Chiều ở xóm Dốc Tình

Bà mở cửa, ra vườn, sương chiều như một đám khói ùa vào lạnh buốt. Hơn ba năm nay bà đã quen với những buổi chiều mù sương như thế, từ ngày theo vợ chồng con trai về sống bên bến sông này. Con sông Tang bốn mùa đong đầy nước uốn lượn qua xóm Dốc Tình, cái xóm nhỏ biệt lập trên mô đất giữa lòng sông, cỏ cây xanh ngút tầm mắt vì lớp phù sa đỏ quạch bồi lên sau những mùa lũ. Không ai biết tên xóm Dốc Tình có từ bao giờ, chỉ biết rằng con đường vào xóm quanh co, dốc nhấp nhô, đêm đêm trai gái thường ra đây hẹn hò tình tự. Xóm nhỏ chừng ba mươi nóc nhà nhưng cưu mang đủ mọi cảnh đời.

“Má, vô nhà chớ đứng đó chi cho lạnh! Chiều vợ chồng con lên thị trấn bốc thuốc, má ở nhà cứ ăn cơm trước” - tiếng thằng Phi đứng bên hiên vọng ra.

Bà lững thững quay vô, cầm cây chổi dừa quơ đám lá thầu đâu rụng trước cổng. Mùa này thầu đâu trổ bông, đêm qua gió mưa một trận sáng ra bông rụng tím sân. Dạo này bà hay nhớ về thời trẻ, bà cùng cha thằng Phi ngồi trên chiếc ghe lên thượng nguồn. Từ năm mười bảy đã biết phụ má đi quanh làng gom chuối về bỏ cho mấy cái chợ lớn trên thị trấn. Cha thằng Phi vì thương mà quấn quýt cho tới ngày rước được bà về làm vợ. Cưới nhau năm trước, năm sau bà sinh thằng Phi, năm sau nữa ghe đắm lúc lên thượng nguồn, cha thằng Phi không về…

“Ngoại ơi, cho con xin miếng nước!” - tiếng con nít thỏ thẻ ngoài cổng.

Bà ngó ra. Bên hàng râm bụt, một con bé chừng chín tuổi trong bộ đồ thun màu cam. Con bé chìa cái thau nhôm ra trước mặt bà, cười toe: “Ngoại cho con vô múc miếng nước nhen!”. Bà vội đi ra mở cổng, ai chớ con bé này bà biết, là cháu ông già mù mài dao kéo hay ngồi bên gốc vông đồng cụt. Bà chỉ cái giếng ở góc vườn: “Đó, con ưng múc nhiêu cũng được!”.

Con bé nhanh nhẹn thả gàu cong lưng kéo nước đổ đầy cái thau nhôm rồi lại thả gàu múc tiếp. Bà dừng quét nhìn lại. Con bé kéo thêm mấy gàu nước đổ vô cái ảng để gần đó. Bà sực nhớ ảng nước cạn khô từ hôm qua. “Thôi để đó đi con, chút rồi ngoại múc!”. Con bé chẳng nói chẳng rằng, tiếp tục cong lưng múc đổ đầy cái ảng rồi mới le te bưng thau nước đi ra, tới cổng nó không quên quay lại nhìn bà lỏn lẻn cười: “Con cám ơn ngoại nhen!”.

Bà nhìn theo con bé mà thương. Con bé đi về phía gốc vông đồng cụt, để thau nước xuống bên cạnh ông già mù. Ông già cặm cụi mài dao, thỉnh thoảng dừng tay hắt miếng nước vô cục đá mài rồi mài tiếp. Nắng chiều hắt lên người ông những tia chói nhạt màu. Cả cái xóm Dốc Tình này nhà nào dao kéo búa mà bị cùn, bị lục đều đem cho ông già mù mài, dù nhà nào cũng có cái cối đá mài dao ngon lành nhưng họ vẫn đem ra cho ông kiếm ít đồng mua gạo.

Nhiều người trong xóm hay chọc, nói ông già mù là người hạnh phúc nhất, những khi lụt lội ai nấy xất bất xang bang, riêng ông đâu thấy cảnh nước ngập, nên gương mặt vẫn nhẹ nhõm. Từ ngày có con bé tới lui quẩn quanh, ông già mài được nhiều dao hơn, đi đứng cũng không phải lần dò như trước. Không ai hỏi nhưng người trong xóm đoán con bé là cháu họ hàng nhà ông. Đều đặn mỗi ngày con bé ghé qua, đưa cho ông già cái cà mèn cơm, trong đó khi có đậu xào thịt, lúc lại có tôm đồng kho tiêu. Ông già xong việc, rửa tay xúc cà mèn cơm ăn ngon lành. Những lúc đó con bé vừa giúp ông xới cơm vừa thủ thỉ kể chuyện, chuyện gì bà nghe không rõ nhưng thấy ông cười. Con bé cũng hay xin nước giếng của bà để gội đầu cho ông, chải lại cái đầu lơ thơ còn vài cọng tóc. Ông già có đứa cháu thiệt là phước đức.

