Bộ trưởng Tài chính: "Không vay ODA bằng mọi giá"

(Dân trí) - Bộ trưởng Tài chính nhấn mạnh các dự án ODA phải đảm bảo hiệu quả về tài chính vì chỉ như vậy mới không lo lạm phát, không lo đến gánh nặng nợ quốc gia.

Đây là một trong những nội dung quan trọng của Luật sửa đổi, bổ sung một số điều Luật Quản lý nợ công, được Quốc hội thảo luận trong phiên làm việc tại hội trường sáng 18/11.

“Không thể cho vay mà không giám sát”

Đại biểu Tô Ái Vang (TP Cần Thơ) kiến nghị giao Chính phủ quy định trách nhiệm của Bộ Tài chính và các cơ quan liên quan trong công khai đầy đủ và kịp thời thông tin nghĩa vụ nợ đã vay, tình hình sử dụng và trả nợ để các cơ quan giám sát thuận tiện trong theo dõi, giám sát trong quá trình sử dụng các nguồn vốn đã vay.

Đại biểu Quốc hội Tô Ái Vang (Ảnh: Hồng Phong).

Dự thảo luật lần này bổ sung quy định “cho phép cho ngân hàng chính sách hoặc ngân hàng thương mại thực hiện cho vay lại đối với đơn vị sự nghiệp công lập theo phương thức cơ quan cho vay lại không chịu rủi ro tín dụng”. Dù cho rằng đây là vấn đề cần thiết, song đại biểu Phạm Văn Hòa đề nghị cân nhắc vì nếu  cho vay lại mà không chịu rủi ro”, là chưa xác định trách nhiệm của các tổ chức tín dụng.

“Việc phải chịu rủi ro khi cho vay lại thể hiện trách nhiệm của ngân hàng để có kiểm tra, giám sát, quản lý được nguồn cho vay. Không thể cho vay mà không giám sát”, ông Hòa nói.

Giải trình, Bộ trưởng Tài chính Nguyễn Văn Thắng nhấn mạnh mục tiêu sửa luật là triển khai phân cấp phân quyền, giảm thủ tục hành chính, xử lý các vướng mắc trong việc tiếp cận và sử dụng vốn vay nước ngoài.

Đặc biệt, ông Thắng lưu ý thêm các dự án ODA phải đảm bảo hiệu quả về tài chính vì chỉ như vậy mới không lo lạm phát, không lo đến gánh nặng nợ quốc gia. “Đây là điều kiện tiên quyết khi xem xét vay, chứ không phải chúng ta vay bằng mọi giá”, Bộ trưởng Tài chính nhấn mạnh.

Dự thảo luật lần này bổ sung cùng với ngân hàng chính sách, các ngân hàng thương mại được cho vay lại đối với đơn vị sự nghiệp công lập.

Theo ông Thắng, quy định này nhằm bãi bỏ cơ chế độc quyền cho vay lại đơn vị sự nghiệp công lập của Ngân hàng Phát triển và tăng cường cơ chế cạnh tranh lành mạnh khi thẩm định vay lại, đảm bảo uy tín và chuyên nghiệp hơn. Qua đó, chất lượng thẩm định và quản lý cho vay lại được nâng cao, giúp hạn chế rủi ro tín dụng cho ngân sách.

Đại biểu Quốc hội Phạm Văn Hòa (Ảnh: Hồng Phong).

Đồng thời, Luật cũng bổ sung cơ chế chia sẻ rủi ro tín dụng giữa Chính phủ và cơ quan cho vay lại khi thực hiện cho vay lại các dự án lớn, dự án thuộc danh mục ưu tiên đầu tư của Nhà nước.

“Bộ Tài chính dự kiến báo cáo Chính phủ quy định tại Nghị định nguyên tắc ngân hàng thương mại chịu 10%, Chính phủ vẫn chịu phần lớn là 90%, thay vì ngân hàng thương mại không chịu rủi ro như hiện nay”, Bộ trưởng Tài chính cho rằng như vậy chất lượng thẩm định và hiệu quả quản lý khoản vay được đảm bảo hơn.

Không để “có tiền không tiêu được”

Trong phiên thảo luận, nhiều đại biểu Quốc hội cũng quan tâm đến thời hạn vay vốn ODA hiện nay kéo rất dài so với các dự án đầu tư công.

“Đây cũng là vấn đề mà cá nhân tôi, Bộ Tài chính và Chính phủ rất trăn trở. Thủ tướng, Chính phủ cũng chỉ đạo rất nhiều lần việc rà soát thể chế liên quan quy trình, thủ tục đàm phán và giải ngân vốn ODA”, ông Thắng nói.

Bộ trưởng Tài chính Nguyễn Văn Thắng (Ảnh: Hồng Phong).

Ông giải thích thời gian vay vốn ODA rất dài bởi trước đây các quy định của chúng ta rất rườm rà, qua rất nhiều bước và rất nhiều bộ ngành, trong khi đó phía nhà tài trợ cũng có nhiều quy định không phù hợp với Việt Nam.

Tư lệnh ngành Tài chính dẫn chứng trước đây một nguồn vốn vay ODA phải trình qua Bộ Tài chính, Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Ngân hàng Nhà nước và các bộ ngành khác rồi xuống địa phương.

“Khi chúng tôi làm việc với các nhà tài trợ lớn như World Bank và ADB, họ rất bức xúc. Họ cũng nói đi cho vay cả thế giới nhưng chưa thấy nơi nào lại dài như Việt Nam”, ông Thắng chia sẻ.

Ông kể khi trực tiếp làm việc với lãnh đạo World Bank tại Việt Nam và đề nghị họ cung cấp thời gian trung bình thực hiện một khoản vay ODA là bao lâu, thì nhận được câu trả lời, một khoản vay nếu tính bình quân của tất cả quốc gia trên thế giới sẽ mất khoảng 12-15 tháng.

Các đại biểu Quốc hội trong phiên thảo luận sáng 18/11 (Ảnh: Hồng Phong).

Sau đó, Bộ Tài chính chỉnh sửa và trình các cấp có thẩm quyền điều chỉnh tất cả vấn đề liên quan đến thể chế để đảm bảo một khoản vay ODA của Việt Nam cũng chỉ từ 12 đến 15 tháng.

Vấn đề này, ngoài liên quan thể chế, ông Thắng nhấn mạnh tầm quan trọng trong tổ chức thực hiện của các địa phương, tránh thực trạng “có tiền nhưng không giải ngân được”, buộc nhà tài trợ phải thu hồi vốn. Câu chuyện ấy, theo Bộ trưởng, rất đáng tiếc trong bối cảnh ngân sách Nhà nước đang hạn chế.

Với việc sửa đổi luật lần này, Bộ trưởng kỳ vọng tiến độ thu xếp các khoản vay ODA sẽ được cải thiện.

Nguồn: https://dantri.com.vn/thoi-su/bo-truong-tai-chinh-khong-vay-oda-bang-moi-gia-20251118103412750.htm