Thiết lập cụ thể hơn cơ chế bảo vệ an toàn nghề nghiệp cho nhà báo

Thảo luận tại tổ chiều ngày 23/10 về Dự án Luật Báo chí (sửa đổi), ĐBQH Tổ 3 (Tây Ninh, Thanh Hóa) cho rằng, để bảo đảm tính thực chất quyền “được pháp luật bảo hộ” của nhà báo, dự thảo luật cần cụ thể hóa nguyên tắc này thành các nghĩa vụ pháp lý rõ ràng, hướng tới việc thiết lập cơ chế bảo vệ an toàn nghề nghiệp cho nhà báo.

Quy định rõ trách nhiệm pháp lý của các nền tảng xuyên biên giới

Theo các đại biểu, so với Luật hiện hành, dự thảo Luật Báo chí (sửa đổi) đã bổ sung quy định về hoạt động báo chí trên không gian mạng. Đây là điểm mới cập nhật kịp thời yêu cầu quản lý nhà nước trong bối cảnh truyền thông số và chuyển đổi số báo chí. Bên cạnh đó, các quy định về cơ quan truyền thông chủ lực đa phương tiện thể hiện tư duy đổi mới trong quản lý nhà nước về báo chí, cho thấy bước tiếp cận với xu thế tích hợp truyền thông, báo chí trên nền tảng công nghệ hiện đại, trong bối cảnh chuyển đổi số và cạnh tranh thông tin ngày càng cao.

Toàn cảnh thảo luận Tổ 3. Ảnh: Khánh Duy

Bên cạnh đó, Luật Báo chí (sửa đổi) đã bổ sung cơ chế phát triển kinh tế báo chí, cho phép các cơ quan báo chí, truyền thông mở rộng nguồn thu tháo gỡ khó khăn trong hoạt động hiện nay; tăng cường quy định về bản quyền và trách nhiệm trên môi trường số, bước đầu đề cập đến trách nhiệm của các nền tảng xuyên biên giới.

Tuy nhiên, từ thực tiễn hiện nay, đại biểu Huỳnh Thanh Phương (Tây Ninh) cho rằng, cần xác định rõ bản chất, vai trò của báo chí trong xã hội số và làm rõ chức năng định hướng, giám sát phản biện xã hội tích cực của báo chí để xứng đáng là diễn đàn của Nhân dân. Hiện nay, mỗi cá nhân lên mạng đều có thể đăng tải tin tức, phát video và bình luận; các nền tảng mạng xã hội sản xuất nội dung có tính chất tương tự như báo chí nhưng không chịu trách nhiệm pháp lý hay chuẩn mực đạo đức nghề nghiệp nào. Trong khi đó, báo chí chính thống bị ràng buộc nhiều yếu tố, dẫn đến thông tin thật giả lẫn lộn và tin giả đang lan truyền với tốc độ nhanh.

ĐBQH Huỳnh Thanh Phương (Tây Ninh) phát biểu. Ảnh: Khánh Duy

Theo đó, đại biểu đề nghị dự thảo luật cần quy định rõ trách nhiệm pháp lý nghĩa vụ thuế, bản quyền của các nền tảng xã hội xuyên biên giới khi đăng, phát sản phẩm báo chí Việt Nam. Cho phép cơ quan báo chí mở kênh nội dung trên nền tảng mạng nhưng phải đăng ký lưu chiểu và chịu trách nhiệm nội dung. Đồng thời, quy định trách nhiệm phối hợp của cơ quan quản lý với các nền tảng toàn cầu trong gỡ bỏ thông tin xấu độc, bảo vệ báo chí Việt Nam.

Một số đại biểu cũng cho rằng, các quy định tại Chương III dự thảo Luật mới chỉ mang tính nguyên tắc về tuân thủ quy định pháp luật về báo chí, về an ninh mạng, quy định 8 về tôn chỉ, mục đích của cơ quan báo chí và còn thiếu các quy định nhằm thúc đẩy hoạt động của báo chí trên không gian mạng như: điều kiện hoạt động, cách thức tổ chức, các biện pháp quản lý của nhà nước đối với hoạt động báo chí trên không gian mạng; trách nhiệm của các nền tảng xuyên biên giới trong việc phối hợp với các cơ quan báo chí ngăn chặn, gỡ bỏ các thông tin xấu, độc; vấn đề đào tạo, bồi dưỡng nhân lực báo chí để thực hiện xuất bản báo chí trên không gian mạng. Các đại biểu đề nghị ban soạn thảo cần nghiên cứu bổ sung các quy định này.

