Chính sách tiền lương - điểm then chốt khơi thông động lực bộ máy

Trong 2 ngày 29 và 30/10, phiên thảo luận về kinh tế - xã hội tại Hội trường Quốc hội Khóa XV, Kỳ họp thứ Mười diễn ra sôi nổi. Theo dõi các phiên họp, đa số cử tri cảm nhận rõ hơi thở “hành động” trong nghị trường Diên Hồng - nơi câu chuyện lương, việc làm, môi trường và chất lượng quản trị cơ sở được đặt lên bàn như thước đo của cải cách.

Toàn cảnh phiên họp. Ảnh: Quang Khánh

Đồng thuận với ý kiến của đại biểu, cử tri cho rằng, vấn đề tiền lương của đội ngũ công chức, đặc biệt là ở cấp xã sau sắp xếp là điểm then chốt khơi thông động lực của bộ máy, điều kiện để cán bộ cơ sở yên tâm cống hiến.

Phân quyền phải đi liền với năng lực, sinh kế của người thực thi

Trong phiên thảo luận về kết quả thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2025 và dự kiến kế hoạch năm 2026, nhiều đại biểu Quốc hội đã dành sự quan tâm đặc biệt đến vấn đề vận hành mô hình chính quyền địa phương 2 cấp trong bối cảnh đổi mới tổ chức bộ máy nhà nước. Từ câu chuyện phân cấp, phân quyền, đến chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức cơ sở, đầu tư hạ tầng chiến lược, mỗi nội dung được đại biểu tiếp cận bằng tinh thần cải cách, dựa trên thực tiễn và với trách nhiệm cao trước cử tri, trước Quốc hội.

Nhiều cử tri bày tỏ đồng tình cao với quan điểm của ĐBQH Nguyễn Quốc Hận (Cà Mau) khi cho rằng, chủ trương sắp xếp, tinh gọn bộ máy hành chính thời gian qua đã tạo chuyển biến tích cực, song hiệu quả thực thi giữa các địa phương vẫn chưa thật đồng đều. Một số lĩnh vực trọng yếu như quản lý đất đai, đầu tư công, khai thác khoáng sản, giáo dục, y tế vẫn còn chồng chéo, thiếu rõ ràng trong phân cấp, phân quyền giữa các cấp chính quyền.

ĐBQH Nguyễn Quốc Hận (Cà Mau) phát biểu. Ảnh: Hồ Long

Ý kiến thảo luận của đại biểu Nguyễn Quốc Hận đã “bắt mạch” trúng những “nút thắt” lớn nhất trong vận hành mô hình chính quyền địa phương 2 cấp hiện nay. Đặc biệt, khi đại biểu nhấn mạnh: “Phân cấp mạnh cho địa phương, đồng thời xác định rõ trách nhiệm người đứng đầu là yêu cầu cấp thiết. Chỉ khi quyền hạn và trách nhiệm được quy định minh bạch thì tính chủ động, sáng tạo của chính quyền cơ sở mới được phát huy, tạo thuận lợi thực sự cho người dân và doanh nghiệp.

"Từ thực tiễn quản lý ở cơ sở, tôi kiến nghị Chính phủ và các bộ, ngành cần rà soát tổng thể hệ thống pháp luật, kịp thời sửa đổi, bổ sung những quy định không còn phù hợp; loại bỏ sự trùng lặp, chồng chéo để bảo đảm sự thống nhất, thông suốt trong chỉ đạo, điều hành từ Trung ương đến địa phương” - cử tri Lê Vân - phường Quy Nhơn, tỉnh Gia Lai kiến nghị.

Cử tri bày tỏ kỳ vọng, việc Chính phủ đang khẩn trương hoàn thiện hồ sơ để báo cáo Bộ Chính trị sẽ sớm tạo cơ sở pháp lý chính thức cho việc xác định rõ cơ cấu tổ chức của chính quyền cơ sở, thay thế tình trạng “tạm thời kéo dài” trong sắp xếp bộ máy suốt thời gian qua. Bởi lẽ, khi mô hình mới được vận hành, nhiều địa phương lúng túng trong bố trí nhân sự và xác định nhiệm vụ, quyền hạn cụ thể.

Cử tri cũng mong việc tổng hợp, giao biên chế chính thức được triển khai đồng bộ, sát với thực tế, bảo đảm có đủ người để làm việc, có cơ sở pháp lý để bố trí, sử dụng và đánh giá cán bộ, công chức ở cơ sở. Việc “chính danh” về tổ chức và biên chế không chỉ giúp địa phương ổn định bộ máy, mà còn là điều kiện tiên quyết để nâng cao hiệu quả phục vụ Nhân dân.

