Từ yêu cầu thẩm định của EU: Doanh nghiệp cần chủ động thích ứng

Những yêu cầu này tuy áp dụng cho doanh nghiệp châu Âu nhưng lại tác động trực tiếp đến các nhà cung ứng, trong đó có Việt Nam. Các chuyên gia kinh tế cho rằng, trước yêu cầu đặt ra việc chủ động thích ứng sẽ là yếu tố quyết định để doanh nghiệp ta duy trì và mở rộng thị trường xuất khẩu sang EU trong thời gian tới.

Theo Phó Tổng Thư ký, kiêm Trưởng Ban Pháp chế của VCCI Đậu Anh Tuấn, Luật Nghĩa vụ thẩm định chuỗi cung ứng của doanh nghiệp của Cộng hòa Liên bang Đức và Chỉ thị về Thẩm định tính bền vững của doanh nghiệp của EU sẽ có tác động đến doanh nghiệp Việt Nam là những quy định mang tính toàn diện và chặt chẽ nhất về thẩm định chuỗi cung ứng từng được ban hành trên thế giới tính đến nay. Dù chúng ta không phải là đối tượng trực tiếp của luật nhưng với vai trò là nhà cung ứng nguyên liệu, nhà sản xuất, doanh nghiệp logistics hay đơn vị vận chuyển... sẽ buộc doanh nghiệp phải tuân thủ các yêu cầu về minh bạch, trách nhiệm môi trường và quyền con người nếu muốn duy trì mối quan hệ hợp tác với các đối tác lớn tại châu Âu.

Theo đó, từ chối cung cấp thông tin, không đáp ứng được các tiêu chuẩn, hoặc vi phạm các quy tắc trong quá trình hợp tác có thể dẫn tới những hậu quả nghiêm trọng: bị từ chối đơn hàng, bị loại khỏi chuỗi cung ứng hoặc mất cơ hội mở rộng thị phần. Dù các doanh nghiệp sẽ bị tác động, song ông Đậu Anh Tuấn cho biết, hiện có tới hơn một nửa doanh nghiệp Việt vẫn chưa biết rõ quy định này:

Khảo sát do VCCI thực hiện trong tháng 7-8/2025, có tới 59,3% các doanh nghiệp và tổ chức liên quan đến hoạt động xuất khẩu sang EU chưa từng nghe nói đến các quy định này, và thêm 36,6% chỉ mới nghe nói nhưng chưa hiểu cụ thể. Điều đó cho thấy khoảng cách rất lớn giữa những thay đổi chính sách đang diễn ra ở châu Âu và mức độ sẵn sàng của cộng đồng doanh nghiệp Việt Nam.

Theo nhóm nghiên cứu của VCCI, số liệu của Cục Thống kê cho thấy, trong giai đoạn 2015-2024, thị trường EU chiếm trung bình 15,3% tổng xuất khẩu Việt Nam đi thế giới. Đây cũng là thị trường rất tiềm năng, do đó các quy định có thể ảnh hưởng tới hàng hóa nhập khẩu từ bên ngoài vào EU nói chung và pháp luật về thẩm định chuỗi cung ứng của EU nói riêng, cần được doanh nghiệp Việt Nam quan tâm tuân thủ để đáp ứng được các yêu cầu đặt ra khi đưa hàng hoá xuất khẩu vào khu vực này.

Đồng thời cho biết, dệt may và giày dép là hai ngành hàng xuất khẩu chủ lực của nước ta sang thị trường châu Âu chiếm 20,8% tổng kim ngạch hàng hoá hàng năm sang EU giai đoạn 2015-2024. Song hai lĩnh vực sản xuất có chuỗi cung ứng rộng- sẽ nằm trong số các chuỗi cung ứng sẽ bị giám sát mạnh trong quá trình thực thi pháp luật về thẩm định chuỗi cung ứng của các thị trường EU.

Từ yêu cầu thẩm định của EU: Doanh nghiệp cần chủ động thích ứng (ảnh minh họa)

Nêu thực tế trong lĩnh vực hoạt động bà Phan Thị Thanh Xuân, Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký Hiệp hội Da giày - túi xách Việt Nam cho hay, trong vài năm gần đây sự thay đổi về nhận thức của các doanh nghiệp trong nước tốt hơn. Trước đây, phần lớn nhà máy còn thụ động, khách hàng yêu cầu gì thì làm nấy, ít chủ động tìm hiểu, cập nhật. Thì nay nhiều doanh nghiệp đã chủ động hơn trong việc tự đánh giá, tham gia các chương trình chứng nhận, kiểm toán độc lập để nâng cao năng lực và uy tín. Tuy nhiên, đối với các doanh nghiệp vừa và nhỏ, đây thực sự là thách thức lớn. Nhiều đơn vị chưa đủ nguồn lực để xây dựng đội ngũ tuân thủ và đáp ứng các tiêu chuẩn quốc tế.