Cơ chế bảo vệ nhà báo chưa cụ thể

Quan tâm đến quy định về quyền và nghĩa vụ của nhà báo, ĐBQH Huỳnh Thị Thanh Thúy (Tây Ninh) cho rằng, mặc dù dự thảo Luật Báo chí (sửa đổi), điểm a khoản 2 Điều 28 tiếp tục khẳng định rằng “nhà báo được pháp luật bảo hộ trong hoạt động nghề nghiệp”. Tuy nhiên, quy định này vẫn chỉ mang tính nguyên tắc, chưa thiết lập được cơ chế bảo vệ cụ thể và khả thi cho nhà báo trong quá trình tác nghiệp.

ĐBQH Huỳnh Thị Thanh Thúy (Tây Ninh) phát biểu. Ảnh: Khánh Duy

Đại biểu nêu thực tiễn, thời gian qua có rất nhiều vụ việc nhà báo bị cản trở, hành hung, đe dọa hoặc bị yêu cầu tiết lộ nguồn tin khi thực hiện nhiệm vụ, nhưng việc xử lý và bảo vệ thường diễn ra chậm trễ, thiếu tính răn đe và chưa được điều phối thống nhất giữa các cơ quan có thẩm quyền. Do đó, để bảo đảm tính thực chất của quyền “được pháp luật bảo hộ”, Dự thảo Luật Báo chí (sửa đổi) cần cụ thể hóa nguyên tắc này thành các nghĩa vụ pháp lý rõ ràng, hướng tới việc thiết lập cơ chế bảo vệ an toàn nghề nghiệp cho nhà báo.

“Khi nhà báo bị đe dọa, cản trở hoặc tấn công trong quá trình tác nghiệp hợp pháp, cơ quan công an và chính quyền địa phương nơi xảy ra vụ việc phải có trách nhiệm áp dụng biện pháp bảo vệ khẩn cấp, xử lý hành vi vi phạm và báo cáo kết quả cho cơ quan quản lý nhà nước về báo chí. Quy định này không chỉ bảo vệ cá nhân nhà báo mà còn góp phần bảo vệ quyền tự do báo chí - một quyền hiến định. Một số quốc gia (như Pháp, Đức, Philippines) đã thiết lập “Cơ chế bảo vệ nhà báo” (Media Protection Mechanism) dưới sự phối hợp của cơ quan quản lý báo chí, cảnh sát và tổ chức nghề nghiệp. Việt Nam có thể tham khảo mô hình này để bảo đảm tính thống nhất, chủ động và hiệu quả trong bảo vệ nhà báo” - đại biểu Thúy nhấn mạnh.

ĐBQH Lê Thanh Hoàn (Thanh Hóa) phát biểu. Ảnh: Khánh Duy

Thảo luận về vấn đề này, một số đại biểu cũng cho rằng, dự thảo luật cần quy định về đầu mối tiếp nhận thông tin, khiếu nại hoặc yêu cầu hỗ trợ của nhà báo khi bị xâm hại quyền tác nghiệp. Cơ chế này nên được phối hợp với cơ quan công an để bảo đảm phản ứng kịp thời, minh bạch và có chế tài xử lý rõ ràng. Bên cạnh đó, cơ quan báo chí cần được quy định trách nhiệm hỗ trợ và bảo vệ phóng viên trong quá trình tác nghiệp, bao gồm việc cung cấp hỗ trợ pháp lý, đào tạo kỹ năng an toàn nghề nghiệp, và thông báo kịp thời đến cơ quan có thẩm quyền khi phóng viên bị xâm hại.

Tại thảo luận tổ, các ĐBQH cũng quan tâm đến quy định về cơ quan truyền thông chủ lực đa phương tiện. Theo các đại biểu, ngoài 6 cơ quan báo chí chủ lực đa phương tiện được đề cập tại Quyết định 362/QĐ-TTg, cần cân nhắc bổ sung cơ quan báo chí truyền thông chủ lực đa phương tiện ở một số địa phương hoặc một số đơn vị đã xây dựng có uy tín, thương hiệu và vị trí nhất định trong hoạt động báo chí; cân nhắc sửa cụm từ “cơ quan truyền thông chủ lực đa phương tiện” thành cụm từ “cơ quan báo chí - truyền thông chủ lực đa phương tiện” để phản ánh đúng chức năng, nhiệm vụ và bản chất hoạt động của loại hình cơ quan này, đồng thời, bảo đảm thống nhất với hệ thống thuật ngữ chuyên ngành và thực tiễn quản lý báo chí.

Nguồn: https://daibieunhandan.vn/thiet-lap-cu-the-hon-co-che-bao-ve-an-toan-nghe-nghiep-cho-nha-bao-10392657.html