Đại biểu Quốc hội kiến nghị Chính phủ quy định mẫu hợp đồng bảo hiểm

Thống nhất việc cần sửa đổi Luật Kinh doanh bảo hiểm để phù hợp với yêu cầu thực tiễn đã nhiều thay đổi, các đại biểu Quốc hội cũng kiến nghị cần bổ sung thêm các nội dung để làm rõ hơn trách nhiệm của bên kinh doanh bảo hiểm, đồng thời bảo vệ tốt hơn quyền lợi của người mua bảo hiểm.

Cần chuẩn hóa hợp đồng bảo hiểm

Theo đại biểu Lê Xuân Thân, đoàn Đại biểu Quốc hội tỉnh Khánh Hòa, chương II Luật Kinh doanh bảo hiểm năm 2022 quy định khá chi tiết, cụ thể về hợp đồng bảo hiểm. Tuy nhiên, trong Điều 17 chỉ đưa những nội dung căn bản của hợp đồng bảo hiểm cần phải có và khoản 2 giao cho Bộ Tài chính hướng dẫn thi hành về 2 loại trên 5 loại bảo hiểm. Trong khi đó, trên thực tế, người mua bảo hiểm tiếp cận ở nhiều lĩnh vực bảo hiểm khác nhau và cơ quan bán bảo hiểm luôn luôn đưa ra một hợp đồng vô cùng dài, vô cùng khó hiểu, cuối cùng xảy ra tranh chấp hoặc thiệt hại.

“Trong luật sửa lần này, nên sửa Điều 17 về nội dung của cả 5 loại hợp đồng bảo hiểm. Tôi đề nghị giao Chính phủ ban hành hướng dẫn cụ thể từng loại một và phải có mẫu hợp đồng. Điều này sẽ có lợi cho người mua bảo hiểm, giống như ban hành Luật Kinh doanh bất động sản giao cho Chính phủ bằng nghị định ban hành một loạt hợp đồng mẫu, như vậy vừa ngắn gọn, vừa dễ hiểu và bảo vệ quyền lợi của người mua bảo hiểm,” đại biểu Lê Xuân Thân nói.

Đây cũng là đề nghị của đại biểu Lê Thu Hà, đoàn Lào Cai. Theo bà Hà, hiện bảo vệ bên mua bảo hiểm vẫn chưa tương xứng với mức độ rủi ro của thị trường. Một số nội dung như thời gian cân nhắc hay quyền đơn phương chấm dứt hợp đồng khi tư vấn sai đã được ban soạn thảo tiếp thu, nhưng dự thảo chưa tạo đột phá về bảo vệ quyền lợi bên mua bảo hiểm, chủ thể yếu thế nhất.

“Tôi đề nghị bổ sung chuẩn hóa mẫu hợp đồng, bản tóm tắt quyền lợi và điều khoản loại trừ bằng ngôn ngữ dễ hiểu, xác lập nguyên tắc doanh nghiệp bảo hiểm phải chứng minh đã tư vấn đầy đủ, trung thực thay vì đặt gánh nặng chứng minh bị lừa dối lên người mua. Giao Chính phủ xây dựng cơ chế giải quyết tranh chấp bao gồm hòa giải bắt buộc trước tố tụng. Như vậy, chúng ta không làm thay Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng, nhưng đặt ra những chốt chặn thiết yếu ngay trong luật chuyên ngành,” đại biểu Lê Thu Hà nói.

Đại biểu Lê Thu Hà cũng cho rằng dữ liệu cá nhân, đặc biệt là dữ liệu về sức khỏe và tài chính đang là đầu vào quan trọng của thị trường bảo hiểm, nhưng dự thảo chưa tương thích đầy đủ với Luật Bảo vệ dữ liệu cá nhân. Đại biểu Hà đề nghị bổ sung nguyên tắc độc lập yêu cầu doanh nghiệp thu thập, lưu trữ, sử dụng dữ liệu trong phạm vi thật sự cần thiết trên cơ sở đồng ý rõ ràng của khách hàng, cấm sử dụng dữ liệu tín dụng hoặc lịch sử giao dịch ngân hàng để gợi ý hoặc gây sức ép mua bảo hiểm.

