Công nghiệp văn hóa, bước đột phá để miền Trung bứt phá

VHO - Khi thế giới bước vào kỷ nguyên kinh tế sáng tạo, văn hóa không chỉ là tài sản tinh thần mà còn là nguồn lực kinh tế quan trọng. Miền Trung với lợi thế về di sản, cảnh quan, con người và vị trí địa lý đang đứng trước cơ hội vàng để phát triển công nghiệp văn hóa, đưa văn hóa trở thành động lực tăng trưởng mới, song hành cùng du lịch và dịch vụ.

Miền Trung – Sắc màu văn hóa giữa nhịp sống mới: Bài 2 - Kết nối sáng tạo, lan tỏa văn hóa

Miền Trung – Sắc màu văn hóa giữa nhịp sống mới: Bài 1: Hồi sinh di sản – Câu chuyện từ làng quê tới phố thị

Tiềm năng “vàng” từ di sản và bản sắc

Trải dài từ TP. Huế đến Quảng Ngãi, miền Trung sở hữu một mật độ di sản hiếm có: Quần thể di tích Cố đô Huế, Phố cổ Hội An, Thánh địa Mỹ Sơn, cùng hàng trăm lễ hội, làng nghề truyền thống và kho tàng văn hóa phi vật thể gắn với biển.

Du khách thưởng thức phố cổ Hội An với không gian trình diễn nghệ thuật dân gian và ánh sáng rực rỡ

Đây là “nguyên liệu thô” quý giá để phát triển các ngành công nghiệp văn hóa như điện ảnh, âm nhạc, thời trang, thiết kế, mỹ thuật, trò chơi điện tử, quảng cáo, thủ công mỹ nghệ.

Không chỉ dừng lại ở việc “trưng bày” di sản, miền Trung đã bắt đầu khai thác các yếu tố bản sắc để tạo sản phẩm thương mại mang giá trị văn hóa cao. Festival Huế đã chuyển mình mạnh mẽ, không chỉ là chuỗi lễ hội cung đình mà còn là sân chơi cho âm nhạc đương đại, trình diễn thời trang, nghệ thuật ánh sáng.

Ngư dân xã Cẩm Thanh (Hội An) trình diễn kỹ thuật chèo thúng và hát hò khoan phục vụ du khách

Đà Nẵng xây dựng thương hiệu bằng Lễ hội pháo hoa quốc tế, các show diễn thực cảnh ven sông Hàn, trong khi Hội An phát triển sản phẩm du lịch đêm kết hợp trình diễn nghệ thuật dân gian.

Điểm mới của miền Trung là tư duy “sáng tạo dựa trên văn hóa” tức là lấy di sản làm nền tảng, nhưng thổi vào đó hơi thở đương đại. Mô hình “Hộ chiếu ẩm thực” ở Đà Nẵng, kết nối món ăn đặc sản với câu chuyện văn hóa, đã chứng minh sức hút với du khách quốc tế.

Chế tác sản phẩm gốm, hướng tới công nghiệp văn hóa xanh

Huế khai thác nhã nhạc cung đình theo hình thức minishow tại không gian di tích, vừa tinh gọn vừa dễ tiếp cận.

Các ngành công nghiệp mới như thiết kế đồ họa, làm phim quảng bá điểm đến, hay trò chơi điện tử lấy bối cảnh di sản (ví dụ game phiêu lưu 3D tái hiện phố cổ Hội An) đang mở ra kênh tiếp cận giới trẻ toàn cầu.

Đây là hướng đi phù hợp với xu thế thị trường, khi người tiêu dùng ngày càng tìm kiếm trải nghiệm văn hóa qua công nghệ số.

Hướng tới “công nghiệp văn hóa xanh”

Kinh tế đêm là “mảnh ghép” quan trọng của công nghiệp văn hóa. Miền Trung đã và đang khai thác tốt lợi thế này, từ phố đi bộ, chợ đêm, lễ hội ánh sáng, đến các không gian biểu diễn nghệ thuật ngoài trời. Đà Nẵng lên kế hoạch biến bờ Đông sông Hàn thành “phố nghệ thuật” với trình diễn nhạc, múa, thời trang và nghệ thuật thị giác mỗi cuối tuần.

Huế thử nghiệm “Đêm Hoàng cung” kết hợp trình diễn áo dài, ẩm thực cung đình và ánh sáng nghệ thuật. Hội An mở rộng phố cổ về đêm với show diễn “Ký ức Hội An” cùng nhiều hoạt động thủ công mỹ nghệ tương tác trực tiếp.

Đua thuyền truyền thống tở Lý Sơn (Quảng Ngãi) thu hút đông đảo người dân và du khách cổ vũ

Đây không chỉ là giải trí, mà còn là cách gia tăng giá trị kinh tế từ văn hóa, kéo dài thời gian lưu trú và chi tiêu của du khách.

Một trong những điểm đặc biệt của miền Trung là khả năng kết hợp văn hóa với du lịch sinh thái và phát triển bền vững. Nhiều doanh nghiệp sáng tạo đã lựa chọn sản xuất sản phẩm thân thiện môi trường: quà tặng tái chế từ gỗ, vải vụn; trang phục truyền thống cải tiến từ sợi hữu cơ; đồ lưu niệm làm từ vỏ sò, tre, nứa.

Cách tiếp cận “công nghiệp văn hóa xanh” này giúp miền Trung vừa giữ gìn môi trường, vừa tạo hình ảnh điểm đến có trách nhiệm, yếu tố ngày càng quan trọng với du khách quốc tế.

Để công nghiệp văn hóa thực sự trở thành động lực, miền Trung cần những chính sách mạnh mẽ hơn. Thứ nhất, cần quy hoạch các “cụm công nghiệp văn hóa” gắn với đặc thù từng địa phương, ví dụ cụm thủ công mỹ nghệ – thời trang ở Hội An, cụm điện ảnh – vui chơi giải trí ở Đà Nẵng, cụm âm nhạc – biểu diễn ở Huế.

Du khách hòa mình vào không gian văn hóa đặc sắc riêng có tại Hội An

Thứ hai, cần hỗ trợ khởi nghiệp sáng tạo trong lĩnh vực văn hóa, từ ưu đãi thuế, thuê mặt bằng, đến kết nối nguồn vốn đầu tư. Cuối cùng, hạ tầng kỹ thuật, đặc biệt là hạ tầng số, phải đủ mạnh để đáp ứng nhu cầu sản xuất – quảng bá – phân phối sản phẩm văn hóa trên phạm vi toàn cầu.

Miền Trung đang hội tụ đủ yếu tố để trở thành trung tâm công nghiệp văn hóa mới của Việt Nam.

Nếu biết kết hợp hài hòa giữa bảo tồn và sáng tạo, giữa giá trị truyền thống và công nghệ hiện đại, giữa kinh tế và môi trường, vùng đất này sẽ không chỉ giữ được bản sắc mà còn vươn lên như một thương hiệu văn hóa – du lịch tầm quốc tế.

Công nghiệp văn hóa không chỉ mang lại nguồn thu kinh tế, mà còn tạo công ăn việc làm, khơi dậy niềm tự hào bản sắc và quan trọng nhất, giúp văn hóa miền Trung không ngừng sống tiếp, phát triển và lan tỏa ra thế giới.

Nguồn: https://baovanhoa.vn/van-hoa/bai-cuoi-cong-nghiep-van-hoa-buoc-dot-pha-de-mien-trung-but-pha-160730.html