Xây dựng và thi hành pháp luật tạo đà phát triển nhanh, bền vững

Quang cảnh phiên thảo luận của Quốc hội. (Ảnh: THỦY NGUYÊN)

Đa số đại biểu đánh giá cao các báo cáo của Chính phủ, Ủy ban Kinh tế và Tài chính của Quốc hội do phản ánh khá toàn diện bức tranh kinh tế-xã hội năm 2025, thể hiện nỗ lực, quyết tâm của Chính phủ trong bối cảnh quốc tế và trong nước có nhiều biến động khó lường, bất định.

Vận hành hiệu quả hệ sinh thái tri thức pháp luật

Nhiều đại biểu nhấn mạnh việc công tác xây dựng và thi hành pháp luật phải được đổi mới căn bản, tạo động lực mạnh mẽ cho sự phát triển nhanh, bền vững của đất nước. Đại biểu Mai Thị Phương Hoa (Đoàn Ninh Bình) đánh giá: 5 năm qua, Quốc hội, Chính phủ, Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, Tòa án nhân dân tối cao, Viện Kiểm sát nhân dân tối cao có nhiều giải pháp đột phá, ban hành số văn bản pháp luật phá kỷ lục. Tuy nhiên, vào những thời điểm nhất định, có những văn bản quy phạm pháp luật xây dựng, phát triển tự phát, dẫn đến mâu thuẫn, chồng chéo, tạo điểm nghẽn, cản trở phát triển.

Đại biểu kiến nghị ngoài Hiến pháp là đạo luật gốc, cần xác định nhóm văn bản pháp luật có tính chất trụ cột, nền tảng, có tính ổn định cao để các văn bản pháp luật khác tuân theo, bảo đảm tính thống nhất, đồng bộ, gắn kết cao.

Các đại biểu Quốc hội đề nghị cần phân định rành mạch hơn nữa thẩm quyền ban hành văn bản quy phạm pháp luật, khắc phục tình trạng hệ thống pháp luật hiện hành còn nhiều tầng nấc. Những lĩnh vực mới phát sinh như kinh tế số, kinh tế dữ liệu, trí tuệ nhân tạo cần được kịp thời luật hóa hoặc ban hành nghị quyết thí điểm.

Đại biểu Đồng Ngọc Ba (Đoàn Gia Lai) đề nghị Chính phủ khẩn trương có giải pháp cụ thể thúc đẩy phát triển, nâng cao tầm về chất của khoa học luật, kết nối hiệu quả giữa lý luận pháp luật với xây dựng, thi hành pháp luật; bảo đảm lý luận pháp luật sinh ra từ thực tiễn, thật sự soi đường, dẫn dắt thực tiễn pháp luật.

Vấn đề quan trọng nữa là chú trọng thiết lập, vận hành hiệu quả hệ sinh thái tri thức pháp luật, nòng cốt là viện nghiên cứu, trường đại học, cơ quan xây dựng chính sách, pháp luật, cơ quan áp dụng thi hành pháp luật; xây dựng, phát huy đội ngũ học giả pháp lý xuất sắc, dẫn dắt tư duy pháp lý; tăng cường nghiên cứu lý luận gắn tổng kết thực tiễn…

Giải trình liên quan vấn đề này, Phó Thủ tướng Lê Thành Long cho biết, thời gian tới, Chính phủ sẽ chỉ đạo các bộ, ngành, cơ quan, chủ thể thực hiện tốt ý tưởng trong Nghị quyết 66 nhằm đóng góp nhiều hơn nữa trong công tác xây dựng, tổ chức thi hành pháp luật, phục vụ cho các mục tiêu phát triển kinh tế-xã hội năm 2025, năm 2026 cũng như các nhiệm kỳ tiếp theo.

Chiến lược đầu tư công thích ứng biến đổi khí hậu

Buổi chiều, Quốc hội thảo luận về tình hình thực hiện ngân sách nhà nước năm 2025, dự toán ngân sách nhà nước, phương án phân bổ ngân sách trung ương năm 2026.

Tại phiên thảo luận, nhiều đại biểu lo ngại về tình hình thiên tai ngày càng cực đoan, khó lường, đồng thời chỉ rõ sự thiếu hụt nghiêm trọng về nguồn lực tài chính để đối phó và khắc phục hậu quả. Đây là vấn đề chiến lược đặt ra trong bối cảnh chuẩn bị cho kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2026-2030.

