Cần minh bạch, khách quan về xác định giá trị quyền sở hữu trí tuệ

Sáng 5/11, Quốc hội thảo luận tại Tổ về: dự án Luật Thi hành án dân sự (sửa đổi); dự án Luật Giám định tư pháp (sửa đổi); dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Phòng, chống tham nhũng và dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Sở hữu trí tuệ. Tại Tổ 11 gồm Đoàn ĐBQH thành phố Cần Thơ và Đoàn ĐBQH tỉnh Điện Biên, các đại biểu đánh giá cao nhiều nội dung trong dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Sở hữu trí tuệ. Tuy nhiên, để đáp ứng yêu cầu hiện nay, các đại biểu đề nghị hoàn thiện thêm một số nội dung.

Quang cảnh thảo luận tại Tổ 11. Ảnh: Lâm Hiển

Cần có thêm cơ chế kiểm soát độc lập các giao dịch góp vốn

Tại Khoản 4, Điều 1 dự thảo Luật (bổ sung Điều 8a vào sau Điều 8 Luật Sở hữu trí tuệ) quy định cho phép chủ sở hữu tự xác định giá trị và lập danh mục quản trị riêng đối với các quyền sở hữu trí tuệ chưa đáp ứng điều kiện để ghi nhận giá trị tài sản trong sổ kế toán.

Nhấn mạnh giá trị tài sản trong sổ kế toán phải tuân thủ nghiêm ngặt các chuẩn mực kế toán và tài chính, song ĐBQH Nguyễn Tuấn Anh (Cần Thơ) lưu ý, dự thảo Luật hiện chưa làm rõ hoặc chưa dẫn chiếu đến quy định pháp luật nào về nội dung điều kiện để ghi nhận giá trị tài sản trong sổ kế toán. Theo đại biểu, nếu không có cách hiểu thống nhất sẽ dẫn đến việc áp dụng khác nhau trong thực tế, ảnh hưởng đến giao dịch thương mại, góp vốn, huy động vốn. Do vậy cần làm rõ pháp luật quy định, hướng dẫn về điều kiện để ghi nhận giá trị tài sản trong sổ kế toán.

ĐBQH Nguyễn Tuấn Anh (Cần Thơ) phát biểu. Ảnh: Lâm Hiển

Đại biểu Nguyễn Tuấn Anh cũng đề nghị làm rõ quy định về việc cho phép tự xác định giá trị khi góp vốn/huy động vốn có chứa đựng rủi ro về tính minh bạch và khách quan hay không? Liệu có thể dẫn đến tình trạng lách luật, thổi phồng giá trị tài sản, dẫn đến gây thiệt hại cho các cổ đông, nhà đầu tư khác.

"Việc yêu cầu chủ sở hữu tự xác định giá trị có thể hạn chế vai trò của bên thứ ba. Nếu mình tự xác định, mình muốn đạt được giá trị do mình định đoạt rồi, bên thứ hai góp vốn với mình, hai bên cũng đồng thuận; vậy câu hỏi đặt ra là bên thứ ba họ sẽ làm gì? Trên thực tế, có rất nhiều tổ chức định giá. Vậy vai trò của tổ chức này trong việc tham gia định giá như thế nào? Nếu có các tổ chức này tham gia vào liệu có khách quan hơn không?", đại biểu đặt câu hỏi.

Bên cạnh đó, việc lập danh mục tài sản riêng, theo đại biểu Nguyễn Tuấn Anh có thể vi phạm các điều cấm trong pháp luật kế toán. Cụ thể, Điều 13 khoản 3 của Luật Kế toán nghiêm cấm hành vi để ngoài sổ sách kế toán tài sản nợ phải trả của đơn vị kế toán hoặc có liên quan đến đơn vị kế toán. Nếu không có hướng dẫn chi tiết việc phải quản trị riêng có thể dẫn đến mâu thuẫn pháp lý hoặc sai phạm thực hiện.

"Cần có thêm các quy định chi tiết, minh bạch mang tính khách quan trong việc xác định giá trị quyền sở hữu trí tuệ để tránh tạo ra rủi ro pháp lý sau này cũng như việc quản lý tài sản”. Nhấn mạnh điều này, đại biểu Nguyễn Tuấn Anh đề nghị, bên cạnh khoản 2 Điều 8a về việc Chính phủ có trách nhiệm quy định nguyên tắc chung về xác định giá trị, cần nghiên cứu có thêm cơ chế kiểm soát độc lập đối với các giao dịch góp vốn.

Cần định giá độc lập để đảm bảo minh bạch, công bằng

ĐBQH Lò Thị Luyến (Điện Biên) cũng cho rằng, việc cho phép chủ sở hữu quyền sở hữu trí tuệ tự xác định giá trị có thể dẫn đến không trung thực khi định giá (nâng cao lên so với giá trị thực), định giá không chính xác (thấp quá hoặc cao quá). Đại biểu cho rằng, khi chủ sở hữu quyền sở hữu trí tuệ dùng quyền sở hữu trí tuệ để thực hiện các giao dịch thương mại, góp vốn, huy động vốn có thể gặp khó khăn trong giao dịch hoặc khi xảy ra tranh chấp thì các cơ quan có thẩm quyền xử lý cũng sẽ gặp khó khăn.

