” từ công nghệ thông tin sang vận hành nhà máy điện

Khi mới vào nghề, anh Trịnh Xuân Duy đảm nhiệm công việc quản trị hệ thống mạng, máy chủ và bảo mật của DHD. Nhưng càng gắn bó với nhà máy, anh càng nhận ra khoảng trống giữa “công nghệ thông tin” và “vận hành thiết bị” – hai thế giới tưởng chừng độc lập nhưng lại gắn bó chặt chẽ trong sản xuất điện.

“Nếu người vận hành không hiểu sâu về hệ thống sẽ phụ thuộc vào nhà thầu. Còn kỹ sư IT không hiểu về cách thức, giao thức làm việc của các hệ thống công nghiệp trong nhà máy thủy điện thì khó đưa ra giải pháp hiệu quả”, anh Duy chia sẻ.

Từ những trăn trở đó, anh bắt đầu tìm hiểu các hệ thống điều khiển tự động – những “trái tim” của nhà máy như: hệ thống điều khiển phân tán, giám sát – thu thập dữ liệu và điều khiển từ xa và bộ điều khiển logic khả trình. Kiến thức lập trình và dữ liệu từ nền tảng công nghệ thông tin giúp anh nhanh chóng nắm bắt cấu trúc, cách thức hoạt động của hệ thống, nguyên lý truyền nhận tín hiệu và vận hành đồng bộ.

Từ quá trình học và trải nghiệm, anh cùng đồng nghiệp tại DHD dần hình thành một cách tiếp cận đặc trưng: kết hợp tri thức số với thực tiễn vận hành để tạo ra những giải pháp hiệu quả, an toàn và phù hợp điều kiện thực tế. Với anh, tư duy rất rõ ràng: “Muốn bền vững, phải làm chủ công nghệ lõi – chứ không chỉ biết sử dụng.”

Làm chủ công nghệ lõi

Kỹ sư Trịnh Xuân Duy cùng các đồng nghiệp tại Trung tâm OCC – hệ thống điều khiển từ xa tiên phong trong ngành điện Việt Nam

Khởi đầu cho hành trình làm chủ sâu công nghệ tại DHD là hệ thống Trung tâm Điều khiển vận hành (OCC) - hệ thống điều khiển từ xa tiên phong trong ngành điện Việt Nam. Ngay từ năm 2013, anh Trịnh Xuân Duy đã tham gia xuyên suốt với vai trò lập trình - thí nghiệm hiệu chỉnh. Anh trực tiếp xây dựng các kết nối điều khiển từ xa, cấu hình dữ liệu vận hành và từng bước tích hợp các tổ máy của các nhà máy thủy điện thuộc DHD vào hệ thống.

Với tinh thần “dám nghĩ dám làm”, anh cùng đội ngũ kỹ sư tại DHD đã chủ động trong việc làm chủ công nghệ, duy trì OCC hoạt động tốt và sẵn sàng thay đổi hiệu chỉnh khi cần - giúp giảm mạnh nhân lực vận hành, tiết kiệm chi phí và nâng cao năng lực làm chủ kỹ thuật tại đơn vị. Thành quả này không chỉ được ghi nhận bằng Bằng khen của Bộ Công Thương năm 2017, mà còn là nền tảng để đội ngũ kỹ sư DHD trưởng thành vượt bậc - từng bước làm chủ công nghệ lõi, giảm bớt sự lệ thuộc vào các nhà sản xuất nước ngoài.

Tiếp nối tinh thần ấy, trong những năm gần đây, anh tiếp tục triển khai nhiều giải pháp kỹ thuật độc lập, mỗi giải pháp giải quyết một yêu cầu riêng nhưng đều dẫn về mục tiêu chung: tăng tính chủ động và giảm lệ thuộc.

Một dấu mốc quan trọng là khi giao diện điều khiển (HMI) của Tổ máy H5 Đa Nhim Mở rộng gặp sự cố. Thay vì chờ hỗ trợ từ nhà thầu nước ngoài, anh và đội ngũ đã tự thiết kế lại kiến trúc hệ thống, dựng lại phần mềm giám sát, chuẩn hóa dữ liệu và cấu hình cảnh báo. Giải pháp giúp hệ thống vận hành ổn định, tiết kiệm hơn và thoát khỏi sự phụ thuộc vào nền tảng cũ đã ngừng hỗ trợ.

Khi Tổ máy H1 Hàm Thuận cần thay thế thiết bị độc quyền giá cao, anh và các kỹ sư tiếp tục phát triển một giải pháp khác: sử dụng máy tính công nghiệp phổ thông kết hợp quy trình cài đặt phần mềm điều khiển và kiểm thử bằng mô hình mô phỏng. Cách làm này không chỉ giảm đáng kể chi phí đầu tư mà còn tăng tính linh hoạt cho đội ngũ trong nước.

