An Giang đưa kinh tế hợp tác thành ‘xương sống’ của chuỗi liên kết nông sản

Từ những hợp tác xã kiểu mới, An Giang định hình chuỗi liên kết nông sản hiện đại, phát triển kinh tế xanh, nâng cao thu nhập và vị thế nông dân.

Sức mạnh từ tổ chức nông dân kiểu mới

Từ những cánh đồng chuyên lúa ở vùng Tứ giác Long Xuyên đến luân canh tôm - lúa, tôm - khóm ở vùng U Minh Thượng, dễ nhận ra sức sống mới của kinh tế hợp tác ở nông thôn An Giang hôm nay. Phong trào sản xuất lớn, liên kết chuỗi và tinh thần hợp tác đang lan tỏa trong từng hợp tác xã, từng tổ hợp tác.

Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Trần Thanh Nam (thứ 3 từ phải sang) cùng các đại biểu tham quan cánh đồng chuyên canh lúa chất lượng cao, phát thải thấp tại Hợp tác xã Dịch vụ nông nghiệp Thanh niên Phú Hòa. Ảnh: Trung Chánh.

Nằm ở vùng Tứ giác Long Xuyên, Tân Hội là xã thuần nông đang đi đầu trong chuyển dịch mô hình phát triển“nông nghiệp xanh, hợp tác bền vững. Tổng giá trị sản xuất của xã cuối nhiệm kỳ 2020 - 2025 ước đạt 4.100 tỷ đồng, trong đó giá trị sản xuất nông - lâm - ngư nghiệp tăng gần 14%, đạt 3.125 tỷ đồng.

Tân Hội không chỉ mạnh về sản lượng mà còn nổi bật ở hệ thống hạ tầng nông nghiệp hiện đại: đê bao khép kín, điện, trạm bơm, kênh nội đồng được đầu tư đồng bộ, đảm bảo sản xuất ăn chắc 2 - 3 vụ lúa/năm.

Hàng chục mô hình ứng dụng khoa học công nghệ, từ gieo sạ bằng máy bay, tưới ngập - khô xen kẽ, canh tác lúa giảm phát thải đến nhật ký điện tử… đã được triển khai rộng khắp. Nhờ đó, thu nhập bình quân đầu người trên địa bàn xã tăng mạnh, hiện đạt hơn 66,5 triệu đồng/người/năm, cho thấy sức bật từ sản xuất hợp tác có tổ chức.

Điểm sáng nổi bật là sự phát triển của 17 hợp tác xã nông nghiệp, mỗi đơn vị là một mắt xích trong chuỗi giá trị. Từ liên kết sản xuất, tiêu thụ lúa gạo, rau màu đến chế biến nông sản, các hợp tác xã đang từng bước đổi mới phương thức hoạt động, gắn kết với doanh nghiệp, mở rộng quy mô sản xuất. Mối liên kết "4 nhà": nhà nông, nhà doanh nghiệp, nhà khoa học, Nhà nước được vận hành thực chất hơn bao giờ hết.

Hợp tác xã Dịch vụ nông nghiệp Thanh niên Phú Hòa là điển hình cho mô hình hợp tác xã kiểu mới. Với sự năng động, sáng tạo của sức trẻ, anh Nguyễn Văn Huỳnh, Giám đốc Hợp tác xã cho biết Hợp tác xã được thành lập vào năm 2011, ban đầu chỉ có 13 thành viên, đến nay đã tăng lên 320 thành viên với 613 ha đất sản xuất.

Nông dân xã Vĩnh Bình liên kết phát triển chuỗi giá trị tôm càng xanh từ mô hình tôm - lúa. Ảnh: Trung Chánh.

Hợp tác xã thực hiện có hiệu quả các khâu dịch vụ, giúp thành viên giảm chi phí sản xuất. Tập huấn, hướng dẫn, hỗ trợ thành viên sản xuất nông nghiệp theo hướng hàng hóa, nâng cao chất lượng sản phẩm, áp dụng khoa học kỹ thuật, công nghệ cao, liên kết ổn định đầu vào và đầu ra trong sản xuất.

