Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn: Đột phá hơn trong thu hút đầu tư, xã hội hóa hạ tầng hàng không

Dự thảo Luật Hàng không dân dụng (sửa đổi) đã tăng cường cơ chế thu hút đầu tư, xã hội hóa hạ tầng hàng không. Chủ tịch Quốc hội đánh giá đây là vấn đề hết sức quan trọng để có thêm nguồn lực đầu tư, đồng thời đề nghị bổ sung quy định đột phá để khuyến khích đầu tư tư nhân và mô hình hợp tác công tư, đặc biệt là với các sân bay địa phương, sân bay chuyên dụng.

Báo Đại biểu Nhân dân•22/10/2025

Tiếp tục Kỳ họp thứ Mười, sáng nay, 22/10, Quốc hội thảo luận tại tổ về dự án Luật Hàng không dân dụng Việt Nam (sửa đổi) và dự án Luật Viên chức (sửa đổi). Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn tham gia thảo luận tại Tổ 11 gồm Đoàn ĐBQH thành phố Cần Thơ và Đoàn ĐBQH tỉnh Điện Biên.

Cần khuyến khích đầu tư tư nhân và mô hình hợp tác công tư

Luật Hàng không dân dụng Việt Nam đã được ban hành năm 2006 và sửa đổi vào năm 2014. Thống nhất việc sửa đổi toàn diện và đánh giá cao sự chuẩn bị hồ sơ dự án Luật của Bộ Xây dựng, Ủy ban Pháp luật và Tư pháp, song Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn cho rằng, dự thảo Luật đã giảm đáng kể so với Luật hiện hành nhưng vẫn còn dài với 11 chương, 109 điều.

Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn phát biểu thảo luận tại Tổ 11

Theo Chủ tịch Quốc hội, hàng không dân dụng là lĩnh vực phức tạp và khó nên không thể quy định hết trong Luật mà có những nội dung phải quy định tại các văn bản hướng dẫn.

Do vậy, Chủ tịch Quốc hội đề nghị các cơ quan thực hiện nghiêm yêu cầu đổi mới tư duy xây dựng pháp luật, tiếp tục rà soát, xác định rõ vấn đề nào thuộc thẩm quyền của Quốc hội thì đưa vào Luật, còn lại giao cho Chính phủ ban hành nghị định hướng dẫn và Bộ Xây dựng ban hành thông tư quản lý.

Về tăng cường cơ chế thu hút đầu tư, xã hội hóa hạ tầng hàng không, Chủ tịch Quốc hội đánh giá đây là vấn đề hết sức quan trọng để có thêm nguồn lực đầu tư nâng cấp, mở rộng, nâng cấp hạ tầng hàng không; đồng thời đề nghị dự thảo Luật cần bổ sung quy định đột phá để khuyến khích đầu tư tư nhân và mô hình hợp tác công tư, đặc biệt là với các sân bay địa phương, sân bay chuyên dụng.

Theo Chủ tịch Quốc hội, hiện nay, Nhà nước vẫn đầu tư chính vào hạ tầng thiết yếu, dẫn đến gánh nặng ngân sách rất lớn. Cả nước có 22 sân bay, trong đó có 10 sân bay quốc tế, 12 sân bay nội địa, nhưng đầu tư còn rất chậm, cả giai đoạn 2010 - 2020 chỉ khoảng 113.558 tỷ đồng.

Do đó, phải làm sao có những quy định, cơ chế ưu đãi thuế, đất đai và thủ tục phê duyệt nhanh cho nhà đầu tư nước ngoài và trong nước; đồng thời đảm bảo bình đẳng giữa các hãng hàng không trong tiếp cận bay và dịch vụ bay. Có thể giao Chính phủ quy định tiêu chí lựa chọn nhà đầu tư, nhưng cần thêm điều khoản như giám sát để tránh độc quyền.

Dự thảo Luật kế thừa quy định về doanh nghiệp khai thác sân bay có quyền đầu tư nhưng theo Chủ tịch Quốc hội, cần mở rộng để huy động nguồn lực xã hội, phù hợp với Nghị quyết số 29. "Nếu không thì ngành hàng không khó đạt mục tiêu có 33 sân bay vào năm 2050".

Chủ tịch Quốc hội cũng đề nghị cần bàn kỹ hơn về: đầu tư tài chính hàng không, quy định quỹ phát triển hàng không từ phí dịch vụ, ưu tiên lưỡng dụng sân bay là dân sự, quốc phòng mà không chuyển sở hữu đất đai như trường hợp sân bay Chu Lai hay sân bay Thọ Xuân...

Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp Hoàng Thanh Tùng phát biểu

Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp Hoàng Thanh Tùng nhất trí cho rằng, cơ chế để thu hút đầu tư, xã hội hóa hạ tầng hàng không là vấn đề rất lớn hiện nay.

Theo ông, tất cả các cảng hàng không của chúng ta là sử dụng lưỡng dụng, ở các quốc gia cũng như thế, khi cần thiết là chuyển đổi để phục vụ yêu cầu quốc phòng an ninh. Chính vì lưỡng dụng và có mục đích quốc phòng an ninh ở trong nên đất của cảng hàng không là đất quốc phòng an ninh, được quản lý rất chặt theo Luật Đất đai. Nhà đầu tư bên ngoài, tức là không phải doanh nghiệp thuộc Bộ Quốc phòng, Bộ Công an muốn đầu tư vào đây là rất khó, muốn đầu tư là phải chuyển đổi sang mục đích khác để đầu tư, nhưng không chuyển đổi được.

