Công nghệ in 3D trở thành 'phao cứu sinh' cho bệnh nhân ung thư xương

Tại tọa đàm "Bước tiến trong Phát hiện, Chẩn đoán và Điều trị bệnh" trong khuôn khổ Tuần lễ Khoa học - Công nghệ VinFuture 2025, GS.TS Trần Trung Dũng - Tổng Giám đốc Hệ thống Y tế Vinmec, Chủ tịch Hiệp hội Công nghệ 3D trong Y học Việt Nam, đã có những chia sẻ về công nghệ in 3D - một bước đột phá trong phẫu thuật chỉnh hình.

GS.TS Trần Trung Dũng trình bày bài thuyết trình với chủ đề "Công nghệ in 3D tại bệnh viện: Một bước đột phá trong phẫu thuật chỉnh hình".

Theo GS Dũng, ung thư xương, đặc biệt ở những vị trí phức tạp như xương chậu hay xương đùi, từ lâu đã gắn liền với "phán quyết" cắt cụt chi bởi đây là giải pháp bảo toàn tính mạng cho người bệnh.

Những năm gần đây, y học thế giới phát triển các kỹ thuật tái tạo xương bằng implant kim loại thiết kế theo từng cá thể, nhưng chi phí quá đắt đỏ khiến phần lớn bệnh nhân không có cơ hội tiếp cận.

"30% bệnh nhân có chỉ định cắt cụt do ung thư thì đã từ chối phẫu thuật. Nhưng với công nghệ vật liệu in 3D, đặc biệt là khi bệnh viện thiết lập một Trung tâm in 3D , bệnh viện đã chủ động trong sản xuất vật liệu thay thế cho phần xương khuyết thiếu của người bệnh, giảm giá thành sản phẩm, phù hợp điều trị cho nhiều người bệnh", ông Dũng nói.

Với nền tảng hội tụ giữa phẫu thuật chỉnh hình, công nghệ y sinh và kỹ thuật mô phỏng, nhóm nghiên cứu của GS.TS Trần Trung Dũng đã làm chủ kỹ thuật in 3D implant cá thể hóa cho các ca ung thư xương phức tạp nhất. Họ dựa vào dữ liệu hình ảnh CT, MRI của từng bệnh nhân, tạo mô hình xương ba chiều và thiết kế implant phù hợp tuyệt đối với giải phẫu người bệnh.

Những ca phẫu thuật thay thế xương chậu và xương đùi bằng vật liệu in 3D do ông Dũng và ê-kíp thực hiện được đánh giá là bước tiến quan trọng, đưa Việt Nam khẳng định được trình độ quốc tế trong lĩnh vực này.

"Với cách làm như hiện tại, chúng tôi thiết lập mạng lưới giữa nhóm bác sĩ, nhóm kỹ sư và nhóm nghiên cứu, mô hình của Việt Nam thuộc top đầu thế giới, trong khu vực Đông Nam Á không có đối thủ", ông Dũng khẳng định.

Kỳ vọng bảo hiểm y tế chi trả cho sản phẩm in 3D

Tuy vậy, GS Dũng cũng nêu thực tế, in 3D y tế đối mặt với một rào cản lớn nhất là chi phí. Ở Mỹ và châu Âu, giá một implant in 3D phục vụ phẫu thuật tái tạo xương có thể lên tới 30.000 - 60.000 USD. Ở Việt Nam, việc áp dụng công nghệ này phải trông chờ 100% vào hỗ trợ từ quỹ từ thiện.

Theo ông Dũng, giá thành của implant 3D phụ thuộc vào ba yếu tố: Thời gian thiết kế, quy mô sản xuất và mức độ sẵn sàng của hệ thống công nghệ. Việt Nam đang tạo ra cách tiếp cận mới cho cả ba yếu tố này.

Về thời gian thiết kế, ông Dũng cho hay, nhờ trí tuệ nhân tạo, thời gian đã được rút ngắn đáng kể.

"Trước đây, một kỹ sư phải mất từ 2 - 7 ngày để thiết kế implant dựa trên dữ liệu hình ảnh phức tạp. Hiện nay với sự hỗ trợ của AI, thời gian có thể rút xuống còn dưới 2 giờ, thậm chí chỉ 1 giờ với những chi tiết cơ bản", GS Dũng nói.

Về quy mô sản xuất, Vinmec sẽ triển khai mô hình kết nối liên viện để thiết kế và in nhiều implant trong cùng một lượt. In 3D vốn có đặc thù: Chi phí khấu hao máy, vật liệu và công vận hành gần như không thay đổi dù in 1 hay 20 sản phẩm trong cùng một phiên in.