“Hợp tác xã cần tiếp tục phát triển các dịch vụ mang tính bền vững, ưu tiên phát triển lúa chất lượng cao, giảm phát thải, thực hiện chuyển đổi số, mở rộng kết nối cung cầu, bao tiêu sản phẩm và xúc tiến thương mại”, anh Huỳnh chi sẻ về định hướng phát triển.

Ở phía hạ nguồn, xã Vĩnh Bình (tỉnh An Giang) lại là hình mẫu của vùng nông nghiệp đa sinh thái, nơi nông dân vừa trồng lúa, vừa nuôi tôm, phát triển rau màu và khóm đặc sản. Tại đây, sản xuất nông nghiệp được tái cơ cấu, gắn ứng dụng tiến bộ kỹ thuật với bảo vệ môi trường sinh thái. Nhiều mô hình như tôm - lúa, lúa - màu, tôm xen canh (sú - thẻ - càng xanh) đã khẳng định hiệu quả bền vững, vừa tăng thu nhập, vừa cải tạo đất, tiết kiệm nước, giảm phát thải.

Hợp tác xã Dịch vụ nông nghiệp Thanh Thanh liên kết phát triển chuỗi giá trị tôm, đưa tôm khô thành sản phẩm OCOP, mở hướng làm giàu cho nông dân xã Vĩnh Bình. Ảnh: Trung Chánh.

Đặc biệt, khóm Ba Đình - thương hiệu tập thể đã được công nhận, trở thành niềm tự hào của người dân địa phương. Cùng với 6 sản phẩm OCOP 3 sao như chuối sấy, tôm khô, khô cá lóc, cá sặc, dưa lưới và cá chốt tươi đông lạnh, Vĩnh Bình đã khẳng định vai trò của hợp tác xã trong việc đưa sản phẩm đặc trưng của địa phương vào chuỗi giá trị hàng hóa của tỉnh.

Cả hai xã Tân Hội và Vĩnh Bình đều chung một điểm: kinh tế hợp tác đang trở thành hạt nhân của phát triển nông thôn mới nâng cao, nơi người dân không còn sản xuất đơn lẻ mà cùng chia sẻ nguồn lực, tri thức và thị trường.

Nông dân không còn đơn độc

Trên phạm vi toàn tỉnh, An Giang đang khẳng định vai trò tiên phong trong phát triển kinh tế hợp tác, đặc biệt là lĩnh vực nông nghiệp. Tính đến giữa năm 2025, toàn tỉnh có 690 hợp tác xã nông nghiệp, trong đó 533 hợp tác xã trồng trọt, 120 hợp tác xã thủy sản, 10 hợp tác xã chăn nuôi và 27 hợp tác xã dịch vụ tổng hợp với tổng vốn điều lệ hơn 660 tỷ đồng và hơn 43.000 thành viên.

Tỉnh An Giang hiện có gần 600 sản phẩm OCOP, trong đó phần lớn chủ thể là các hợp tác xã. Ảnh: Trung Chánh.

Bên cạnh đó, tỉnh còn có 5 liên hiệp hợp tác xã với 53 hợp tác xã thành viên cùng 3.552 tổ hợp tác đang hoạt động hiệu quả, quản lý hơn 94.000ha canh tác. Đây chính là mạng lưới nền tảng, được xác định là “xương sống” trong triển khai Đề án phát triển bền vững 1 triệu ha chuyên canh lúa chất lượng cao, phát thải thấp gắn với tăng trưởng xanh vùng ĐBSCL mà tỉnh đang thực hiện.

Từ mạng lưới ấy, hàng loạt mô hình liên kết tiêu biểu ra đời: Hợp tác xã nông sản GlobalGAP Mỹ An hợp tác với Công ty Antesco sản xuất, tiêu thụ bắp non xuất khẩu; Hợp tác xã GAP Cù Lao Giêng tổ chức chuỗi xoài xuất khẩu sang Mỹ, Úc, Hàn Quốc với sản phẩm có mã số vùng trồng quốc tế; Hợp tác xã nông nghiệp Đường Gỗ Lộ (xã Giồng Riềng) tham gia Đề án 1 triệu ha lúa, đấu giá lúa, kiểm soát chất lượng theo tiêu chuẩn phát thải thấp...