Đáng chú ý, với kết quả phân cấp, phân quyền đạt trên 56%, cử tri kỳ vọng Chính phủ tiếp tục rà soát, đánh giá tính khả thi của các quy định, tránh tình trạng “phân cấp nhưng không đủ lực”, “phân quyền nhưng thiếu nguồn lực”. Người dân mong muốn những vướng mắc, bất cập từ thực tiễn cơ sở sẽ được Trung ương lắng nghe, tiếp thu và điều chỉnh kịp thời, để chính quyền cấp xã thực sự có đủ thẩm quyền, điều kiện và năng lực giải quyết nhanh gọn, hiệu quả các công việc liên quan trực tiếp đến đời sống hằng ngày của Nhân dân.

Vị trí việc làm, cải cách tiền lương - Trăn trở của công chức cấp xã

Phiên thảo luận về kết quả thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2025 và dự kiến năm 2026 trở nên sôi nổi hơn khi ĐBQH Trần Quốc Tuấn (Vĩnh Long) nêu thẳng vấn đề: sau sắp xếp đơn vị hành chính, khối lượng công việc tăng, nhưng chính sách tiền lương, phụ cấp và vị trí việc làm của cán bộ cơ sở gần như không đổi. Cử tri cả nước, đặc biệt là ở vùng nông thôn, miền núi, đồng tình sâu sắc với phát biểu ấy. Anh Lê Hoàng Hùng, công chức địa chính - xây dựng ở Hà Tĩnh, bày tỏ: “Nghe đại biểu nói mà thấy nhẹ lòng. Ở xã, việc giờ gấp 3 mà lương vẫn vậy. Nếu cứ “phân việc mà không phân quyền”, “giảm biên chế mà không tăng chế độ”, thì cán bộ cơ sở chỉ biết tự xoay xở”.

ĐBQH Trần Quốc Tuấn (Vĩnh Long) phát biểu. Ảnh: Hồ Long

Từ Quảng Trị, Lâm Đồng đến Đồng Tháp, nhiều cử tri phản ánh tình trạng tương tự: cán bộ phải di chuyển xa hơn sau sáp nhập, chi phí sinh hoạt tăng, thu nhập thực tế giảm 10 - 12%, trong khi phụ cấp đi lại và công vụ chưa điều chỉnh. “Không ai muốn so đo chuyện tiền nong, nhưng nếu cứ mãi sống chật vật, làm sao yên tâm cống hiến?”, một cử tri Nghệ An bộc bạch. Đồng tình với kiến nghị của đại biểu Mai Văn Hải (Thanh Hóa) đề nghị Chính phủ sớm hoàn thiện khung vị trí việc làm và cải cách chính sách tiền lương gắn với hiệu quả công vụ. Bà Hoàng Thu Hằng - đại biểu HĐND cấp xã tại Thái Nguyên phấn khởi: “Nghe đại biểu nói mà thấy ấm lòng, vì đó là tiếng nói thật của người trong cuộc - người hiểu rằng lương không chỉ là thu nhập, mà là lời khẳng định giá trị của công chức cơ sở”.

Thực tế, vấn đề tiền lương của đội ngũ công chức, đặc biệt là ở cấp xã sau sắp xếp là nút then chốt để khơi thông động lực của bộ máy, điều kiện để cán bộ cơ sở yên tâm cống hiến “Vị trí việc làm và cải cách tiền lương là 2 vấn đề công chức cấp xã như chúng tôi rất quan tâm. Chúng tôi kỳ vọng Trung ương, Chính phủ sẽ làm sớm nhất có thể để từ năm 2026 rõ ràng, minh bạch nền công vụ trong mô hình chính quyền địa phương 2 cấp mới. Quy định bảo lưu lương của công chức cũng chỉ áp dụng đến hết tháng 12/2025 là hết thời hiệu; vậy từ ngày 1/1/2026 sẽ được tính như thế nào? Cứ tạm thời như hiện nay đúng là không tránh khỏi những trăn trở” - bà Nguyễn Thuỳ - đại biểu HĐND chuyên trách cấp xã ở Hà Tĩnh mong muốn.

Cải cách tiền lương hôm nay - nếu làm đúng và kịp thời - sẽ là thông điệp mạnh mẽ của Nhà nước: người phục vụ Nhân dân phải được sống bằng công sức của mình. Đúng như Phó Thủ tướng Chính phủ Phạm Thị Thanh Trà khẳng định, đây không chỉ là cải cách về chính sách, mà là “cuộc cách mạng” thay đổi căn bản triết lý tổ chức quyền lực tại địa phương - nơi sức mạnh của bộ máy bắt đầu từ sự yên tâm, tận tâm của mỗi con người trong đó.

Nguồn: https://daibieunhandan.vn/chinh-sach-tien-luong-diem-then-chot-khoi-thong-dong-luc-bo-may-10393756.html