Đại biểu Nguyễn Quốc Hận (Đoàn Cà Mau) nhấn mạnh, thời tiết cực đoan gây ra ngập úng đô thị, cản trở giao thông, ô nhiễm môi trường, thậm chí ảnh hưởng tính mạng người dân. Xâm nhập mặn ngày càng sâu hơn làm thay đổi môi trường sống và tập quán sản xuất của người dân… Đại biểu kiến nghị bổ sung một số công trình hạ tầng mang tính chiến lược, vừa phát triển kinh tế vừa giải quyết trực tiếp vấn đề phòng, chống thiên tai như bổ sung đầu tư hoàn chỉnh đường ven biển từ Quảng Ninh đến An Giang vào kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2026-2030.

Đại biểu Lý Tiết Hạnh (Đoàn Gia Lai) đề xuất, năm 2026, cần tập trung những dự án trọng điểm quốc gia, nhất là các dự án đã hoàn thành thủ tục. Đối với những dự án liên quan khắc phục hậu quả thiên tai, bảo vệ môi trường, cần nghiên cứu kỹ, không chỉ khắc phục hậu quả trước mắt mà còn hướng tới sự ổn định bền vững. Trước tình trạng biến đổi khí hậu ngày càng diễn biến phức tạp, các đại biểu đề nghị Chính phủ tiếp tục ưu tiên bố trí dự phòng ngân sách Trung ương hợp lý để chủ động ứng phó và cần tính đến yếu tố đầu tư dài hạn.

Các đại biểu cho rằng, trong giai đoạn 2026-2030 cần coi đầu tư công hiệu quả là một trụ cột chiến lược và đề nghị Chính phủ cần rà soát, tái cấu trúc danh mục đầu tư theo hướng tập trung, có trọng tâm, trọng điểm; ưu tiên những dự án có tính lan tỏa vùng, nhất là các dự án hạ tầng chiến lược, hạ tầng ứng phó biến đổi khí hậu và hạ tầng số.

Khai thông các khâu chuẩn bị đầu tư và giải ngân

Cũng trong phiên làm việc buổi chiều tại hội trường, các đại biểu cho ý kiến về kết quả thực hiện các nghị quyết của Quốc hội về kế hoạch 5 năm giai đoạn 2021-2025: Đầu tư công trung hạn; tài chính quốc gia và vay, trả nợ công; dự kiến các kế hoạch: Tài chính 5 năm quốc gia giai đoạn 2026-2030; đầu tư công trung hạn giai đoạn 2026-2030.

Nhấn mạnh 2021-2025 là giai đoạn đột phá của đầu tư công, đại biểu Nguyễn Trúc Sơn (Đoàn Vĩnh Long) và một số đại biểu khác nhận định: Chính phủ và các địa phương sử dụng 32% tổng chi ngân sách để đầu tư công. Qua đây, nhiều công trình liên vùng quốc gia được đầu tư và hoàn thành, trở thành kinh nghiệm quý báu cho đầu tư công giai đoạn 2026-2030. Theo đại biểu, khâu chuẩn bị đầu tư thường là điểm nghẽn, khiến một dự án từ lúc đề xuất chủ trương đến khi phê duyệt, ra quyết định đầu tư thường mất rất nhiều thời gian. Cùng với đó là sự chậm trễ trong giải ngân, dù được Thủ tướng Chính phủ và các bộ, ngành Trung ương, chính quyền địa phương tập trung chỉ đạo quyết liệt.

Đại biểu Trần Anh Tuấn (Đoàn Thành phố Hồ Chí Minh) cho rằng, cần có thêm một số dự án hướng đến nhân dân sinh sống trong vùng thiên tai, cụ thể là những dự án bảo đảm tính mạng, tài sản, tạo điều kiện vượt bão lũ an toàn, từ đó bảo đảm nền hành chính công, đầu tư công trung hạn của cả nước.

Phát biểu kết luận phiên thảo luận về ngân sách nhà nước chiều qua, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải cho biết: Năm 2026 là năm đầu thực hiện các kế hoạch 5 năm 2026-2030, có những yêu cầu phát triển kinh tế-xã hội ở mức cao hơn nhiều so với giai đoạn trước, thu-chi ngân sách, bội chi nợ công xây dựng gắn với mục tiêu tăng trưởng hai con số đặt ra nhiều thách thức. Phó Chủ tịch Quốc hội nêu rõ, Ủy ban Thường vụ Quốc hội sẽ chỉ đạo các cơ quan của Chính phủ, cơ quan thẩm tra và các cơ quan liên quan tiếp thu, đưa các nội dung quan trọng, cần thiết vào các nghị quyết của Quốc hội để gửi đại biểu Quốc hội cho ý kiến và trình Quốc hội xem xét, thông qua.

Nguồn: https://nhandan.vn/xay-dung-va-thi-hanh-phap-luat-tao-da-phat-trien-nhanh-ben-vung-post919472.html