Song hành cùng đó là 581 sản phẩm OCOP đạt 3 sao trở lên, trong đó có 14 sản phẩm 5 sao, 52 sản phẩm 4 sao và biểu tượng nước mắm Phú Quốc - chỉ dẫn địa lý đầu tiên của Việt Nam được bảo hộ tại Châu Âu. Những con số ấy không chỉ thể hiện sức sáng tạo của nông dân mà còn khẳng định sự đồng hành của chính quyền trong phát triển kinh tế hợp tác.

An Giang xây dựng chuỗi liên kết doanh nghiệp - hợp tác xã - nông dân, tạo động lực tăng trưởng mới. Ảnh: Trung Chánh.

Theo Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh An Giang, thành công này đến từ việc cụ thể hóa các nghị quyết của Trung ương, đặc biệt là Nghị quyết 20-NQ/TW về phát triển kinh tế tập thể, Nghị quyết 19-NQ/TW về nông nghiệp, nông dân, nông thôn, cùng chương trình hành động của tỉnh về phát triển nông nghiệp công nghệ cao.

Đáng chú ý, An Giang đang thúc đẩy chuyển đổi số trong kinh tế hợp tác. Từ Đề án 06 về dữ liệu dân cư đến ứng dụng truy xuất nguồn gốc, nhật ký điện tử, các hợp tác xã đã bước đầu hình thành năng lực quản trị hiện đại. Phần lớn các hợp tác xã đã chuyển từ sản xuất, bán sản phẩm thô sang sản xuất theo đơn đặt hàng, ứng dụng thương mại điện tử và truy xuất nguồn gốc, mở rộng thị trường xuất khẩu, tạo động lực đổi mới cho nông nghiệp, nông thôn.

Ngành nông nghiệp An Giang đang tiếp tục hoàn thiện chuỗi liên kết giữa doanh nghiệp - hợp tác xã - nông dân. Tỉnh tập trung khuyến khích tích tụ ruộng đất, hình thành cánh đồng lớn, phát triển nông nghiệp công nghệ cao gắn với vùng nguyên liệu và trung tâm chế biến, mở rộng liên kết vùng. Đồng thời kết hợp du lịch nông nghiệp, phát triển sản phẩm OCOP, làng nghề để tạo giá trị gia tăng cho sản phẩm địa phương. Mô hình này được xem là động lực tăng trưởng mới giúp tái cấu trúc kinh tế nông nghiệp theo hướng xanh, tuần hoàn, phát thải thấp.

Hiện nay, hợp tác xã là xương sống của chuỗi liên kết nông sản, cung cấp hầu hết các dịch vụ cho xã viên. Ảnh: Trung Chánh.

Theo định hướng đến năm 2030, An Giang sẽ trở thành trung tâm lúa gạo, thủy sản và dược liệu của vùng ĐBSCL, gắn nông nghiệp với công nghiệp chế biến sâu, công nghệ sinh học, dược liệu tự nhiên và năng lượng sạch. Tất cả được đặt trong chiến lược lấy kinh tế hợp tác làm nền, khoa học công nghệ làm động lực, nông dân làm trung tâm.

Khi nông dân không còn đơn độc giữa cánh đồng mà bước vào chuỗi liên kết bền vững cùng doanh nghiệp, nhà khoa học, đó cũng là lúc nền kinh tế hợp tác thật sự trở thành “xương sống” của nông nghiệp An Giang - một nền nông nghiệp đang đổi mới mạnh mẽ để bước ra thị trường toàn cầu.

Trên hành trình 80 năm cùng cả nước xây dựng nền nông nghiệp xanh, bền vững, An Giang đang đặt niềm tin vào các hợp tác xã, xem đây không chỉ là nơi hợp sức sản xuất và chia sẻ lợi ích mà còn là cầu nối tri thức, công nghệ và thị trường.

Nguồn: https://nongnghiepmoitruong.vn/an-giang-dua-kinh-te-hop-tac-thanh-xuong-song-cua-chuoi-lien-ket-nong-san-d783513.html