Bà quay vô nhà nén tiếng thở dài. Tiếng thở nhẹ nhàng theo gió ra sông. Vợ chồng thằng Phi cưới nhau hơn sáu năm vẫn chưa có con. Làm có đồng nào vợ chồng lại dắt nhau đi chữa chạy, mới đây nghe trên thị trấn có ông thầy bốc thuốc bắc hay lắm, vợ chồng lại dắt díu nhau đi. Ngoài sông vọng vào tiếng con bìm bịp kêu chiều, bà ngóng ra, một con bìm bịp miệng ngậm mớ cỏ khô bay về phía bãi bói cuối đồng. Bà vô bếp lui cui nhen lửa hâm lại nồi cá kho, xúc chén cơm ra hiên ngồi, mắt lại ngóng ra sông. Bóng chiều liếm ngược lên chái bếp thành một vệt sáng rập rờn, vệt sáng cuối ngày chậm rãi men qua bức vách rồi nhạt dần trong bóng chiều tĩnh lặng.

* * *

Cái tin ông già mù mài dao kéo mất đêm qua lan đi cả xóm Dốc Tình, ai cũng thương cảm. Mỗi người một tay lo cho ông mồ yên mả đẹp. Nắng cuối ngày gắt gao là vậy, bỗng ì ầm đổ xuống một cơn giông, ai nấy tất tả về, còn lại con bé ngồi co ro trong góc chòi nhìn ra, trên tay nó một con mèo nhỏ ướt nhẹp đang meo meo từng tiếng yếu ớt.

“Hay về đỡ nhà bà đi! Chớ mưa gió đêm hôm…” - bà nán lại, ngồi xuống bên con bé. “Con đi, để một mình ông lạnh, tội ông!” - con bé ngước nhìn bàn thờ mấy bác hàng xóm dựng tạm cho, trên đó dĩa trái cây, cành hoa cúc bên bát hương khói tỏa. Bà kéo nó lại gần, nghe con mắt cay cay. “Ông mất rồi, con còn ai là người thân nữa không?” - bà hỏi. Con bé lắc đầu thầm thì: “Con còn ai đâu, con ở với nội từ lúc má mới đẻ con, nội mất, con xin vô rửa chén cho quán cơm trên thị trấn, bữa đó bà chủ có việc sai con vô xóm này, đi qua thấy ông ngồi mài dao mà mắt không thấy đường nên con mới hay lui tới cho ông vui! Sau bà chủ biết, nên kêu con mỗi trưa đem cơm cho ông”. Con bé chầm chậm kể, gương mặt trẻ thơ như mất đi nguồn sáng.

“Ủa, chớ ông già không phải là họ hàng của con?” - bà ngạc nhiên kêu lên. “Dạ không!” - con bé lắc đầu, mắt lại ngước lên bàn thờ, chừng thấy nhang đã tàn, nó đứng lên thắp thêm nén khác, rì rầm: “Con ở đây với ông cho ấm, chừng vài bữa nữa con phải về nhà bà chủ, nhen ông!”.

Ngoài kia giông đã tan, trăng lạnh như sương đổ tràn xuống con đường bàng bạc. Bà ngước nhìn những cọng khói nhang đang vẽ nên dáng hình của những trái tim. Khói làm bà ấm hay tấm lòng con bé làm bà ấm? Bà ngồi lặng đi nghe mùi của khói, để khói xông lên con mắt cay xè đang nhòe nước. Bên mảnh trăng non đang xiên chéo vào căn chòi thênh thang gió, con bé ngồi đó như bất động với đôi mắt sáng như hai vì sao, thân hình cong lại như một vệt lõm vào đêm. Bà chợt nhận ra, những đứa trẻ cô độc đều có một thế giới của riêng mình.

“Thôi bà về đây, sáng mai bà lại qua với con” - bà đứng lên nhúc nhắc đi ra. Con bé khẽ dạ, đưa tay đỡ: “Để con đưa ngoại về, chớ đêm hôm…”.

Đường quê im ắng. Tiếng dế lẫn trong tiếng nước rả rích rơi. Ở quê, những đêm sau mưa, gió luênh loang bất tận trên cánh đồng miên man. Đi bên con bé bà lại mơ mình trở về những ngày thơ trẻ, ngồi bên bậc thềm, chân thõng xuống chạm vào đám rêu ướt mát lạnh, nghe tiếng con chim chèo bẻo về trên cây thầu đâu trước ngõ, tiếng nó lanh lảnh hót lên những khúc nhạc đồng chiều êm ả. Bên con bé, bà chợt thấy lòng như mềm lại, muốn được tựa vào cái thân hình nhỏ bé kia mà đi. Từ con bé truyền sang bà nỗi ấm áp, bình yên. Đến trước cổng nhà, con bé chợt kéo tay bà chỉ lên cao: “Bà có nhìn thấy vì sao thiệt sáng trên kia không?”. “À, ờ… bà thấy”. “Nó là bạn của con đó, mà chẳng ai biết đâu!” - con bé thầm thì ra chiều thú vị. “Bà vô ngủ nhen! Rồi con sẽ ghé thăm bà”.

Con bé quay đi, bà vội nắm tay con bé lại như sợ vụt mất một ánh sao: “Bất cứ khi nào con muốn, bà đều ở đây chờ con đến ở cùng bà”. Những giọt nước mắt trong ngần trong mắt trẻ thơ chợt rơi...

Truyện ngắn: VŨ NGỌC GIAO

Nguồn: https://baocantho.com.vn/chieu-o-xom-doc-tinh-a194003.html