ĐBQH Lò Thị Luyến (Điện Biên) phát biểu. Ảnh: Lâm Hiển

Đại biểu đề nghị, nội dung chủ sở hữu quyền sở hữu trí tuệ được tự xác định giá trị và lập thành danh mục riêng để quản trị cần giao cho Chính phủ quy định chi tiết hồ sơ, trình tự thủ tục tự xác định giá trị, và cần xem xét có quy định giao cho một tổ chức là cơ quan nhà nước thẩm định giá hoặc một tổ chức định giá độc lập để đảm bảo tính minh bạch và công bằng trong giao dịch liên quan đến quyền sở hữu trí tuệ.

“Nếu quy định chung chung như dự thảo Luật thì chủ sở hữu quyền sở hữu trí tuệ có thể sẽ dễ tự xác định giá trị theo cách hiểu và cách làm mang tính cá biệt riêng lẻ nhưng sẽ mịt mù về hồ sơ thủ tục và việc tự định giá đó có đúng hay không, có sử dụng kết quả đó để thực hiện được các giao dịch thương mại, góp vốn, huy động vốn... hay không lại là một chuyện khác, tính khả thi của quy định này là khó”, đại biểu Lò Thị Luyến cho biết.

Quy định rõ quyền sở hữu, khai thác và bảo vệ dữ liệu

Điều 3 về Đối tượng quyền Sở hữu trí tuệ, dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung, quy định “Đối tượng quyền tác giả, bao gồm tác phẩm văn học, nghệ thuật, khoa học; đối tượng quyền liên quan, đến quyền tác giả, bao gồm cuộc biểu diễn, bản ghi âm, ghi hình, chương trình phát sóng, tín hiệu cáp, mang chương trình được mã hóa, tín hiệu vệ tinh, mang chương trình được mã hóa”.

Để phù hợp với tình hình thực tế hiện nay và sự phát triển nhanh chóng của khoa học công nghệ, ĐBQH Tô Ái Vang (Cần Thơ) đề nghị xem xét, bổ sung 2 đối tượng là: công nghệ số, trí tuệ nhân tạo và phóng viên, các tổ chức báo chí.

ĐBQH Tô Ái Vang (Cần Thơ) phát biểu. Ảnh: Lâm Hiển

Nêu thực tế hiện nay, trí tuệ nhân tạo đã tạo ra các tác phẩm như âm nhạc, văn học, nghệ thuật..., đại biểu đề nghị cần có quy định rõ ràng về quyền tác giả, đối với các tác phẩm được làm ra và xác định chủ sở hữu, về quyền và trách nhiệm của người lập trình, của các nhà cung cấp dịch vụ trung gian và cơ chế phối hợp liên ngành, trong xử lý tranh chấp, khi có tình huống vi phạm bản quyền xảy ra.

Cũng theo đại biểu Tô Ái Vang, các cơ quan báo chí và phóng viên cần một hành lang pháp lý để bảo vệ quyền và lợi ích chính đáng, giúp họ có thêm động lực, để đầu tư vào nội dung gốc, có chất lượng cao, thúc đẩy sự sáng tạo và đổi mới trong hoạt động báo chí chuyên nghiệp và thúc đẩy sự phát triển bền vững, của ngành truyền thông trong bối cảnh kinh tế số và thực hiện các cam kết quốc tế về sở hữu trí tuệ.

Đại biểu Tô Ái Vang cũng đề nghị bổ sung thêm một số chính sách của Nhà nước trong dự thảo Luật. Cụ thể, bổ sung chính sách về Trí tuệ nhân tạo để xác định ai là chủ sở hữu, đối với các tác phẩm, sáng chế, được tạo ra hoàn toàn bởi Trí tuệ nhân tạo và tư cách pháp lý của Trí tuệ nhân tạo trong hoạt động sáng tạo; trách nhiệm pháp lý thuộc về ai, khi Trí tuệ nhân tạo vi phạm quyền Sở hữu trí tuệ của người khác?

Cùng với đó, bổ sung chính sách bảo vệ Sở hữu trí tuệ trong môi trường kỹ thuật số, đối với hoạt động vi phạm sở hữu trí tuệ trên Internet, như: buôn bán hàng giả; tăng cường hợp tác với các nền tảng số, có trách nhiệm cao hơn trong việc ngăn chặn và gỡ bỏ nội dung, sản phẩm vi phạm sở hữu trí tuệ; tăng cường cơ chế hợp tác quốc tế để xử lý các vi phạm, có yếu tố nước ngoài.

"Trong nền kinh tế dữ liệu, dữ liệu lớn là tài sản quan trọng, rất cần có các quy định pháp lý rõ ràng, về quyền sở hữu, khai thác và bảo vệ dữ liệu, tránh việc độc chiếm hoặc lạm dụng dữ liệu trái phép", đại biểu Tô Ái Vang nhấn mạnh.

Nguồn: https://daibieunhandan.vn/can-minh-bach-khach-quan-ve-xac-dinh-gia-tri-quyen-so-huu-tri-tue-10394438.html