Khi các bệnh viện cùng hợp tác, gửi file thiết kế tới trung tâm in 3D, chi phí được chia nhỏ cho nhiều sản phẩm, giúp mỗi implant có giá thành giảm mạnh.

Còn về mức độ sẵn sàng của hệ thống công nghệ, ông Dũng cho hay, mô hình thiết kế đặt tại bệnh viện giúp tăng hiệu suất và giảm chi phí vận hành. Bác sĩ và kỹ sư vẫn có thể thực hiện 100% quy trình thiết kế - mô phỏng - kiểm thử tại chỗ mà không cần thông qua các hãng nước ngoài với giá dịch vụ cao.

Ngoài ra, hợp tác quốc tế với Nhật Bản và Hàn Quốc cũng giúp Vinmec tiếp cận công nghệ mới, chuẩn hóa quy trình và đào tạo kỹ sư chuyên sâu, qua đó từng bước hình thành hệ thống thiết kế 3D bền vững, chất lượng cao nhưng chi phí hợp lý.

Song, GS.TS Trần Trung Dũng cho rằng, điều quan trọng nhất là việc hoàn thiện hành lang pháp lý.

"Hiện nay các chuyên gia về công nghệ 3D của Vinmec, VinUni cũng như các trường đại học nằm trong network của chúng tôi được Bộ Y tế mời tham gia đóng góp, xây dựng các tiêu chuẩn cho quy trình sản xuất sản phẩm công nghệ 3D. Khi các quy định này được thông qua thì sẽ có một bước tiến rất lớn là bảo hiểm y tế có thể chi trả sản phẩm in 3D đó. Hiện nay, bảo hiểm y tế chỉ chi trả cho các sản phẩm in công nghiệp", ông Dũng nói.

Ông Dũng cho rằng, để đạt được chi phí hợp lý cho sản phẩm in 3D trong y học đòi hỏi sự chung tay của nhiều chủ thể, từ cơ quan Nhà nước, bộ phận làm chuyên môn cho đến các doanh nghiệp, mạnh thường quân, cộng đồng...

Đầu năm 2025, Nguyễn Văn Minh (7 tuổi, Thái Nguyên) xuất hiện những cơn đau mỏi chân bất thường. Ban đầu được gia đình nghĩ là do vận động nhiều hoặc thiếu canxi nên chủ quan. Đến kỳ nghỉ lễ 30/4, đùi Minh sưng to bất thường. Kết quả thăm khám xác định bé mắc ung thư xương giai đoạn IIB, khối u lan rộng toàn bộ xương đùi.

Hầu hết bệnh viện đều đưa ra chỉ định cắt bỏ chân để đảm bảo tính mạng. Tuy nhiên, chị Hiền (mẹ của Minh) không chấp nhận lựa chọn ấy và tiếp tục tìm kiếm cơ hội khác. Trong lúc bế tắc, chị biết đến các ca bảo tồn chi cho bệnh nhân ung thư xương bằng công nghệ in 3D cá thể hóa tại Vinmec và lập tức đưa con đến Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Times City.

Sau hội chẩn tại Hội đồng U xương đa chuyên khoa do GS.TS Trần Trung Dũng chủ trì, các bác sĩ đánh giá Minh vẫn có cơ hội giữ được chân nếu thay toàn bộ xương đùi bằng vật liệu in 3D cá thể hóa - kỹ thuật hiện Vinmec làm chủ. Kỹ thuật này giúp Minh vừa loại bỏ khối u triệt để, vừa bảo tồn chức năng vận động.

9h ngày 15/10, Minh được đưa vào phòng mổ tại Vinmec. Ca mổ kéo dài nhiều giờ. Các bác sĩ vừa phải xử lý khối u xâm lấn, vừa bảo tồn tối đa phần mô lành, đồng thời tái tạo chính xác cấu trúc xương đùi để đảm bảo bé có thể đi lại bình thường sau này. Sau bốn tiếng, ca phẫu thuật kết thúc thành công.

Tính đến hiện tại, Minh là bệnh nhi nhỏ tuổi nhất Việt Nam được thay toàn bộ xương đùi bằng công nghệ in 3D cá thể hóa, nối tiếp kỳ tích Vinmec từng thực hiện với Minh Đức (8 tuổi) vào tháng 5.

Anh Văn

Nguồn: https://vtcnews.vn/cong-nghe-in-3d-tro-thanh-phao-cuu-sinh-cho-benh-nhan-ung-thu-xuong-ar990834.html