Bảo vệ, phát huy giá trị thuyền cổ phát hiện tại Bắc Ninh

Bộ VHTT&DL vừa có văn bản gửi UBND tỉnh Bắc Ninh, đề nghị triển khai các biện pháp bảo vệ, bảo tồn và phát huy giá trị thuyền cổ phát hiện tại khu phố Công Hà, phường Song Liễu.

Hai chiếc thuyền nằm ở độ sâu khoảng 1,5m, cách nhau khoảng 2m

Tại văn bản này, Bộ VHTT&DL đề nghị UBND tỉnh Bắc Ninh bố trí lực lượng bảo vệ an toàn, an ninh, trật tự khu vực đã phát hiện và khai quật thuyền cổ; ngăn chặn và xử lý kịp thời mọi hoạt động làm nguy hại đến sự an toàn của thuyền cổ và di vật, cổ vật; tổ chức tuyên truyền về việc bảo vệ di sản văn hóa.

Đồng thời, khẩn trương tổ chức đánh giá, xác định chính xác loại hình di vật, tính chất và niên đại của địa điểm khảo cổ; đề xuất tổ chức hội nghị, hội thảo tư vấn giải pháp quản lý, bảo tồn và phát huy giá trị theo quy định của pháp luật về di sản văn hóa.

Bộ VHTT&DL đề nghị tỉnh Bắc Ninh sớm có kế hoạch, phương án bảo vệ, phát huy giá trị địa điểm khai quật và biện pháp chỉnh lý, bảo quản, lập hồ sơ khoa học cho di vật thuyền cổ.

Trước đó, ngày 4/3/2025, UBND tỉnh Bắc Ninh đã cho phép khai quật khẩn cấp di tích thuyền cổ này.

Kết quả đánh giá bước đầu cho thấy, đây là loại hình thuyền hai thân, dấu tích phát lộ trên hiện trường chính là hai phần thân kết cấu chìm hoàn toàn dưới nước. Kết cấu bên trên đã bị mất hoàn toàn (có thể là do đã bị tháo dời).

Mặc dù chưa thể xác định được niên đại của thuyền, chưa có kết quả phân tích niên đại C14, nhưng có thể khẳng định sự có mặt của loại hình thuyền này trong lịch sử Việt Nam, cụ thể là thời Lý qua ghi chép của tài liệu lịch sử.

Tính độc đáo của thuyền cổ là được đóng hoàn toàn bằng gỗ, không hề sử dụng kim loại trong các bộ phận kết cấu và liên kết thuyền. Căn cứ trên các nguồn tài liệu về thuyền cổ, các nhà khoa học đánh giá đây là di tích thuyền có quy mô, cấu trúc và kỹ thuật phức tạp, duy nhất phát hiện được cho đến nay không chỉ ở Việt Nam mà còn trên thế giới.

Thân thuyền được chế tác bằng kỹ thuật đục thân cây độc mộc, ghép các dải ván bằng mộng, sau đó các mộng được chốt lại bằng đinh gỗ

Các chuyên gia, nhà khoa học thống nhất, niên đại cụ thể của hiện vật sẽ chờ đợi kết quả phân tích C14, nhưng căn cứ vào kỹ thuật cho thấy, loại hình thuyền này có thể được đóng tại Việt Nam, là sự phát triển tiếp nối của kỹ thuật đóng thuyền thời Đông Sơn thông qua việc so sánh phần đáy của 2 thân với kết cấu độc mộc.

Việc phát hiện thuyền cổ được đánh giá là phát hiện khảo cổ học đặc biệt quan trọng, góp phần mở rộng hiểu biết về lịch sử kỹ thuật đóng thuyền, giao thông đường thủy và văn hóa vật chất của cư dân Việt cổ. Đây đồng thời là cơ sở để Bắc Ninh định hướng xây dựng mô hình bảo tồn, phát huy giá trị di sản, phục vụ nghiên cứu khoa học và giáo dục cộng đồng trong thời gian tới.

Nguồn: https://congluan.vn/bao-ve-phat-huy-gia-tri-thuyen-co-phat-hien-tai-bac-ninh-10321624.html