Cha mẹ hãy đồng hành giúp con làm chủ công nghệ.
Thế hệ trẻ hôm nay đang lớn lên trong môi trường công nghệ số - nơi tri thức, thông tin và cơ hội kết nối mở rộng chưa từng có. Chỉ với một chiếc điện thoại thông minh hay máy tính bảng, trẻ em có thể học ngoại ngữ, tìm các bài giải, video hướng dẫn học bài hay tìm hiểu thế giới, rèn luyện kỹ năng sáng tạo, tiếp cận tri thức nhân loại chỉ trong vài thao tác. Công nghệ mang đến những lợi ích rõ rệt, giúp trẻ học tập linh hoạt, phát triển khả năng tư duy độc lập, làm quen với xu thế số hóa, nền tảng của tương lai.
Tuy nhiên, cùng với những cơ hội ấy là không ít rủi ro khó lường. Không gian mạng mở ra thế giới rộng lớn, nhưng cũng tiềm ẩn nhiều cạm bẫy, như: thông tin sai lệch, bạo lực mạng, nội dung độc hại, nghiện trò chơi điện tử, lệch chuẩn hành vi và suy giảm tương tác xã hội.
Không thể phủ nhận, công nghệ số đã và đang thay đổi thói quen sinh hoạt của mọi gia đình. Ở nhiều nơi, hình ảnh những đứa trẻ ngồi hàng giờ trước màn hình điện thoại hay máy tính bảng đã trở nên quen thuộc. Nhiều trẻ nhỏ đã dành hàng giờ liên tục cho điện thoại, trong khi thời gian cho vận động, đọc sách hay trò chuyện với cha mẹ ngày càng ít.
Nhiều bậc phụ huynh chia sẻ rằng, chiếc điện thoại đôi khi trở thành “người bạn thân”, “người giữ trẻ” bất đắc dĩ trong những lúc họ bận rộn với công việc. Một bộ phận thì lúng túng và thiếu kỹ năng số, chưa hiểu rõ về không gian mạng, không biết cách cài đặt giới hạn sử dụng thiết bị, kiểm soát nội dung hay trò chuyện với con về an toàn mạng. Trong khi đó, trẻ em ngày càng thành thạo công nghệ, khiến khoảng cách giữa hai thế hệ ngày càng lớn.
Anh Lê Hữu Phương, 45 tuổi (phường Hạc Thành) luôn loay hoay tìm cách quản lý con trên không gian mạng, cho biết: “Công nghệ thường xuyên thay đổi còn tôi thì không thành thạo. Để hạn chế con xem youtube, tôi đã cài đặt chế độ hạn chế nội dung và thời lượng xem nhưng con tôi vẫn bỏ cài đặt xem quá thời gian và sự quản lý của tôi”.
TS. Hoàng Thị Kim Oanh, Trưởng bộ môn Quản lý văn hóa, Trường Đại học Văn hóa, Thể thao và Du lịch, cho biết: “Cha mẹ ngày nay cần chuyển từ tư duy “kiểm soát” sang “đồng hành” lắng nghe, định hướng, tôn trọng cá tính con. Trên không gian mạng, cha mẹ cần là “bạn đồng hành kỹ thuật số” của con, hướng dẫn con sử dụng mạng an toàn, nhận diện thông tin xấu độc và văn hóa ứng xử trực tuyến, tránh lệ thuộc công nghệ. Thay vì cấm con dùng mạng xã hội, internet, cha mẹ có thể định hướng, cùng con phân tích nội dung để giúp con biết cách đánh giá thông tin đúng sai, từ đó con có thể chủ động, an toàn hơn trong không gian mạng”.
Chính sự đồng hành giúp trẻ hình thành kỹ năng tự kiểm soát và chọn lọc thông tin, thay vì bị áp đặt. Nhiều phụ huynh đã có sự thay đổi trong tư duy giáo dục trẻ: từ cấm sang đồng hành. Những giờ đồng hành cùng con, không chỉ giúp cha mẹ hiểu con hơn mà còn giúp trẻ học được cách sử dụng công nghệ có trách nhiệm.
Chị Nguyễn Thị Hoa (phường Đông Quang) sau một thời gian dài cấm con sử dụng thiết bị thông minh và internet, chị đã phát hiện cách này không hiệu quả, con vẫn lén sử dụng. Chị Hoa chia sẻ: “Tôi hiểu ra rằng con tôi lớn lên trong thời đại công nghệ số, không thể cấm con tiếp xúc với internet và cấm cũng không hiệu quả. Tôi đã thử đổi cách, cùng xem, cùng nói chuyện với con về điều con thích, rồi hướng con vào những kênh học ngoại ngữ, khám phá khoa học. Bất ngờ là con chủ động hơn, ít bị cuốn vào trò vô bổ”.
Còn với chị Nguyễn Thị Nguyệt (phường Hạc Thành) đã chủ động sử dụng internet để hỗ trợ việc học tập của con. Chị Nguyệt chia sẻ: “Mỗi lần học tiếng Anh hoặc ôn luyện, các kỳ thi online thì con được sử dụng ipad hoặc máy tính. Vào cuối tuần, con được phép sử dụng 45 phút trong ngày để xem youtube, vào tiktok dưới sự giám sát của tôi. Hiện nay, khi AI phổ biến, tôi thấy con sử dụng để hướng dẫn bài toán. Tôi không cấm mà quan sát cách sử dụng của con để có định hướng cho con. Nhờ đó, con luôn chia sẻ cùng tôi những công nghệ, ứng dụng mới mà con biết”.
Thạc sĩ tâm lý học Phạm Thị Thu Hòa, Khoa Giáo dục, Trường Đại học Hồng Đức, cho biết: “Trong sự phát triển xã hội hiện nay, việc chăm sóc giáo dục con cái cần được nhìn nhận, đánh giá toàn diện, nghiêm túc. Cha mẹ cần hiểu đặc điểm tâm sinh lý của con qua từng thời kỳ, từng độ tuổi để có biện pháp tác động hợp lý. Đặc biệt, cha mẹ cần sát sao với con, hướng dẫn, hỗ trợ con trong bối cảnh xã hội có nhiều biến động, con cái cùng lúc chịu tác động của nhiều yếu tố, trong đó có cả tích cực lẫn tiêu cực".
Công nghệ, tự thân nó không tốt cũng không xấu, vấn đề nằm ở cách con người sử dụng. Do đó, vai trò của cha mẹ trong thời công nghệ số càng trở nên quan trọng hơn bao giờ hết. Cha mẹ không chỉ là người quản lý, mà là người bạn đồng hành, giúp con làm chủ công nghệ để trưởng thành an toàn, tự tin và nhân ái hơn trong thế giới số. Và rằng, đồng hành với con không có nghĩa là để con muốn làm gì cũng được, mà là cùng con xác lập nguyên tắc, cùng trải nghiệm, khám phá, cùng chịu trách nhiệm về thời gian, nội dung và hành vi trên không gian mạng. Đó chính là sự quản lý, đồng hành được kết hợp song song và thực hiện bằng hiểu biết, không phải bằng mệnh lệnh.
Bài và ảnh: Thế Sơn
Nguồn: https://baothanhhoa.vn/cha-me-thoi-cong-nghe-so-quan-ly-hay-dong-hanh-268100.htm
Bình luận (0)