"Cho nên, dự thảo Luật này đưa ra cơ chế mà chúng tôi cũng rất ủng hộ, có tính đột phá để có thể huy động được nguồn lực xã hội đầu tư vào cảng hàng không và các công trình tại cảng hàng không.

Tức là cho phép doanh nghiệp không thuộc khối quốc phòng an ninh có thể đầu tư. Và khi đầu tư vào cảng, kể cả đầu tư xây dựng cảng mới, đầu tư vào công trình tại cảng hiện hữu thì có thể vẫn là đất quốc phòng an ninh nhưng cho phép đầu tư. Không cần phải chuyển đổi mục đích sử dụng đất quốc phòng an ninh nhưng doanh nghiệp bên ngoài vẫn có thể đầu tư được", Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp nêu rõ.

Ông cũng cho biết, trong trong dự thảo Luật đã đề xuất và báo cáo thẩm tra cũng hoàn toàn ủng hộ phải sửa khoản 1 Điều 201 của Luật Đất đai hiện hành để bảo đảm đồng bộ.

Về phương án sửa, theo ông, Quốc hội sẽ xem xét, có thể sửa bằng một điều ở trong Luật Hàng không dân dụng Việt Nam, có thể gắn vào Nghị quyết sắp tới Quốc hội về tháo gỡ một số vấn đề khó khăn, vướng mắc trong tổ chức thi hành Luật Đất đai.

Phân cấp, phân quyền triệt để hơn

Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn cũng đề nghị tiếp tục rà soát kỹ lưỡng các quy định về phân cấp, phân quyền và đơn giản hóa thủ tục hành chính trong dự thảo Luật. Hiện nay, nhà đầu tư mong muốn phân cấp, phân quyền và thủ tục hành chính làm sao cho gọn.

Dự thảo Luật đã phân cấp từ Thủ tướng xuống Bộ trưởng và địa phương, nhưng theo Chủ tịch Quốc hội, cần triệt để hơn bằng cách giao quyền phê duyệt quy hoạch chi tiết sân bay cho UBND cấp tỉnh, giảm thời gian xử lý cấp phép bay từ 10 ngày xuống còn 5 ngày hoặc thấp hơn; bãi bỏ hoàn toàn đăng ký bắt buộc quyền sở hữu máy bay cho tổ chức Việt Nam, chuyển sang tự nguyện để giảm gánh nặng hành chính...

Dự thảo Luật cũng cần có thêm điều khoản chuyển tiếp để tránh gây ách tắc dự án đang triển khai; tích hợp hệ thống dữ liệu để xử lý thủ tục trực tuyến, giảm giấy tờ vật lý 100% từ nay đến năm 2030.

Đặc biệt, Chủ tịch Quốc hội đề nghị hết sức quan tâm các quy định về nâng cao an toàn, an ninh và quản lý không phận. "Vấn đề này hết sức quan trọng, là ưu tiên tuyệt đối an toàn bằng cách bổ sung quy định bắt buộc hệ thống quản lý an toàn cho tất cả doanh nghiệp thiết kế, sản xuất máy bay và tích hợp AI trong giám sát bay".

Chủ tịch Quốc hội cho rằng, việc chuyển chức năng an ninh hàng không sang Bộ Công an từ ngày 1/3/2025 là rất hợp lý, nhưng cần phân định rõ ràng trách nhiệm với Bộ Xây dựng để tránh chồng chéo.

Luật phải hiện đại, an toàn, xanh và kinh tế hơn

Về vấn đề an toàn, Chủ tịch Quốc hội đề nghị dự thảo Luật cần bổ sung quy định về vấn đề này nhưng phải chi tiết hơn việc chia sẻ dữ liệu quản lý chung hiện nay cho việc quản lý không phận bay.

Hiện nay, máy bay không người lái (UAV) rất phát triển, Nhà nước quản lý cũng có, tư nhân cũng có. Mở rộng quy định về máy bay không người lái thì chúng ta quản lý như thế nào? Rồi phương tiện bay nhẹ hiện bị loại trừ theo Luật Phòng không nhân dân thì cần khung thí điểm như thế nào để quản lý chặt chẽ, tránh ảnh hưởng an toàn dân dụng?

Về bảo vệ môi trường, phát triển bền vững, theo Chủ tịch Quốc hội, chúng ta có chính sách nghiên cứu công nghệ xanh như giảm thuế cho các hãng sử dụng máy bay, điện và tích hợp đa phương thức, kết nối sân bay với đường sắt, đường cao tốc...

Bên cạnh đó, cần thêm điều khoản về bảo vệ, bảo mật dữ liệu hành khách, khuyến khích cạnh tranh lành mạnh bằng cách cấm chuyển nhượng quyền vận chuyển. Tăng cường quy định về hợp tác quốc tế nhưng phải tuân thủ các hiệp ước quốc tế trong lĩnh vực hàng không. Đẩy mạnh chuyển đổi số, chống tấn công mạng trong lĩnh vực hàng không dân dụng cũng là vấn đề phải tính; xây dựng chương trình riêng về an ninh hàng không, yêu cầu kết nối với VNeID của Bộ Công an và cơ sở dữ liệu quốc gia.

"Luật này rất cần thiết. Cần tiếp tục rà soát các nội dung trình Quốc hội để bảo đảm khắc phục được những tồn tại, hạn chế trong quá trình thực thi Luật vừa qua. Làm sao luật này là phải hiện đại, an toàn, xanh và kinh tế hơn, góp phần phát triển ngành hàng không trong thời gian tới", Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh.

Nguồn: https://daibieunhandan.vn/chu-tich-quoc-hoi-tran-thanh-man-dot-pha-hon-trong-thu-hut-dau-tu-xa-hoi-hoa-ha-tang-hang-khong-10392366.html