Thích ứng với thị trường, nâng hiệu quả nông nghiệp

BẮC NINH - Xác định nông dân là chủ thể, trung tâm trong phát triển nông nghiệp và kinh tế nông thôn, việc khai thác tối đa tri thức, kinh nghiệm sản xuất và khả năng thích ứng thị trường của nông dân nhằm nâng cao hiệu quả kinh tế từ các cây trồng chủ lực, trong đó có nhiều loại cây ăn quả, cây dược liệu và sản phẩm nông nghiệp khác được coi là hướng đi căn cơ, bền vững.

Chuyển từ sản xuất nhỏ lẻ sang liên kết chuỗi

Những năm gần đây, nhiều mô hình kinh tế nông nghiệp dựa trên lợi thế đất đai, kinh nghiệm canh tác và sự năng động của nông dân đã hình thành, từng bước chuyển từ sản xuất nhỏ lẻ sang liên kết theo chuỗi. Trong đó, Hợp tác xã Dược liệu Việt Kết (xã Nhân Thắng) là minh chứng rõ nét cho vai trò “đầu tàu” của nông dân trong liên kết sản xuất và chế biến.

Thu hoạch cam tại vườn của gia đình bà Vũ Thị Tân.

Được thành lập năm 2023 với 10 thành viên ban đầu, Hợp tác xã hướng tới mục tiêu trồng, chế biến và tiêu thụ cây dược liệu, khai thác hiệu quả quỹ đất và kinh nghiệm canh tác của người dân địa phương. Theo ông Trần Đình Hùng, đại diện Hợp tác xã, những năm qua đơn vị đã thuê thêm đất, tổ chức lại các hộ trồng dược liệu thành vùng nguyên liệu tập trung; liên kết với một số địa phương lân cận để thu mua, mở rộng nguồn nguyên liệu. Đồng thời, đầu tư hệ thống máy sấy lạnh, máy nghiền, máy đóng gói, máy ép công nghiệp, dây chuyền sản xuất hiện đại; xây dựng nhà xưởng sơ chế, đóng gói đạt tiêu chuẩn GMP do Sở Y tế cấp phép.

Đến nay, Hợp tác xã Việt Kết có 7 sản phẩm được công nhận OCOP 4 sao. Ngoài tiêu thụ tại các đại lý, Hợp tác xã còn chủ động ứng dụng công nghệ số, tham gia bán hàng trên các sàn thương mại điện tử như Shopee, Lazada, TikTok Shop, Postmart, qua đó gia tăng giá trị sản phẩm và thu nhập cho người dân.

Không chỉ dừng ở sản xuất và chế biến, một số hộ nông dân chủ động mở rộng không gian phát triển nông nghiệp sang lĩnh vực dịch vụ, du lịch, tạo giá trị gia tăng trên cùng một diện tích đất.

Trên diện tích hơn 4 ha, gia đình bà Vũ Thị Tân, thôn Bằng Công, xã Kiên Lao vẫn trồng cam, bưởi như nhiều hộ khác, song lựa chọn thêm hướng kết hợp du lịch sinh thái. Vườn cây được canh tác theo tiêu chí nông sản sạch, hạn chế tối đa hóa chất, cây trái theo mùa. Tận dụng lợi thế tiếp giáp khu du lịch sinh thái Bầu Tiên, gia đình bà Tân phát triển mô hình du lịch trải nghiệm nông nghiệp, mở cửa vườn đón khách tham quan, chụp ảnh và thưởng thức trái cây tại chỗ.

Bà Tân chia sẻ, nhờ áp dụng kỹ thuật thâm canh nên vườn cam sai quả, sản lượng năm 2025 đạt khoảng 100 tấn. Từ đầu tháng 11, vườn cam mở cửa đón khách với mức phí 30 nghìn đồng/lượt đối với người lớn, trẻ em được miễn phí. Trung bình mỗi ngày, vườn đón từ 150 - 200 lượt khách đến từ nhiều địa phương trong và ngoài tỉnh. Doanh thu từ bán quả và hoạt động du lịch ước đạt khoảng 2,8 - 3 tỷ đồng.

