Bên trong ngôi nhà cổ hơn 200 tuổi của dòng họ khoa bảng nổi tiếng ở Hội An

(Dân trí) - Nhà thờ tộc Nguyễn Tường được xây dựng hơn 200 năm, nơi đây thờ tự dòng họ khoa bảng danh giá, là di sản văn hóa và lịch sử nổi bật tại Hội An, thành phố Đà Nẵng.

Nhà thờ tộc Nguyễn Tường, hay còn được người dân địa phương quen gọi là Dinh Ông Lớn, là một trong những công trình cổ tiêu biểu tại Hội An, được bảo tồn gần như nguyên vẹn. Nơi đây không chỉ ghi dấu thời vàng son của một dòng họ khoa bảng lừng danh mà còn lưu giữ nhiều tư liệu quý giá mang giá trị lịch sử.

Công trình được xây dựng vào năm 1806, ban đầu là nơi ở của cụ Nguyễn Tường Vân (1774-1822), người từng giữ chức Binh bộ Thượng thư dưới triều vua Minh Mạng nhà Nguyễn. Sau khi ông qua đời, ngôi nhà được chuyển thành nhà thờ tộc.

Nhà thờ cổ Nguyễn Tường nằm trong hẻm nhỏ ngay sát chùa Cầu là di sản văn hóa, lịch sử nổi bật tại Hội An (Ảnh: Ngô Linh).

Theo Trung tâm Bảo tồn di sản văn hóa thế giới Hội An, dòng họ Nguyễn Tường đất Quảng Nam (cũ) nổi danh là một dòng họ khoa bảng, với truyền thống hiếu học, nhiều đời đỗ đạt và đảm nhận những chức vụ quan trọng trong triều đình nhà Nguyễn.

Con trai trưởng của cụ Vân là Phó bảng Nguyễn Tường Vĩnh (từng giữ chức Tuần vũ Định Tường), con trai thứ là Tiến sĩ Nguyễn Tường Phổ (Đốc học Quảng Nam và Hải Dương) dưới triều vua Thiệu Trị...

Đặc biệt, đầu thế kỷ XX, hậu duệ của dòng họ này là ba anh em danh tiếng của văn học hiện đại Việt Nam: Nguyễn Tường Tam (bút danh Nhất Linh), Nguyễn Tường Lân (Thạch Lam) và Nguyễn Tường Long (Hoàng Đạo).

Sắc phong của cụ Nguyễn Tường Vân và người con trưởng Nguyễn Tường Vĩnh qua các đời vua nhà Nguyễn (Ảnh: Ngô Linh).

Bề ngoài, công trình nhà thờ cổ này có dáng vẻ khiêm nhường, giản dị. Công trình có cấu trúc 3 gian 2 chái với chiều sâu 5 nhịp. Về tổng thể, nhà thờ có cấu trúc và kết cấu của nhà rường xứ Huế với bộ khung gỗ, hai chái xây bao gạch nhưng mái lợp ngói âm dương - loại vật liệu điển hình của phố cổ Hội An.

Hệ thống khung gỗ cùng những chạm trổ do những nghệ nhân làng mộc Kim Bồng - Hội An thực hiện với sự tinh tế và tính thẩm mỹ rất cao.

Không gian thờ cúng nằm gọn ở nhịp giữa của ngôi nhà, ngăn cách bằng 3 bộ cửa “thượng song hạ bản”, mỗi bộ có 4 cánh.

Ông Đặng Hưng Tùng, con rể trong nhà, cho biết rất nhiều đầu sách quý được lưu giữ, gắn liền với 3 anh em Nhất Linh, Thạch Lam, Hoàng Đạo (Ảnh: Ngô Linh).

Trên cửa chính treo hoành phi khắc 4 chữ “Nguyễn Tường Từ Đường”. Bàn thờ trung tâm thờ vị quan Binh bộ Thượng thư; hai bên là bàn thờ con cháu nam và nữ.

Công trình đã trải qua hơn 200 năm với hai lần trùng tu, lần thứ nhất vào năm 1909 và lần thứ hai vào năm 2005. Hiện nay, nhà thờ tộc Nguyễn Tường vẫn lưu giữ hàng chục sắc phong của các đời vua Minh Mạng, Thiệu Trị, Tự Đức và Thành Thái; cùng nhiều thư tịch Hán Nôm, tranh vẽ, di bút và sách cổ.

Năm 2008, công trình được xếp hạng Di tích lịch sử - văn hóa và kiến trúc nghệ thuật cấp tỉnh, trở thành một điểm đến văn hóa đặc sắc giữa lòng phố cổ Hội An. Năm 2020, mộ của Binh bộ Thượng thư Nguyễn Tường Vân cũng được công nhận là Di tích lịch sử cấp tỉnh.

Nguồn: https://dantri.com.vn/du-lich/ben-trong-ngoi-nha-co-hon-200-tuoi-cua-dong-ho-khoa-bang-noi-tieng-o-hoi-an-20250830110451710.htm