Bên cạnh đó, đại biểu cũng đề nghị giao Chính phủ quy định cơ chế giám sát điện tử đối với hoạt động bảo hiểm trên nền tảng số, bảo đảm thống nhất với Luật Giao dịch điện tử và Luật Bảo vệ dữ liệu cá nhân. “Đây là điều kiện tiên quyết để bảo đảm ứng dụng công nghệ nhưng không xâm phạm quyền riêng tư dữ liệu,” nữ đại biểu Quốc hội đoàn Lào Cai nhấn mạnh.

Chế tài nghiêm để bảo vệ người mua

Vấn đề người dân bị nhân viên ngân hàng ép mua bảo hiểm khi vay vốn cũng là một nội dung được các đại biểu quan tâm. Góp ý nội dung này, đại biểu Hà Sỹ Huân, đoàn Thái Nguyên cho rằng kinh doanh bảo hiểm qua ngân hàng là một kênh phân phối tất yếu phù hợp với xu thế quốc tế, góp phần mở rộng độ bao phủ bảo hiểm, tận dụng mạng lưới dữ liệu khách hàng của hệ thống ngân hàng. Tuy nhiên, thực tiễn thời gian qua cho thấy nhiều bất cập trong việc triển khai, đặc biệt là tình trạng ép mua bảo hiểm gắn với vay vốn.

Đại biểu Hà Sỹ Huân phát biểu tại nghị trường. (Ảnh: quochoi.vn)

Do đó, đại biểu Hà Sỹ Huân đề nghị phải đặt hoạt động kinh doanh bảo hiểm qua ngân hàng trong khuôn khổ pháp lý chặt chẽ, có giám sát thực chất và có chế tài nghiêm minh, đảm bảo bảo vệ quyền lợi và lợi ích hợp pháp của người tham gia bảo hiểm, bảo đảm sự minh bạch, lành mạnh, bền vững của thị trường và giữ gìn niềm tin của người dân đối với hệ thống ngân hàng và bảo hiểm.

“Tôi đề nghị bổ sung vào dự thảo luật quy định về nguyên tắc và giám sát kinh doanh bảo hiểm, trong đó quy định rõ ràng về minh bạch giữa hoạt động tư vấn bảo hiểm và cho vay huy động vốn của ngân hàng. Cấm tuyệt đối các hành vi ép mua bảo hiểm khi vay vốn, đồng thời tăng cường chế tài đối với cả ngân hàng, doanh nghiệp đối với bảo hiểm khi vi phạm nguyên tắc tư vấn,” đại biểu Hà Sỹ Huân nói.

Cũng theo đại biểu Hà Sỹ Huân, về nguyên tắc hoạt động của đại lý bảo hiểm, dự thảo luật sửa đổi theo hướng tạo điều kiện cho các đại lý bán chéo bảo hiểm nhân thọ, bảo hiểm phi nhân thọ và bảo hiểm sức khỏe. Đây là vấn đề liên quan trực tiếp đến mô hình phân phối, chất lượng tư vấn và quyền lợi của người tham gia bảo hiểm.

Đại biểu Hà Sỹ Huân cho rằng đây là chủ trương đúng. Việc cho phép đại lý bảo hiểm bán chéo các loại bảo hiểm nếu được quản lý tốt sẽ giúp giảm chi phí xã hội trong đào tạo, cấp chứng chỉ, tổ chức mạng lưới và đáp ứng yêu cầu đa dạng của khách hàng, người dân có thể được tư vấn tổng thể bảo hiểm sức khỏe, tài sản, nhân thọ, tai nạn... trong một lần giao dịch.

Tuy nhiên, ông Huân cho rằng việc bán chéo bảo hiểm phải có điều kiện, giới hạn và có cơ chế giám sát chặt chẽ, nhằm đảm bảo chất lượng tư vấn, tránh xung đột lợi ích và rủi ro cho người dân. Theo đó, đại biểu Hà Sỹ Huân đề nghị cần có các điều kiện cụ thể đối với nội dung này.

