Nỗi lo nhà cổ mùa mưa bão

1(2).jpg — Nhà cổ 56/10 Lê Lợi xuống cấp nghiêm trọng. Ảnh: TÂM THƯ

Nhiều nhà cổ xuống cấp

Phố cổ Hội An những ngày này nhộn nhịp du khách. Hầu hết mặt tiền những ngôi nhà cổ đều được dùng làm nơi buôn bán. Tuy nhiên, sâu bên trong nhiều nhà cổ vẫn đang đối diện với tình trạng xuống cấp nghiêm trọng.

Chúng tôi vào nhà cổ ở số 150 Trần Phú. Chủ di tích không sinh sống tại đây mà cho thuê buôn bán và khá đông khách. Ở nếp nhà trước và sau, hệ mái bị dột vài nơi, đòn tay, rui lách bị mối mọt.

Người thuê nhà cho biết Trung tâm Bảo tồn di sản văn hóa thế giới Hội An đã gia cố chống đỡ các vị trí có nguy cơ rơi khỏi trụ. Tuy nhiên, mỗi khi mưa gió, nước vẫn thấm dột chảy tứ tung.

Nhiều ngôi nhà sâu trong hẻm, ít có giá trị sử dụng buôn bán kinh doanh lại càng xuống cấp nặng nề hơn. Lần tìm hồi lâu chúng tôi mới đến được nhà cổ nằm khuất sâu ở địa chỉ 56/10 Lê Lợi. Mái ngói cổ xưa rêu cỏ mọc, thấp tè nằm kẹp giữa những ngôi nhà mới cao vọt lên.

2(1).jpg — Cảnh nhà dột cột xiêu phải chống đỡ của nhà cổ 56/10 Lê Lợi. Ảnh: TÂM THƯ

Trong nhà tối hù, những tấm bạt giăng mắc khắp nơi. Chủ nhà - bà Phan Thị Mót tuổi già đau ốm nằm ngủ dưới một tấm bạt che mưa. Con dâu, bà Trần Thị Thanh Tâm cho biết: “Mấy chục năm nay vẫn cảnh chằng chống ở tạm mà không thể di dời vì đây là nơi thờ cúng ông bà. Cột kèo chi mối mọt mục ruỗng nhiều chỗ và dột tứ tung. Mấy năm trước Nhà nước có chính sách hỗ trợ 65% kinh phí để tu bổ nhà, nhưng gia đình mình nghèo đào đâu ra 35% còn lại, đến vài tỷ đồng để mà sửa nhà”.

Theo kiểm kê của Trung tâm Bảo tồn di sản văn hóa thế giới Hội An, đây là nhà cổ được xếp hạng I. Hệ mái ngói âm dương bị dột vài nơi, cấu kiện gỗ hư hỏng nặng, đã chống đỡ qua các năm.

Ông Tống Quốc Hưng, Phó Chủ tịch UBND phường Hội An cho biết: “Mỗi mùa mưa bão địa phương giao các tổ dân phố tiến hành rà soát, kiểm tra những ngôi nhà có nguy cơ, đồng thời phối hợp Trung tâm Bảo tồn di sản văn hóa thế giới Hội An là cơ quan chuyên môn có chức năng nhiệm vụ chống đỡ bảo vệ di tích”.

3(3).jpg — Nhà cổ ở số 150 Trần Phú hệ mái bị dột. Ảnh: TÂM THƯ

Vừa qua các đơn vị thi công đã tiến hành chống đỡ di tích, hoàn thành trước mùa bão. “Những năm gần đây không xảy ra sự cố sụp đổ di tích nào trong mùa mưa bão. Chủ trương chung là quyết không thể để sập bất cứ nhà cổ nào dù lớn hay nhỏ trong khu phố cổ bởi ảnh hưởng lớn đến bảo tồn và phát triển du lịch”, ông Hưng cho biết.

