Vụ án sầu riêng: 17 lãnh đạo doanh nghiệp bị khởi tố

Cơ quan công an khởi tố 17 bị can trong đường dây mua bán mã vùng trồng, hợp thức hóa hồ sơ để xuất khẩu sầu riêng không đạt chuẩn sang thị trường Trung Quốc.

Khởi tố 17 bị can trong vụ án gian lận xuất khẩu sầu riêng

Ngày 5/11/2025, Cục Cảnh sát điều tra tội phạm về tham nhũng, kinh tế, buôn lậu (C03 – Bộ Công an) đã ra quyết định khởi tố 17 bị can liên quan đến các sai phạm trong hoạt động xuất khẩu sầu riêng. Vụ việc gây chấn động ngành nông sản Việt Nam khi nhiều người bị khởi tố đang giữ các vị trí lãnh đạo chủ chốt trong các doanh nghiệp, trung tâm kiểm nghiệm và đơn vị đóng gói.

Các bị can chính bao gồm ông Trần Đăng Ninh, Giám đốc Trung tâm Kiểm nghiệm – Kiểm chứng và Dịch vụ chất lượng (Retaq), bị khởi tố về tội “Nhận hối lộ”. Ông Hoàng Bá Nghị, Chủ tịch HĐTV Công ty TNHH Công nghệ NhoNho, và bà Lê Thị Bích Thủy, Giám đốc Công ty TNHH MTV Trái cây Thủy, bị cáo buộc “Đưa hối lộ” và “Vi phạm quy định kế toán gây hậu quả nghiêm trọng”. Ngoài ra, nhiều cá nhân khác bị khởi tố về các hành vi “Môi giới hối lộ” và “Lợi dụng ảnh hưởng đối với người có chức vụ, quyền hạn để trục lợi”.

Một số đối tượng trong đường dây mua bán mã vùng trồng và giấy kiểm nghiệm để xuất khẩu sầu riêng sang Trung Quốc.

Lỗ hổng từ "tăng trưởng nóng"

Theo kết quả điều tra ban đầu, các bị can đã cấu kết để hợp thức hóa hồ sơ kiểm nghiệm, hợp đồng xuất khẩu và mã số vùng trồng, nhằm đưa các lô hàng sầu riêng không đạt tiêu chuẩn vào thị trường Trung Quốc. Một số doanh nghiệp còn thực hiện hành vi mua bán mã số vùng trồng với giá trị lên đến hàng trăm triệu đồng.

Theo Thạc sĩ Nguyễn Phạm Hữu Hậu, chuyên gia tài chính – kinh tế, sự tăng trưởng đột biến của ngành sầu riêng là một trong những nguyên nhân chính. "Năm 2024, kim ngạch xuất khẩu sầu riêng đạt gần 2,77 tỷ USD, riêng thị trường Trung Quốc chiếm hơn 93%. Khi cơ hội đến quá nhanh, không ít người đã chọn ‘đi tắt’ để kịp chuyến tàu lợi nhuận", ông Hậu phân tích. Sự lỏng lẻo trong quản lý mã vùng trồng và truy xuất nguồn gốc đã tạo ra môi trường cho các hành vi gian lận.

Khi kim ngạch xuất khẩu sầu riêng vượt mốc tỷ đô, cơn sốt lợi nhuận khiến nhiều doanh nghiệp sẵn sàng bỏ qua quy chuẩn.

Đồng quan điểm, Tiến sĩ Nguyễn Đăng Nghĩa, chuyên gia nông nghiệp, cho rằng vụ án là hệ quả tất yếu của việc tăng trưởng nóng. Ông chỉ ra ba lỗ hổng chính: thiếu kiến thức chuyên môn và giám sát chéo; lợi nhuận trước mắt dẫn đến hối lộ; và sự thiếu vắng liên kết chuỗi giá trị bền vững từ sản xuất đến tiêu thụ.

Nguy cơ mất niềm tin và thị trường

Tiến sĩ Nguyễn Đăng Nghĩa cảnh báo rằng vụ việc này là một "lời cảnh tỉnh đắt giá". Niềm tin với thị trường Trung Quốc được xây dựng trong nhiều năm nhưng có thể mất đi chỉ sau một mùa vụ. "Chỉ một vài lô hàng sai phạm cũng có thể khiến Trung Quốc siết lại quy định nhập khẩu, thậm chí tạm ngưng mã vùng trồng, gây thiệt hại cho cả ngành", ông Nghĩa nhấn mạnh.

Vụ án không chỉ gây rủi ro cho các cá nhân vi phạm mà còn ảnh hưởng trực tiếp đến hàng nghìn nông dân và các doanh nghiệp làm ăn chân chính, tạo ra tâm lý e ngại khi thật giả lẫn lộn.

Giải pháp lập lại trật tự ngành sầu riêng

Trước tình hình trên, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đã yêu cầu rà soát toàn bộ mã vùng trồng và cơ sở đóng gói đang hoạt động. Đồng thời, các cơ quan chức năng đang đề xuất xây dựng một cơ sở dữ liệu quốc gia về truy xuất nguồn gốc để ngăn chặn gian lận trong tương lai.

Về phía hiệp hội ngành hàng, ông Lê Anh Trung, Chủ tịch Hiệp hội Sầu riêng Đắk Lắk, đã công bố ba nhóm giải pháp trọng tâm:

• Thiết lập chuỗi kiểm soát đồng bộ: Xây dựng các vùng trồng kiểu mẫu với quy trình chuẩn, nhật ký điện tử và kiểm soát chặt chẽ dư lượng đầu vào.
• Xây dựng phòng xét nghiệm độc lập: Lấy mẫu ngẫu nhiên để kiểm tra các chỉ tiêu an toàn trước khi đóng gói, hoạt động như một "chốt chặn" cuối cùng.
• Ứng dụng công nghệ truy xuất nguồn gốc: Gắn mã QR trên mỗi trái sầu riêng để người tiêu dùng có thể truy xuất thông tin về vườn trồng, cơ sở đóng gói và kết quả kiểm nghiệm.

Ông Trung cho biết Hiệp hội đang tích cực tập huấn cho nông dân, hỗ trợ phần mềm và huy động sự vào cuộc của doanh nghiệp cũng như chính quyền địa phương để triển khai các giải pháp này một cách hiệu quả.

Nguồn: https://baolamdong.vn/vu-an-sau-rieng-17-lanh-dao-doanh-nghiep-bi-khoi-to-404224.html