Phát triển nông nghiệp bền vững

Đối với xã Nhân Thắng, bài toán phát triển kinh tế nông nghiệp được định hình rõ nét hơn khi Nghị quyết Đại hội đại biểu Đảng bộ xã lần thứ I, nhiệm kỳ 2025 - 2030 xác định ba mục tiêu trọng tâm. Đó là phát triển và tái cơ cấu nền nông nghiệp theo hướng bền vững; xây dựng nền nông nghiệp an toàn, thân thiện với môi trường; nâng cao thu nhập cho người dân. Điểm nhấn của Nghị quyết là khẳng định vai trò trung tâm của người nông dân trong quá trình tổ chức sản xuất, lựa chọn cây trồng và tham gia chuỗi giá trị.

Sau sáp nhập từ hai xã Kiên Lao và Kiên Thành trước đây, xã Kiên Lao hiện có tổng diện tích tự nhiên 82,27 km². Trong đó, diện tích cây ăn quả đạt hơn 1.811 ha, sản lượng năm 2025 ước đạt 13.782 tấn. Cơ cấu cây trồng chủ yếu là vải thiều với 1.106 ha; hơn 215 ha nhãn, sản lượng khoảng 1.937 tấn, doanh thu ước đạt 11,62 tỷ đồng; cùng với 85 ha cam, 190 ha bưởi và 130 ha táo. Đây đang là nhóm cây trồng mang lại giá trị kinh tế cao, tạo nguồn thu chủ lực cho nhiều hộ nông dân.

Nghị quyết Đại hội đại biểu Đảng bộ xã Kiên Lao lần thứ I xác định phát triển nông, lâm nghiệp ứng dụng công nghệ cao, thích ứng với biến đổi khí hậu, dựa trên nền tảng kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn, gắn với nâng cao giá trị sản phẩm. Đồng thời đẩy mạnh ứng dụng khoa học công nghệ, chuyển đổi số; huy động các nguồn lực đầu tư , phát triển giao thông kết nối; ưu tiên phát triển du lịch, dịch vụ trở thành ngành kinh tế quan trọng, khai thác tối đa lợi thế sinh thái và bản sắc địa phương.

Để tái cơ cấu ngành nông nghiệp theo hướng thực chất, các địa phương trong tỉnh đều định hướng phát huy lợi thế từng vùng, từng loại cây trồng thế mạnh; đẩy mạnh thành lập hợp tác xã; hướng dẫn nông dân xây dựng mã số vùng trồng, liên kết chuỗi sản xuất, tiêu thụ, bảo đảm sản phẩm nông nghiệp đủ điều kiện tham gia thị trường trong nước và xuất khẩu. Đồng thời xác định rõ những trụ cột và giải pháp đột phá. Trước hết là nâng cao nhận thức, trình độ của nông dân về giống cây trồng, kỹ thuật canh tác, tổ chức sản xuất. Cùng đó là cơ chế đồng hành thông qua hợp tác xã, quỹ tín dụng, chính sách hỗ trợ vốn và giống. Trụ cột quan trọng không kém là đầu tư hạ tầng, hình thành các vùng nông nghiệp tập trung, phù hợp với điều kiện thổ nhưỡng và lợi thế từng địa phương.

Tất cả những giải pháp này đều hướng tới mục tiêu khẳng định người nông dân là chủ thể, là trung tâm trong phát triển nông nghiệp và kinh tế nông thôn. Tái cơ cấu nông nghiệp cũng chính là đưa người nông dân từ người sản xuất đơn thuần sang chủ thể kinh tế nông thôn, góp phần xây dựng nền nông nghiệp an toàn, bền vững và nâng cao thu nhập cho người dân.

 

Bài, ảnh: Yến Ngọc

Nguồn: https://baobacninhtv.vn/thich-ung-voi-thi-truong-nang-hieu-qua-nong-nghiep-postid433249.bbg