Một sáng kiến khác của anh và đội ngũ kỹ sư tại DHD là tái lập trình thiết bị điều khiển SEL-3354, loại phần cứng thông thường chỉ nhà sản xuất mới có quyền can thiệp. Việc tái cấu trúc phần mềm đã giúp hệ thống hoạt động ổn định trên nền tảng mới, tăng an toàn thông tin và kéo dài vòng đời thiết bị.

Chuỗi giải pháp ấy diễn ra ở các thời điểm khác nhau, mỗi giải pháp giải quyết một vấn đề riêng, nhưng đang cùng nhau từng bước củng cố năng lực tự chủ công nghệ của DHD, phù hợp với định hướng phát triển bền vững mà EVNGENCO1 đang theo đuổi.

Với những kinh nghiệm tích lũy qua quá trình thực tiễn tại DHD, Trịnh Xuân Duy còn được EVNGENCO1 lựa chọn tham gia Đội nhân sự nòng cốt ứng dụng khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo của Tổng công ty. Vai trò này giúp anh có cơ hội chia sẻ các mô hình, giải pháp và kinh nghiệm làm chủ công nghệ từ DHD đến các đơn vị; đồng thời tham gia đóng góp vào các hoạt động thúc đẩy đổi mới sáng tạo trong toàn EVNGENCO1.

Đây cũng là bước chuyển quan trọng, cho thấy những cống hiến của anh không chỉ dừng lại ở phạm vi một đơn vị, mà đã lan tỏa rộng hơn trong toàn Tổng công ty.

Lan tỏa tinh thần tự chủ

Lễ ra mắt Đội nhân sự nòng cốt ứng dụng khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo của EVNGENCO1

Luôn tự nhủ công nghệ chỉ có giá trị khi nhiều người cùng hiểu, cùng làm và cùng phát triển, anh và đội ngũ kỹ sư tại DHD đã và đang từng bước xây dựng môi trường mô phỏng hệ thống điều khiển một “phòng thí nghiệm số” giúp kỹ sư thử nghiệm cấu hình, kiểm tra kịch bản và luyện xử lý tình huống mà không ảnh hưởng đến vận hành thực tế.

Cách làm này không chỉ giảm rủi ro khi thay đổi cấu hình, rút ngắn thời gian xử lý sự cố mà còn trở thành “bệ đỡ” cho đội ngũ kỹ sư trẻ phát triển năng lực tự chủ. Anh hiểu rằng đổi mới không nằm ở những khẩu hiệu lớn, mà thể hiện trong từng hành động nhỏ: hiểu kỹ hơn, thử nghiệm nhiều hơn, và dám chịu trách nhiệm với lựa chọn nghề nghiệp của mình.

Trong công việc, Duy luôn đề cao vai trò của tập thể. Từng thay đổi nhỏ, từng giải pháp mới… đều được hoàn thiện từ những buổi cùng nhau mày mò, cùng thử - cùng chỉnh - cùng học. Sự đồng hành đó giúp các sáng kiến đi vào thực tế một cách vững chắc và nuôi dưỡng sự tự tin, tinh thần chủ động, “dám nghĩ, dám làm, dám đổi mới”.

Ngọn lửa đổi mới sáng tạo được thắp lên từ chính tinh thần ấy: khi người lao động làm chủ công nghệ lõi, đơn vị sẽ làm chủ tương lai.

Chiến dịch “Thắp lửa hành trình đổi mới sáng tạo của EVNGENCO1” là chuỗi truyền thông nhằm lan tỏa tinh thần đổi mới sáng tạo, ứng dụng khoa học – công nghệ và chuyển đổi số theo tinh thần Nghị quyết 57-NQ/TW và định hướng chiến lược của EVN/EVNGENCO1.

Thông qua việc vinh danh những con người tiên phong, chia sẻ hành trình sáng tạo và khơi dậy cảm hứng từ những câu chuyện chân thực, chiến dịch hướng tới xây dựng một văn hóa sáng tạo mạnh mẽ – nơi mỗi cán bộ, kỹ sư và người lao động đều có thể đóng góp ý tưởng, giải pháp và tri thức để kiến tạo giá trị chung.

Nguồn: https://daibieunhandan.vn/thap-lua-hanh-trinh-doi-moi-sang-tao-cua-evngenco1-nguoi-bac-nhip-tu-cong-nghe-thong-tin-den-dieu-khien-nha-may-dien-10395766.html