Xóm Mỗ, Thung Nai, Phú Thọ: nhà sàn Mường nguyên sơ

Nằm giữa một thung lũng, được bao quanh bởi đồi núi và ruộng bậc thang đổ xuống theo triền đồi, xóm Mỗ (xã Thung Nai, tỉnh Phú Thọ) hiện lên như một bức tranh mộc mạc của núi rừng. Xóm có 195 căn nhà, phần lớn là nhà sàn làm bằng gỗ, mái lợp tranh cọ; khung cảnh bình yên ấy khiến nhiều du khách đặt chân tới đều cảm thấy nhẹ nhõm, thảnh thơi.

Ngắm những nếp nhà sàn nguyên sơ của người Mường ở làng du lịch - 1

Khám phá xóm Mỗ

Điều níu chân du khách không chỉ là cảnh quan thung lũng hay những thửa ruộng bậc thang, mà còn là linh hồn văn hóa Mường nằm trong chính nếp nhà sàn và những phong tục, tập quán của cộng đồng nơi đây. Từ những năm 1980, xóm Mỗ đã đón những đoàn khách đầu tiên tới tham quan; ban đầu chỉ vì hiếu kỳ, nhưng sự chân chất, mộc mạc và không gian nhà sàn đã giữ họ ở lại lâu hơn, rồi quay lại.

Ngắm những nếp nhà sàn nguyên sơ của người Mường ở làng du lịch - 2

Những ngôi nhà sàn ở xóm Mỗ được thưng bằng gỗ, mái lợp tranh cọ, tạo nên một tổng thể mạch lạc và yên bình. Theo người dân, chính vẻ đẹp nguyên sơ và nhịp sống chậm rãi đã trở thành “điểm đến” thực sự chứ không chỉ là bối cảnh cho các hoạt động du lịch.

Ngắm những nếp nhà sàn nguyên sơ của người Mường ở làng du lịch - 3

“Sống như vốn có” – câu chuyện làm du lịch

Bà Bùi Thị Tuyết, người dân xóm Mỗ, nhớ lại: những vị khách đầu tiên tìm về “xóm nhỏ bên hồ Hòa Bình” vì tò mò, rồi bị sự chân chất, mộc mạc của con người và vẻ đẹp núi rừng níu chân. “Đến nay, xóm nhỏ chúng tôi đón hàng chục nghìn lượt khách mỗi năm, một con số đáng nể với một điểm du lịch cộng đồng”, bà nói.

Bà Bùi Thị Oanh, người dân xóm Mỗ, chia sẻ về cách làm du lịch của cộng đồng: “Điểm đặc biệt của chúng tôi là làm du lịch không theo cách ‘bán cái mình có’, mà là ‘sống như vốn có’. Chúng tôi không biến đổi bản làng để chiều lòng du khách, mà chính sự nguyên sơ, chân thật khiến mọi người say mê”.

Ngắm những nếp nhà sàn nguyên sơ của người Mường ở làng du lịch - 4

Văn hóa sống động trong nếp nhà sàn

Nhiều giá trị văn hóa Mường vẫn được duy trì và truyền dạy qua các thế hệ, từ bộ váy áo đến câu hát, điệu múa. Người dân tham gia các lớp đào tạo kỹ năng đón khách, gìn giữ môi trường và lưu giữ nghề truyền thống để phát triển sản phẩm văn hóa – du lịch. Nhịp sống thường nhật, những tập quán thân thuộc và không gian nhà sàn mộc mạc chính là nền tảng cho trải nghiệm của du khách.

Ẩm thực xóm Mỗ

Ẩm thực là điểm nhấn đáng nhớ với các món ngập hương vị núi rừng: xôi ngũ sắc, chả cuốn lá bưởi, cá suối nướng, cơm lam, rượu cần… Những món ăn mộc mạc này phản chiếu sự khéo léo của phụ nữ Mường và mạch nguồn văn hóa bản địa.

Xôi ngũ sắc
Chả cuốn lá bưởi
Cá suối nướng
Cơm lam
Rượu cần

Ngắm những nếp nhà sàn nguyên sơ của người Mường ở làng du lịch - 5

Thông tin thực tế

Vị trí: Xóm Mỗ, xã Thung Nai, tỉnh Phú Thọ; xóm nhỏ bên hồ Hòa Bình.
Cảnh quan: Thung lũng bao quanh bởi đồi núi, ruộng bậc thang trải dọc các triền đồi.
Không gian cư trú: 195 căn nhà, hầu hết là nhà sàn gỗ, mái lợp tranh cọ.
Lịch sử đón khách: Bắt đầu từ những năm 1980.
Lượng khách: Hàng chục nghìn lượt mỗi năm (theo người dân địa phương).
Ghi nhận: Được công nhận là điểm du lịch cộng đồng đạt tiêu chuẩn OCOP 4 sao cấp tỉnh trong năm nay.

Ngắm những nếp nhà sàn nguyên sơ của người Mường ở làng du lịch - 7

Gợi ý trải nghiệm

Dạo bước giữa khung cảnh nhà sàn gỗ mái tranh cọ và ruộng bậc thang, cảm nhận nhịp sống chậm rãi, mộc mạc.
Tìm hiểu về bộ váy áo, câu hát, điệu múa của người Mường – các giá trị đang được truyền dạy qua nhiều thế hệ.
Đồng hành cùng cộng đồng trong việc gìn giữ môi trường và văn hóa bản địa – tinh thần được người dân chú trọng qua các lớp đào tạo.

Ngắm những nếp nhà sàn nguyên sơ của người Mường ở làng du lịch - 12

Xóm Mỗ không chạy theo xu hướng “làm màu” cho du lịch; cộng đồng ở đây chọn cách giữ nguyên những gì thuộc về mình. Chính sự chân thật ấy đã tạo nên sức hút bền bỉ cho điểm du lịch cộng đồng giữa núi rừng.