Bà Phan Thị Thanh Xuân đề xuất: Chúng ta cần nỗ lực hơn nữa trong hợp tác với EU, bởi họ không chỉ dừng lại ở việc thẩm định chuỗi cung ứng. Nhiều đạo luật mới của EU đang được xem xét, đặc biệt tác động mạnh đến các ngành dệt may, da giày- những lĩnh vực thường xuyên nằm trong “tầm ngắm” về tiêu chuẩn môi trường và lao động. Đây là thách thức rất lớn đối với các doanh nghiệp vừa và nhỏ, nhất là những đơn vị đang chuẩn bị hướng ra xuất khẩu nhưng thiếu nguồn lực để xây dựng bộ phận tuân thủ và cập nhật quy định. Vì vậy, cần có chiến lược hỗ trợ cụ thể giúp khối doanh nghiệp này thích ứng hiệu quả.

Trước yêu cầu về thẩm định chuỗi cung ứng của thị trường châu Âu đặt ra, ông Hoàng Mạnh Cầm, Chánh Văn phòng Tập đoàn Dệt may Việt Nam (Vinatex) đưa ra ý kiến, Nhà nước cần nâng chuẩn kỹ thuật quốc gia theo thông lệ quốc tế, tạo thành một bộ tiêu chuẩn chung để doanh nghiệp triển khai thực hiện. Các đối tác châu Âu hiện yêu cầu hồ sơ rất chi tiết về nguồn gốc nguyên liệu, điều kiện lao động và xử lý môi trường. Ban đầu, doanh nghiệp có thể gặp khó vì phải đầu tư hệ thống quản lý chất lượng và chứng nhận tiêu chuẩn. Nhưng khi đáp ứng tốt, khi đó doanh nghiệp sẽ được đánh giá cao, ký được nhiều hợp đồng dài hạn hơn. Chi phí tuân thủ ban đầu có thể lớn, nhưng đó là khoản đầu tư cho sự phát triển bền vững. Nếu coi đây là gánh nặng, doanh nghiệp sẽ chùn bước. Nếu coi là cơ hội để nâng cấp quản trị, doanh nghiệp sẽ vững vàng hơn trước những biến động toàn cầu.

Ông Hoàng Mạnh Cầm nêu rõ: "Tuân thủ và đáp ứng yêu cầu của thị trường nhập khẩu là yếu tố sống còn đối với doanh nghiệp. Dù là doanh nghiệp lớn hay nhỏ, mỗi đơn vị cần ý thức rõ trách nhiệm và nguồn sống của mình, chủ động tìm hiểu, tham gia các chương trình hướng dẫn để có thêm thông tin và giải pháp phù hợp trong quan hệ với khách hàng".

Còn theo bà Vanessa Steinmwtz - Giám đốc Viện FNF tại Việt Nam, việc hỗ trợ doanh nghiệp nắm bắt kịp thời các quy định mới trong chuỗi cung ứng toàn cầu và chủ động chuẩn bị cho việc áp dụng những quy tắc, quy định đặt ra sẽ góp phần quan trọng trong việc định hình chiến lược xuất khẩu của Việt Nam sang châu Âu trong thời gian tới.

Với nhiều doanh nghiệp, việc đáp ứng yêu cầu về thẩm định chuỗi cung ứng của thị trường châu Âu sẽ là những thách thức. Tuy nhiên, về cốt lõi, đó là việc xây dựng lòng tin - niềm tin giữa các nhà sản xuất, nhà cung cấp đối với người tiêu dùng. Đối với Việt Nam, điều này sẽ mở ra những cơ hội mới, vì thế doanh nghiệp Việt cần thể hiện sự minh bạch, trách nhiệm và quản trị tốt sẽ trở nên mạnh mẽ hơn và cạnh tranh hơn trên thị trường quốc tế.

Các chuyên gia kinh tế cũng đưa ra khuyến nghị, doanh nghiệp và hiệp hội cần chủ động nâng cao năng lực thẩm định chuỗi cung ứng, đặc biệt đối với thị trường châu Âu. Doanh nghiệp Việt Nam phải tuân thủ nghiêm túc quy định pháp luật trong nước, nhất là về lao động và môi trường, đồng thời chủ động phối hợp với đối tác châu Âu, tìm hiểu kỹ yêu cầu và xác định rõ trách nhiệm trong triển khai. Các hiệp hội nên đưa nội dung hỗ trợ thẩm định chuỗi cung ứng vào kế hoạch thường xuyên, tạo kênh tư vấn và hỗ trợ liên tục cho doanh nghiệp.

Bên cạnh đó, các cơ quan quản lý Nhà nước về lao động, môi trường, sản xuất, xuất khẩu và thương mại quốc tế cần hỗ trợ doanh nghiệp trong công tác thẩm định, cảnh báo rủi ro vi phạm tiêu chuẩn cũng như thực hiện xác nhận, chứng nhận theo thẩm quyền để đáp ứng yêu cầu của các đối tác châu Âu.

vov.vn

Nguồn: https://baolaocai.vn/tu-yeu-cau-tham-dinh-cua-eu-doanh-nghiep-can-chu-dong-thich-ung-post886457.html