Đài tưởng niệm nạn nhân Covid-19: Cần đảm bảo công trình mang lại hiệu quả tích cực

Đại dịch Covid-19 đã đi qua, nhưng quãng thời gian ấy vẫn hằn sâu trong ký ức của mỗi người dân Việt Nam. Đại dịch đã làm đảo lộn mọi mặt đời sống, gây thiệt hại nặng nề về con người, kinh tế, xã hội. Thế nhưng, giữa những mất mát, tinh thần đoàn kết, chung sức đồng lòng lại được thắp sáng mạnh mẽ. Từ những đội ngũ y bác sĩ, lực lượng tuyến đầu ngày đêm giành giật sự sống cho bệnh nhân đến những người dân bình thường cùng nhau san sẻ lương thực, giúp đỡ lẫn nhau, tất cả đã tạo nên hình ảnh đẹp về lòng nhân ái. Giai đoạn ấy không chỉ là thử thách khắc nghiệt, mà còn là bài học sâu sắc về ý chí, tình người và sức mạnh của cộng đồng Việt Nam.

Thời gian qua, chủ trương của TP.HCM dành khu "đất vàng" rộng 4,3 ha tại số 1 Lý Thái Tổ (P.Vườn Lài) để xây dựng công viên và đài tưởng niệm nạn nhân Covid-19 đang nhận được sự quan tâm của dư luận. Theo nhiều ý kiến, đây là một chủ trương nhân văn, song cần được thực hiện đúng quy định pháp luật, bảo đảm giá trị tinh thần, xã hội và sự đồng thuận của người dân.

Nên tập trung hoàn thiện những mặt về pháp lý dự án đài tưởng niệm nạn nhân Covid-19

Trao đổi với Thanh Niên, luật sư Nguyễn Văn Hậu - Phó chủ nhiệm Đoàn Luật sư TP.HCM cho rằng đề xuất xây dựng công viên và đài tưởng niệm nạn nhân Covid-19 của TP.HCM là một chính sách nhân văn, thể hiện được tinh thần tương thân tương ái và sẽ mang lại ý nghĩa sâu sắc đối với nhân dân.

Theo luật sư Hậu, để đảm bảo công trình đài tưởng niệm mang lại được hiệu quả tích cực và được triển khai đúng chủ trương nhà nước, ưu tiên quyền lợi của người dân, các cơ quan chức năng và đơn vị đầu tư nên tập trung hoàn thiện những mặt về pháp lý dự án cũng như những mặt giúp nâng cao giá trị tinh thần xã hội.

"Trước tiên hết, cần xác định rõ tính chất công trình. Đài tưởng niệm các nạn nhân Covid-19 là công trình công cộng đặc thù, có yếu tố tâm linh - văn hóa. Vì vậy, nên được xếp vào nhóm công trình văn hóa - tưởng niệm theo quy định của luật Xây dựng 2014 (sửa đổi 2020). Theo đó, thẩm quyền phê duyệt sẽ thuộc về UBND TP.HCM. Trong đó, UBND TP.HCM sẽ ban hành quyết định chủ trương đầu tư, đồng thời phân công cho Sở Xây dựng, Sở Quy hoạch - Kiến trúc thẩm định quy hoạch chi tiết, hồ sơ kỹ thuật trên nguyên tắc đảm bảo phù hợp với quy hoạch đô thị chung", luật sư Hậu phân tích.

Đài tưởng niệm nạn nhân Covid-19: Cần đảm bảo công trình mang lại hiệu quả tích cực- Ảnh 2. — TP.HCM tất bật dọn "đất vàng" để xây công viên và đài tưởng niệm nạn nhân Covid-19

Ông cũng cho rằng, với quy mô lớn và vị trí dự kiến nằm trong khu vực nội thành, dự án cần được đánh giá tác động môi trường (ĐTM) theo luật Bảo vệ môi trường 2020, đặc biệt nếu có hoạt động lưu tro cốt hoặc khu vực tưởng niệm riêng biệt.

Bên cạnh đó, Phó chủ nhiệm Đoàn Luật sư TP.HCM nhấn mạnh, một điểm đặc biệt quan trọng cần phải lưu ý khi triển khai các dự án thi công quốc gia chính là cần phải xác định rõ nguồn gốc đất, phân biệt đất công, đất quốc phòng, hoặc đất được chuyển mục đích sử dụng để từ đó xây dựng chính sách bồi thường phù hợp, tránh tranh chấp hoặc vi phạm quy hoạch dẫn đến kéo dài thời gian thi công. Đồng thời giai đoạn trước, trong và sau khi hoàn thành thi công công trình, cơ quan chức năng cần ban hành quy định phân công giao nhiệm vụ cho cơ quan, đơn vị cụ thể trách nhiệm quản lý dự án và khai thác hoạt động của công viên tưởng niệm (ví dụ: Sở Xây dựng, Sở VH-TT hoặc thành lập một ban quản lý chuyên trách), tránh tình trạng công trình bị xuống cấp hoặc thương mại hóa.

Với bản chất là dự án công trình công cộng vì lợi ích của người dân, việc huy động vốn, xã hội hóa (nếu có) cần đảm bảo tuyệt đối công khai, minh bạch. Trong quá trình xây dựng và quản lý, cần có cơ chế giám sát cộng đồng, đặc biệt có sự tham gia của cơ quan Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các tổ chức xã hội đại diện cho tiếng nói của người dân.

Về giá trị tinh thần, luật sư Hậu chia sẻ: "Đài tưởng niệm nạn nhân Covid-19 không chỉ là nơi tưởng nhớ người đã mất mà còn là biểu tượng của sự đoàn kết, sẻ chia và phục hồi sau đại dịch. Thiết kế nên hướng đến không gian xanh, yên bình, mang tính chữa lành, có khu vực dành cho thân nhân nạn nhân, người dân đến tưởng niệm, và khu trưng bày ghi nhận đóng góp của lực lượng tuyến đầu".

Theo ông, để đảm bảo công trình hoạt động đúng mục tiêu và đối tượng, cần ưu tiên tham khảo ý kiến rộng rãi của thân nhân nạn nhân Covid-19, các tổ chức tôn giáo, chuyên gia văn hóa, xã hội để đảm bảo công trình mang tính bao dung, không phân biệt tôn giáo, tầng lớp, hay nguồn gốc. Đồng thời cũng nên tránh yếu tố mang tính phô trương, hình thức, thay vào đó tập trung vào giá trị tưởng nhớ và giáo dục cộng đồng. Với quy mô dự kiến hiện nay, công trình có thể được dùng để kết hợp với không gian giáo dục, triển lãm về y tế, dịch bệnh và bài học ứng phó khẩn cấp để nâng cao ý thức cộng đồng

Nguồn: https://thanhnien.vn/dai-tuong-niem-nan-nhan-covid-19-can-dam-bao-cong-trinh-mang-lai-hieu-qua-tich-cuc-185251108160323143.htm