Việt Nam định hình chiến lược AI theo hướng nhân văn và an toàn

Thứ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ (KHCN) Bùi Thế Duy nhấn mạnh, AI đang trở thành hạ tầng chiến lược mới của Việt Nam.

Tuần lễ Khoa học Công nghệ VinFuture 2025 diễn ra từ ngày 2-6.12.2025 tại Hà Nội. Với chủ đề “Cùng vươn mình - Cùng thịnh vượng”, chuỗi sự kiện quốc tế thường niên năm nay tiếp tục khẳng định sứ mệnh của VinFuture trong việc kết nối tri thức, khơi dậy khát vọng phụng sự và nâng tầm vị thế của Việt Nam như một trung tâm khuyến khích khoa học và đổi mới sáng tạo của thế giới.

Tại Tuần lễ VinFuture, Thứ trưởng Bộ KHCN Bùi Thế Duy đưa ra nhiều quan điểm chiến lược về định hướng phát triển trí tuệ nhân tạo. Thứ Trưởng nhận định, bối cảnh hiện nay cho thấy tốc độ phát triển của trí tuệ nhân tạo (AI) đang vượt xa nhiều dự đoán.

Tuần lễ Khoa học Công nghệ VinFuture 2025, diễn ra từ ngày 2-6.12.2025 tại Hà Nội. Ảnh: VinFuture

Việt Nam lần đầu ban hành Chiến lược AI năm 2021, nhưng các biến động công nghệ buộc chúng ta phải cập nhật chiến lược này và xây dựng Luật AI. Thứ trưởng Bùi Thế Duy nhận định đây không chỉ là khuôn khổ pháp lý mà còn là tuyên ngôn về tầm nhìn quốc gia. AI phải trở thành hạ tầng trí tuệ. Công nghệ này sẽ đóng góp cho phúc lợi xã hội và tăng năng lực cạnh tranh quốc gia.

Theo Thứ trưởng, AI không còn là công nghệ ứng dụng đơn lẻ mà đang tiến tới vị thế của một loại hạ tầng thiết yếu giống như điện hay Internet. Quốc gia nào làm chủ được AI sẽ có lợi thế lớn trong kinh tế, quản trị và an ninh. Việt Nam đang thúc đẩy xây dựng trung tâm siêu tính toán AI quốc gia. Cùng với đó là phát triển hệ sinh thái dữ liệu mở và hạ tầng AI hướng tới tự chủ. Mục tiêu là để AI trở thành trợ lý trí tuệ phổ cập cho người dân. Điều này góp phần nâng năng suất xã hội và mở rộng khả năng tiếp cận tri thức.

Một trong những quan điểm nổi bật được Thứ trưởng nhấn mạnh là triết lý mở. Việt Nam phát triển AI dựa trên chuẩn mở. Dữ liệu mở. Mã nguồn mở. Tinh thần mở tạo điều kiện tiếp thu tri thức toàn cầu và hỗ trợ doanh nghiệp Make in Vietnam làm chủ công nghệ. Tinh thần này cũng giúp xây dựng môi trường ứng dụng minh bạch và an toàn.

Để hình thành thị trường đủ lớn cho doanh nghiệp AI trong nước, Nhà nước sẽ mở rộng ứng dụng AI trong các lĩnh vực. Quỹ Đổi mới công nghệ quốc gia dành tỉ lệ lớn nguồn lực, trong đó có hỗ trợ dạng voucher AI cho doanh nghiệp nhỏ và vừa. Việt Nam hướng tới mục tiêu coi thị trường trong nước là nơi nuôi dưỡng các doanh nghiệp AI mạnh.

Thứ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Bùi Thế Duy chia sẻ về AI tại Tuần lễ. Ảnh + Đồ họa: Hải Danh

Theo Thứ trưởng Bùi Thế Duy, điều quan trọng không chỉ là ứng dụng AI mà còn là chuyển đổi dựa trên AI. Đây là tiến trình tái cấu trúc hoạt động của cơ quan, tổ chức và ngành kinh tế dựa vào trí tuệ nhân tạo. Mục tiêu là tạo năng lực mới về quản lý, sáng tạo và sản xuất. Việt Nam có lợi thế nhờ dân số trẻ và am hiểu công nghệ. Đồng thời chúng ta sở hữu hệ thống doanh nghiệp số Make in Vietnam, dữ liệu phong phú, cộng đồng nghiên cứu có khát vọng và 11 nhóm công nghệ chiến lược.

AI mở ra cơ hội đột phá nhưng cũng kéo theo thách thức về việc làm, đạo đức và niềm tin xã hội. Việt Nam phát triển công nghệ này theo hướng nhanh và an toàn. Con người là chủ thể ra quyết định cuối cùng. Trong thời gian tới, Bộ KHCN sẽ công bố Bộ quy tắc đạo đức AI quốc gia và Chiến lược AI cập nhật. Quan điểm nhất quán là quản lý theo rủi ro. Minh bạch. Trách nhiệm giải trình. Khuyến khích phát triển AI trong nước. Đồng thời coi AI là động lực tăng trưởng và là yếu tố bảo vệ chủ quyền số.

Theo Thứ trưởng, trong kỷ nguyên số, công nghệ mang tính toàn cầu nhưng dữ liệu lại mang tính địa phương. Vì vậy các ứng dụng quan trọng cần vận hành trên hạ tầng AI của Việt Nam. Đây cũng là cơ hội để các nước đang phát triển tạo lợi thế dựa vào đặc điểm văn hóa, dữ liệu và nhu cầu đặc thù của quốc gia mình.

Trong phát biểu kết luận, Thứ trưởng Bùi Thế Duy ghi nhận những trao đổi tại tọa đàm đã đưa ra nhiều thông điệp quan trọng. AI chỉ phục vụ con người khi được phát triển trên nền tảng đạo đức và có trách nhiệm. Việt Nam có tiềm năng lớn để trở thành điểm sáng của khu vực về AI có trách nhiệm nhờ thị trường rộng mở và lực lượng nghiên cứu trẻ.

Ông đề xuất ba định hướng hành động. Trước hết là phát triển nhân lực AI. Từ phổ cập tri thức đến đào tạo chuyên sâu cho đội ngũ chuyên gia. Kế đến là đẩy mạnh hợp tác đa ngành. Các nhà khoa học. Kỹ sư. Bác sĩ. Giảng viên. Nhà hoạch định chính sách. Tất cả cần tham gia vào quá trình thiết kế và giám sát hệ thống AI. Cuối cùng là tăng cường hợp tác quốc tế để học hỏi mô hình quản trị tiên tiến và đóng góp tiếng nói của Việt Nam trong các diễn đàn toàn cầu.

Thứ trưởng khẳng định Bộ KHCN sẽ đồng hành với chuyên gia và doanh nghiệp trong xây dựng hệ sinh thái trí tuệ nhân tạo an toàn và nhân văn. Ông đánh giá cao vai trò của Quỹ VinFuture trong việc tạo diễn đàn kết nối tri thức và thúc đẩy thảo luận quốc tế về AI.

Những thông điệp được chia sẻ tại tọa đàm góp phần củng cố định hướng phát triển AI của Việt Nam. Đó là định hướng đặt con người ở trung tâm. Đây cũng là con đường để xây dựng tương lai trong đó AI trở thành công cụ mạnh mẽ nhưng luôn phục vụ con người và vì con người.

HẢI DANH

Nguồn: https://laodong.vn/cong-nghe/viet-nam-dinh-hinh-chien-luoc-ai-theo-huong-nhan-van-va-an-toan-1619371.ldo