Nông dân đã chứng minh họ không chỉ là người sản xuất, mà còn là những "nhà khoa học số" ngay trên đồng ruộng. Việc ứng dụng khoa học công nghệ, chuyển đổi số đã giúp giảm chi phí, tăng năng suất, nâng cao giá trị nông sản và tạo ra nền nông nghiệp thông minh, bền vững.
Sáng chế từ thực tiễn sản xuất
Hợp tác xã Dịch vụ nông nghiệp Hàng Gòn giới thiệu sản phẩm sầu riêng.
Ở xã Hàng Gòn, TP Long Khánh, ông Ngô Thanh Phong nhiều năm liền đạt danh hiệu nông dân sản xuất giỏi cấp tỉnh đã tiên phong trong việc sáng tạo mô hình sầu riêng mini. Khi cây cao 1m, ông cắt ngọn để tạo nhánh phụ sát gốc. Khi trưởng thành, cây được giữ ở độ cao 3,5m, đường kính tán cũng chỉ khoảng 3,5m. Nhờ vậy, mỗi hécta có thể trồng gần 300 cây, gấp đôi cách truyền thống.
Trong quá trình ra trái, chủ vườn chỉ giữ khoảng 60 quả/cây, đảm bảo đạt chuẩn xuất khẩu. Kết quả, 1ha cho năng suất trên 40 tấn, gần gấp đôi so với mô hình cũ. Không giữ sáng kiến cho riêng mình, ông Phong còn lập tổ dịch vụ nông nghiệp công nghệ cao, chuyên hỗ trợ nông dân từ khâu trồng, chăm sóc, xử lý sâu bệnh đến thu hoạch. Hàng trăm hécta sầu riêng mini đã được nhân rộng khắp Long Khánh và các vùng lân cận.
Mô hình này không chỉ tăng năng suất, mà còn giảm chi phí công lao động, phân bón, thuốc bảo vệ thực vật. Cây thấp nên việc chăm sóc dễ dàng hơn, giảm rủi ro gãy đổ do gió bão. Sau 2 năm đã cho trái bói, năm thứ 3 đạt năng suất cao. Đây là ví dụ điển hình về ứng dụng khoa học kỹ thuật để giải bài toán thích ứng khí hậu và thiên tai.
Nông dân trở thành nhà khoa học
Không chỉ trồng trọt, lĩnh vực chăn nuôi và thủy sản ở Đồng Nai cũng chứng kiến nhiều bước đột phá. Trong chăn nuôi, Hợp tác xã Nông nghiệp công nghệ cao Long Thành Phát đã xây dựng các trang trại quy mô lớn theo công nghệ công nghiệp khép kín. Các thành viên trong chuỗi liên kết từ doanh nghiệp sản xuất con giống, thức ăn, đến doanh nghiệp chế biến đã cùng nhau tạo nên hệ sinh thái hiện đại. Điều này không chỉ nâng cao năng suất mà còn đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm.
Trong thủy sản, ông Nguyễn Trường Đại ở huyện Nhơn Trạch đã áp dụng mô hình nuôi tôm siêu thâm canh với ao lót bạt, phủ lưới lan để giữ nhiệt độ lý tưởng. Ông sử dụng men vi sinh thay cho kháng sinh, giúp kiểm soát dịch bệnh và đảm bảo an toàn sinh học. Nhờ đó, mật độ thả nuôi dày gấp nhiều lần, mỗi năm 4–5 vụ thay vì 1–2 vụ, hiệu quả kinh tế tăng gấp nhiều lần.
Những sáng kiến này chứng minh rằng nông dân không chỉ biết làm theo mà đã trở thành chủ thể sáng tạo công nghệ. Họ tự mày mò, thí nghiệm, rồi cải tiến để phù hợp với thực tiễn sản xuất.
Công nghệ số đồng hành cùng đồng ruộng
Đồng Nai hiện có khoảng 1.000 ha chuối và lúa được phun thuốc bằng máy bay không người lái, gần 149 ha cây trồng ứng dụng công nghệ nhà màng, nhà lưới, và hơn 70.000 ha áp dụng hệ thống tưới tiết kiệm, thông minh.
Ông Nguyễn Công Chính ở Xuân Lộc đã chế tạo thành công chiếc máy tỉa hạt giống đạt giải Nhất hội thi Nông dân giỏi ứng dụng tiến bộ KHKT năm 2023. Máy có thể gieo tất cả loại hạt, trên nhiều địa hình, với cấu tạo 6 hàng kép, mỗi ngày gieo hơn 1ha, tương đương 10 lao động làm việc trong 2 ngày. Độ chính xác gần 100%, giảm 1/3 chi phí nhân công.
Tại huyện Cẩm Mỹ, Tổ hợp tác Sầu riêng Chính Đức đầu tư máy bay không người lái phun thuốc, bón phân. Ngoài phục vụ thành viên, tổ còn cung cấp dịch vụ cho nông dân quanh vùng. Ông Trần Văn Đức, Tổ trưởng còn sáng tạo kỹ thuật ghép 3 gốc 1 ngọn cho sầu riêng, giúp cây khỏe, rễ ăn sâu, ít gãy đổ trước bão.
Ở Nhơn Trạch, nhóm nông dân Nguyễn Văn Linh, Dương Thị Nương sáng kiến dùng khí clo xử lý nước nuôi tôm, thay clo bột. Cách này rẻ hơn, hiệu quả cao hơn, khí clo bay hơi nhanh, giúp nguồn nước sớm an toàn cho tôm.
Lan tỏa tinh thần đổi mới sáng tạo
Không dừng ở cá nhân, tỉnh Đồng Nai còn phát động phong trào "Nông dân khởi nghiệp – đổi mới sáng tạo", khuyến khích hội viên tham gia hội thi "Sáng tạo kỹ thuật nhà nông", "Khởi nghiệp đổi mới sáng tạo". Giai đoạn 2021–2025, Hội Nông dân tỉnh phối hợp Sở KH&CN tổ chức hàng chục cuộc thi, với hàng trăm sáng kiến dự thi. Chỉ riêng năm 2024, có 40 giải pháp tham gia, 17 đạt giải.
Theo thống kê, hiện Đồng Nai có gần 28% trang trại chăn nuôi sử dụng chuồng lạnh, chuồng kín; 65% đàn heo và 49% đàn gà nuôi công nghệ cao. Đây là tỷ lệ rất cao so với trung bình cả nước.
Hướng tới nông nghiệp thông minh, kinh tế số
Các mô hình nông dân đổi mới sáng tạo tại Đồng Nai không chỉ dừng lại ở cải tiến kỹ thuật, mà đang tiến tới ứng dụng công nghệ số. Nhật ký điện tử để ghi chép quá trình canh tác, tạo minh bạch cho truy xuất nguồn gốc. Mã QR code gắn trên sản phẩm, giúp người tiêu dùng truy vết nguồn gốc từ nông trại. Tự động hóa quy trình từ gieo trồng, tưới tiêu đến thu hoạch, giúp giảm chi phí và công lao động.
Khi những mô hình này nhân rộng, Đồng Nai không chỉ có những "nông dân tỷ phú" mà còn có những "nông dân công nghệ số", góp phần đưa nông nghiệp địa phương đi theo hướng hiện đại, bền vững./.
Nguồn: https://mst.gov.vn/khi-nong-dan-dong-nai-thanh-nha-khoa-hoc-so-tren-dong-ruong-197251109211934463.htm
Bình luận (0)