Ông Phạm Phú Ngọc, Phó Giám đốc Trung tâm Bảo tồn di sản văn hóa thế giới Hội An cho biết, đơn vị vừa tiến hành kiểm tra rà soát, đánh giá tình trạng xuống cấp của các di tích để triển khai công tác phòng tránh lụt bão đối với các di tích năm 2025, nhằm đảm bảo an toàn cho toàn bộ di tích ở di sản văn hóa thế giới Đô thị cổ Hội An.

Kết quả bước đầu cho thấy có hơn 30 di tích đang trong tình trạng xuống cấp, tiềm ẩn nguy cơ sụp đổ. Các di tích này đã được chống đỡ, gia cố qua nhiều năm và có phương án phòng ngừa khi có bão lụt xảy ra.

Cần phương án lâu dài

Theo ông Tống Quốc Hưng, trước đây thành phố Hội An (cũ) có phương án hỗ trợ sửa chữa di tích. Bao gồm hỗ trợ kinh phí và hỗ trợ lãi suất để người dân vay sửa di tích, theo nhiều mức tùy theo phân loại và mức độ hư hỏng. Hơn 20 di tích xuống cấp nặng được vay không lãi hoặc dùng nguồn thu vé tham quan để hỗ trợ tu bổ.

“Một điểm khó khăn trong tu bổ di tích, do phố cổ Hội An là di tích có người sinh sống. Nhiều di tích đa sở hữu. Mọi việc tu bổ sửa chữa di tích ảnh hưởng rất nhiều đến tính chân xác cũng như đời sống, kinh doanh và hoạt động du lịch. Đến nay vẫn chưa có phương án tổng thể lâu dài bảo tồn các di tích”, ông Hưng cho biết.

Theo ông Phạm Phú Ngọc, để chủ động hơn nữa và giải quyết dứt điểm tình trạng di tích xuống cấp, đồng thời bảo vệ giá trị nguyên gốc của di tích cũng như đảm bảo an toàn tính mạng và tài sản của người dân đang sinh sống trong khu phố cổ, Trung tâm Bảo tồn di sản văn hóa thế giới Hội An đã đề nghị UBND phường Hội An quan tâm, phối hợp với trung tâm tiến hành rà soát, đánh giá toàn diện hiện trạng các công trình, di tích trong khu phố cổ.

Trên cơ sở đó, lập danh mục cụ thể về tình trạng xuống cấp, đề xuất các biện pháp chằng chống, gia cố bổ sung đối với những vị trí hư hỏng nặng. Đồng thời phối hợp với các hộ dân liên quan lập biên bản cam kết và xây dựng phương án di dời hoặc hạ giải tạm thời các di tích có nguy cơ sụp đổ, nhằm đảm bảo an toàn trong mùa mưa bão năm 2025.

“Để bảo tồn tính nguyên gốc, toàn vẹn của di sản, đồng thời đảm bảo an toàn cho nhân dân và du khách trong khu phố cổ, trung tâm đã đề nghị Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch có báo cáo xin chủ trương thống nhất của UBND thành phố Đà Nẵng, triển khai lập dự án đầu tư tu bổ khẩn cấp đối với các di tích có nguy cơ sụp đổ, sử dụng nguồn vốn 100% kinh phí nhà nước. Mục tiêu để bảo tồn bền vững di sản Hội An”, ông Ngọc nói.

Theo kết quả khảo sát của Trung tâm Bảo tồn di sản văn hóa thế giới Hội An, tổng số di tích xuống cấp là 30. Trong đó, di tích xuống cấp nghiêm trọng 9; di tích xuống cấp nhẹ 7; di tích xuống cấp nặng 14. Về đề xuất chống đỡ, hạ giải: Chủ di tích tự chống đỡ (21); không còn khả năng chống đỡ, đề xuất hạ giải (9). Đề xuất di dời: Di dời cục bộ (trong phạm vi di tích): 17; di dời nơi khác: 10; không di dời: 3.

Nguồn: https://baodanang.vn/noi-lo-nha-co-mua-mua-bao-3306533.html