Trốn thuế 100 triệu có thể bị khởi tố nhưng nhiều hộ kinh doanh thu trăm tỉ chỉ khai 5 tỉ

Bà Nguyễn Thị Cúc, Chủ tịch Hội Tư vấn thuế Việt Nam (VTCA), cho biết như trên tại hội thảo "Giải mã chuyển đổi mô hình và kê khai thuế từ thực tiễn hộ kinh doanh", do Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) phối hợp Công ty CP công nghệ KiotViet tổ chức ngày 16-12 tại Hà Nội.

Nợ thuế quá 3 tháng không kê khai là tội trốn thuế

Theo quy định pháp luật về thuế, từ 1-1-2026 các hộ, cá nhân kinh doanh sẽ chuyển từ chính sách thuế khoán sang tự kê khai, nộp thuế theo doanh thu, thu nhập.

Chia sẻ với hàng ngàn hộ, cá nhân kinh doanh tham gia hội thảo, bà Cúc nhận định hộ kinh doanh chuyển đổi từ thuế khoán sang tự kê khai, xuất hóa đơn, nộp thuế là văn minh, tử tế hơn.

Cũng theo bà Cúc, dù áp dụng thuế khoán hay kê khai thì căn cứ tính thuế đối với hộ, cá nhân kinh doanh là doanh thu tính thuế nhân với tỉ lệ thuế trên doanh thu. Theo đó, doanh thu tính thuế với ngành nghề phân phối, cung cấp hàng hóa 1,5%, trong đó 1% thuế giá trị gia tăng và 0,5% thuế thu nhập cá nhân.

Đối với ngành nghề xây dựng, tỉ lệ thuế giá trị gia tăng 5%, thuế thu nhập cá nhân 2%.

Tương tự, ngành nghề cho thuê tài sản tỉ lệ thuế giá trị gia tăng 5%, thuế thu nhập doanh nghiệp 5%, đại lý bảo hiểm, xổ số, bán hàng đa cấp tỉ lệ thuế thu nhập cá nhân 5%.

Bà Cúc nhấn mạnh dù kê khai thuế khoán hay kê khai thuế theo doanh thu, tỉ lệ áp thuế không đổi. Chỉ có điều hiện nay tảng băng chìm trong kê khai doanh thu còn rất lớn. Tại Hà Nội, có hộ kinh doanh kê khai chỉ 5 tỉ nhưng doanh thu thực lên tới hàng trăm tỉ. Nhiều hộ làm từ thiện rất tốt nhưng lại không nộp đủ thuế, trốn thuế.

Nhưng thuế khoán tiềm ẩn rủi ro không kê đủ doanh thu, không có chứng từ, trong khi trốn thuế từ 100 triệu đồng trở lên là bị xử lý hình sự. Trong các vụ Mailisa, Ngân 98, Hoàng Hường, Hằng Du Mục… doanh thu hàng trăm tỉ nhưng ngoài công ty các cá nhân còn lập hàng loạt hộ kinh doanh để nhập lậu, kinh doanh hàng giả, trốn thuế.

Theo quy định pháp luật, nếu nợ thuế quá 3 tháng không kê khai thì được xác định là tội trốn thuế.

Cũng theo bà Cúc, trong bối cảnh chuyển đổi hiện nay cơ quan thuế phải đồng hành cùng người dân, cần phân loại hành vi để xử lý, người nào vô tình vi phạm thì phải hướng dẫn họ cho phù hợp.

Ngoài ra, không nên xử lý hồi tố với doanh nghiệp, hộ kinh doanh, cần hỗ trợ hộ kinh doanh, doanh nghiệp để họ lớn lên, chứ không chỉ cứ vi phạm trên 100 triệu chuyển xử lý hình sự.

hộ kinh doanh - Ảnh 2. — Hộ kinh doanh có thể chọn kê khai thuế theo doanh thu hoặc theo thu nhập - Ảnh: HỮU HẠNH

Hộ kinh doanh thu dưới 500 triệu/năm được miễn thuế

Đánh giá tác động chuyển đổi từ thuế khoán sang kê khai thuế theo doanh thu với hộ kinh doanh, ông Phạm Ngọc Thạch - Phó trưởng Ban Pháp chế, VCCI - cho hay theo quan sát của VCCI với chính sách miễn thuế cho các hộ kinh doanh có doanh thu hằng năm dưới 500 triệu đồng, theo kê khai doanh thu thời gian qua sẽ có khoảng 90% hộ kinh doanh được miễn thuế.

Về phương pháp tính thuế với hộ kinh doanh, ông Thạch thông tin có hai phương pháp tính thuế trên doanh thu và tính thuế trên thu nhập (doanh thu - chi phí).

Các ngưỡng chịu thuế của hộ, cá nhân kinh doanh có doanh thu: Từ 500 triệu - 3 tỉ đồng mức thuế tính theo thu nhập 15%, còn theo doanh thu sẽ áp với từng loại hàng hóa khác nhau.

Doanh thu từ 3 - 50 tỉ đồng mức áp thuế theo thu nhập 17%, doanh thu trên 50 tỉ đồng mức áp thuế theo thu nhập 20%.

Riêng với cho thuê bất động sản thì mức thuế áp trên doanh thu chính là thuế thu nhập cá nhân 5%.

Những khó khăn của hộ kinh doanh khi áp dụng tự kê khai, nộp thuế theo ông Thạch đó là khối lượng công việc liên quan đến thuế tăng đáng kể. Nghiên cứu của VCCI ghi nhận 49% hộ kinh doanh cho rằng chi phí và thời gian quản lý hóa đơn, chứng từ sẽ có tác động đáng kể. Doanh thu càng tăng thì công sức quản lý hóa đơn càng cao.

Ngoài ra các hộ kinh doanh cũng gặp khó khi thực hiện hóa đơn điện tử và thiết bị tính tiền.

Có 73% hộ kinh doanh tham gia khảo sát của VCCI cho biết gặp khó vì thiếu kiến thức, kỹ năng về công nghệ, 53% gặp khó vì thủ tục đăng ký, kê khai phức tạp, 49% khó thay đổi thói quen quản lý cũ, 37% cho biết chưa có thời gian tìm hiểu, 37% thiếu vốn đầu tư, 32% lo ngại về bảo mật thông tin, 1% cho biết gặp khó khăn khác.

Trao đổi với các hộ kinh doanh tại hội thảo, ông Đỗ Tuấn Anh - Phó giám đốc Công ty CP công nghệ KiotViet - cho biết công ty có 10 năm hỗ trợ chuyển đổi số cho hộ kinh doanh.

Theo đó, KiotViet đã cung cấp giải pháp phần mềm cho nhiều hộ kinh doanh và kê khai thuế, lập hóa đơn là một tính năng của phần mềm. Các tính năng, hỗ trợ kê khai hoàn toàn miễn phí trong suốt vòng đời, ngoài phí quản lý phần mềm.

Thời gian hộ kinh doanh chỉ mất 3-7 ngày để chuyển sang sử dụng phần mềm tự kê khai thuế theo doanh thu, thu nhập.

Trở lại chủ đề

BẢO NGỌC

Nguồn: https://tuoitre.vn/tron-thue-100-trieu-co-the-bi-khoi-to-nhung-nhieu-ho-kinh-doanh-thu-tram-ti-chi-khai-5-ti-20251216174251751.htm