Cụ thể, đại lý bán chéo bảo hiểm phải đăng ký và công khai rõ ràng đang là đại lý của doanh nghiệp nào, ở loại hình nào, tránh xung đột lợi ích. Người tiêu dùng phải được thông báo minh bạch khi đại lý tư vấn sản phẩm thuộc công ty khác hoặc loại hình khác. Các cơ quan quản lý cần quy định rõ việc bán bảo hiểm chéo không được gắn điều kiện ràng buộc. Các doanh nghiệp phải chịu trách nhiệm liên đới nếu đại lý lợi dụng bán chéo để tư vấn sai, gây thiệt hại cho khách hàng và có cơ chế kiểm tra, kiểm định chất lượng đại lý bán chéo.

Cùng quan tâm đến nội dung này, đại biểu Nguyễn Hữu Thông, đoàn Lâm Đồng cho rằng việc mở rộng hơn cơ chế bán chéo sản phẩm trong điều kiện hệ thống giám sát hiện nay của hoạt động đại lý bảo hiểm còn nhiều bất cập tiềm ẩn rủi ro về xung đột lợi ích.

“Đại lý bảo hiểm là người đại diện theo ủy quyền của doanh nghiệp bảo hiểm khi cùng lúc đại diện cho nhiều doanh nghiệp. Họ có thể chi phối bởi hoa hồng, chính sách ưu đãi, từ đó không còn đảm bảo đủ nghĩa vụ ưu tiên lợi ích của các bên mua bảo hiểm. Thực tiễn vừa qua cho thấy nhiều phản ánh của người dân về việc bị tư vấn lệch lạc, bị ép mua bảo hiểm thông qua kênh ngân hàng, kênh đại lý. Nếu mở rộng bán chéo mà không tăng cường các biện pháp yêu cầu pháp lý và cơ chế kiểm soát thì rất khó khắc phục tình trạng này,” đại biểu Nguyễn Hữu Thông nói.

Từ dẫn chứng trên, đại biểu Thông đề nghị dự thảo luật cần phải có cơ chế ràng buộc chặt chẽ hơn và quy định rõ số lượng doanh nghiệp mà một đại lý, cá nhân được phép đại diện. Đại lý phải công khai cho khách hàng biết mình là đại lý của những doanh nghiệp nào, mức hoa hồng chênh lệch ra sao; bổ sung nghĩa vụ tư vấn trung thực, ưu tiên lợi ích khách hàng cùng với chế tài mạnh đối với các hành vi vi phạm, kể cả trách nhiệm liên đới của doanh nghiệp bảo hiểm.

Trước các ý kiến của các đại biểu, Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng cho biết trong thời gian qua, có hiện tượng nhân viên ngân hàng tư vấn dịch vụ ngân hàng kèm bán bảo hiểm gây nhầm lẫn giữa sản phẩm dịch vụ ngân hàng với sản phẩm dịch vụ bảo hiểm, có hiện tượng ép mua bảo hiểm. Ngân hàng Nhà nước đã chỉ đạo rất quyết liệt việc này.

Theo Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng, Luật Tổ chức tín dụng đã cấm tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài, người quản lý, người điều hành, nhân viên của tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài gắn việc bán sản phẩm bảo hiểm không bắt buộc với việc cung ứng các sản phẩm, dịch vụ ngân hàng dưới mọi hình thức. Luật Kinh doanh bảo hiểm cũng nghiêm cấm việc đe dọa, cưỡng ép giao kết hợp đồng kinh doanh bảo hiểm. Luật Kinh doanh bảo hiểm và các văn bản hướng dẫn đã quy định rất chặt chẽ công tác tư vấn, ghi âm để nâng cao chất lượng đại lý.

“Bộ Tài chính đã và sẽ tiếp tục tiến hành việc kiểm tra, xử lý sai phạm và trình các cấp có thẩm quyền ban hành các quy định để hạn chế tình trạng này,” Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng nói./.

(Vietnam+)

Nguồn: https://www.vietnamplus.vn/dai-bieu-quoc-hoi-kien-nghi-chinh-phu-quy-dinh-mau-hop-dong-bao-hiem-post1077678.vnp