Ngày 20/11, Sở VHTT&DL Đà Nẵng tổ chức buổi tọa đàm tham vấn ý kiến chuyên gia về phương án bảo vệ và khai quật di vật tàu cổ xuất lộ tại khu vực bờ biển phường Hội An Tây (TP Đà Nẵng).
Báo cáo của Trung tâm Bảo tồn Di sản văn hóa thế giới Hội An cho biết, di vật tàu cổ xuất lộ lần đầu vào cuối tháng 12/2023 tại tổ dân phố Thịnh Mỹ, phường Hội An Tây, cách biển Cửa Đại 4,7km về phía Nam. Kể từ đó, di vật trải qua nhiều đợt bồi lấp và xuất lộ với mức độ khác nhau.
Tháng 5/2024, Trung tâm Bảo tồn Di sản văn hóa thế giới Hội An phối hợp Trường Đại học Khoa học xã hội và nhân văn TP Hồ Chí Minh, Bảo tàng Quảng Nam (nay là Bảo tàng Đà Nẵng) tiến hành khảo sát lấy mẫu giám định di vật tàu cổ.
Kết quả cho thấy, vị trí phát hiện con tàu lần đầu, ít nhất vào khoảng năm 1905, lúc đó vị trí này còn thuộc đất liền, cách mép nước khoảng 700 - 800m. Qua phân tích giám định mẫu gỗ, bước đầu cho thấy tàu được đóng từ loại gỗ có độ bền cao và khả năng chịu lực tốt là gỗ bằng lăng (săng lẻ), kiền kiền và gỗ thông, dùng chất xảm trét ngăn chặn sự xâm nhập của nước vào tàu, cho phép con tàu có thể thực hiện những chuyến hải trình dài ngày trên biển.
Tuy nhiên, sau đó di vật tiếp tục bị cát vùi lấp, cùng với một số nguyên nhân khách quan khác nên chưa thể triển khai các hoạt động tiếp theo.
Cuối tháng 10/2025, dưới ảnh hưởng của mưa bão, con tàu xuất lộ với cấu trúc phần trên gần hoàn chỉnh. Qua đo đạc, tàu có chiều rộng nhất 5m, chiều dài phần xuất lộ đo được 17,4m, các chi tiết giang, ván be, vách ngăn, lô, sa quạ, dấu vết liên quan đến kỹ thuật đóng tàu… thể hiện khá rõ.
Cơ quan chuyên môn nhận định, đây là di vật đặc biệt hiếm có, có giá trị lớn về mặt lịch sử hàng hải, thương mại và khảo cổ học cần có phương án khai quật khẩn cấp và bảo quản cấp thiết.
Theo Phó Chủ tịch UBND TP Đà Nẵng Nguyễn Thị Anh Thi, thời gian qua, các cơ quan chức năng của thành phố đã triển khai những giải pháp nghiên cứu bước đầu. Tuy nhiên, vấn đề bảo tồn đối với di vật khảo cổ này là lĩnh vực phức tạp, đòi hỏi kiến thức chuyên sâu, kỹ thuật hiện đại và có sự tham gia của các nhà khoa học, nhà nghiên cứu, cơ quan quản lý, địa phương và cộng đồng; bảo đảm các quy định hiện hành về di sản văn hóa nói chung, khảo cổ học nói riêng.
Ông Trần Đình Thành, Phó cục trưởng Cục Di sản văn hóa (Bộ VHTT&DL) cho rằng, con tàu đang thu hút sự quan tâm lớn của giới chuyên môn lẫn cộng đồng. Nếu được nghiên cứu và bảo tồn đầy đủ, nó sẽ bổ sung những bằng chứng quan trọng về lịch sử giao thương hàng hải.
Theo ông Thành, có 2 phương án khai quật chính đang được xem xét. Thứ nhất là đưa tàu lên nguyên khối, giải pháp lý tưởng nhưng rủi ro cao do tuổi tàu lớn và kết cấu có thể đã biến dạng.
Thứ hai là tháo rời từng phần theo nguyên tắc bảo tồn, khả thi hơn và được nhiều quốc gia áp dụng; việc đánh số và lập hồ sơ chi tiết sẽ cho phép phục dựng tàu trong tương lai. Ông thống nhất cần chuẩn bị song song cả hai phương án, trong đó ưu tiên tính khả thi và an toàn.
Ông Trần Đình Thành khuyến cáo, mọi giải pháp đều có tính khả thi nhưng cần tính toán phù hợp. Việc tổ chức khai quật tàu cổ vào khoảng tháng 4 hoặc tháng 5/2026, vì lúc này thời tiết thuận lợi, đảm bảo công tác chuẩn bị được chu đáo, khả thi, kể cả việc tính toán giải pháp vận chuyển di vật về bảo quản trưng bày.
Nguồn: https://congluan.vn/da-nang-len-phuong-an-khai-quat-tau-co-ven-bien-hoi-an-10318660.html
Bình luận (0)